Brak prawa babci do ulgi prorodzinnej w 2024 roku z powodu braku prawomocnego orzeczenia o pieczy zastępczej - Interpretacja indywidualna z dnia 12 czerwca 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.444.2025.2.AC
Podatnik sprawujący opiekę nad dziećmi w charakterze rodziny zastępczej może skorzystać z ulgi prorodzinnej tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu lub umowy ze starostą; brak prawomocności w 2024 pozbawia takiego prawa.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
4 kwietnia 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 3 kwietnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 6 maja 2025 r. (wpływ 8 maja 2025 r.) w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wskazała Pani, że sprawa dotyczy interpretacji prawa do ulgi prorodzinnej na podstawie art. 27f ust. 4 – prawa do ulgi dla podatnika, u którego dzieci faktycznie przebywają i sprawuje nad nimi faktyczną opiekę i utrzymanie codzienne. Dzieci uczęszczają do szkoły w (...).
Dołączyła Pani pismo, które złożyła Pani do Urzędu Skarbowego w (...) i dokumenty uprawniające Panią do skorzystania z tej ulgi. Dzwoniła Pani także do Krajowej Informacji Skarbowej dnia 11 marca 2025 r.
Oświadczyła Pani, że za 2023 r. o zwrot złożył w zeznaniu bezprawnie ojciec dzieci, gdyż w 2023 r. dzieci utrzymywała Pani córka A.A. i u niej dzieci przebywały. Także w tym roku za 2024 r., a wówczas Pani opiekowała się dziećmi i u Pani przebywały, więc wskazała Pani, że bezprawnie ojciec dzieci – B.B. PESEL (…), zam. (…) - pobiera zwrot dokonując przestępstwa.
Uzupełnienie stanu faktycznego
C.C. (PESEL: (…)) oraz D.D. (PESEL: (…)), urodzeni w dniu (…) 2008 r. w (...)., są dziećmi Pani córki A.A. oraz B.B.
Od 2015 r., po wszczęciu postępowania rozwodowego, A.A. wraz z dziećmi zamieszkała w domu rodzinnym w (...)., a następnie w domu pod adresem (…). Rozwód został orzeczony wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) w dniu 28 lutego 2019 r., sygn. akt(…). Od tego czasu aktywnie wspierała Pani córkę w opiece nad dziećmi, a w czasie jej choroby i hospitalizacji faktycznie sprawowała Pani samodzielną pieczę nad wnukami. A.A. zmarła w dniu 16 lutego 2024 r.
W dniu 23 lutego 2024 r. Pani pełnomocnik złożył do Sądu Rejonowego w (...) wniosek o umieszczenie małoletnich w spokrewnionej rodzinie zastępczej oraz o zabezpieczenie poprzez powierzenie Pani pieczy nad dziećmi na czas trwania postępowania.
Dopiero w dniu 14 stycznia 2025 r. Sąd Rejonowy w (…), wydał postanowienie (sygn. akt (…)) o umieszczeniu dzieci w rodzinnej pieczy zastępczej pod Pani kierunkiem. Postanowienie to nie jest prawomocne z uwagi na apelację złożoną przez B.B.
B.B., ojciec dzieci, zamieszkuje w (…) i nie uczestniczy w codziennej opiece nad dziećmi. Odwiedza je średnio raz na dwa miesiące i przekazuje alimenty w wysokości 1100 zł miesięcznie na Pani konto.
Pani wniosek dotyczy rozliczenia podatkowego za rok 2024. Jest Pani babcią macierzystą C.C. i D.D. Od dnia śmierci ich matki – A.A., a także w czasie jej choroby, faktycznie i bezpośrednio sprawowała i sprawuje Pani nad nimi opiekę.
W dniu 14 stycznia 2025 r., czyli po blisko roku od śmierci A.A., Sąd Rejonowy w (…) wydał postanowienie sygn. akt (…) o „umieszczeniu małoletnich (…) w rodzinnej pieczy zastępczej w osobie babci macierzystej E.E.”. Wniosek o umieszczenie (…) w spokrewnionej rodzinie zastępczej złożyła Pani niezwłocznie po śmierci córki (zmarła 16 lutego 2024r.), tj. w dniu 23 lutego 2024 r. poprzez pełnomocnika do Sądu Rejonowego w (…).
Złożony również został wniosek o zabezpieczenie poprzez powierzenie Pani pieczy nad małoletnimi na czas toczącego się postępowania. Dopiero w dniu 14 stycznia 2025 r., czyli po blisko roku od śmierci A.A., Sąd Rejonowy w (…) wydał ww. postanowienie. Blisko roczne procedowanie przez sąd rodzinny wniosku wywołuje negatywne skutki dla Pani i małoletnich, którymi się Pani opiekuje, gdyż pomimo, że dzieci były, są i będą z Panią, instytucje nie uwzględniają przewlekłości procedur sądowych i stanu faktycznego położenia dzieci. Przez cały 2024 r. dzieci przebywały z Panią. Pani dbała o och wyżywienie, podstawowe potrzeby, pilnowała, aby chodziły do szkoły. Od 2015 r. dzieci nie spędziły ani jednego dnia u ojca B.B. Wniosek o interpretację dotyczy rodzeństwa pochodzącego z małżeństwa A.A. (z domu (...)) i B.B.:
- (…).
- (…).
Dzieci w roku 2024 były osobami małoletnimi. Pełnoletność osiągną (…) 2026 r.
Wniosła Pani o wydanie interpretacji indywidualnej w sprawie możliwości uzyskania ulgi prorodzinnej w zakresie rozliczenia za rok 2024.
Pani dochody za rok 2024 wyniosły:
- 41 272,79 zł - wykazane w złożonym w Urzędzie Skarbowym w (...) PIT-37,
- 14 400 zł - przychód z najmu opodatkowany ryczałtem 8,5% - wykazane w złożonym w Urzędzie Skarbowym w (...) PIT-28.
Dochody dzieci w 2024 r. (na konto E.E.):
- C.C. - 28 234 zł (renta rodzinna z MSWiA),
- D.D. - 28 234 zł (renta rodzinna z MSWiA).
Zeznanie podatkowe dzieci PIT-37 za rok 2024 zostało przez Panią złożone i podpisane do Urzędu Skarbowego w (...).
W roku 2024 wspólnie z dziećmi zamieszkiwała Pani nieprzerwanie pod adresem: (…), w domu należącym do Pani córki F.F. Dzieci zamieszkiwały tam z matką od ok. 2020 r. i nadal posiadają tam swoje pokoje, to jest ich obecny dom.
W 2024 r. sprawowała Pani bezpośrednią, bieżącą i faktyczną opiekę nad C.C. i D.D. Troszczyła się Pani o ich wyżywienie, pranie, sprzątanie, zakupy ubrań. Zapewniała im Pani środki potrzebne do kontynuacji nauki, zakupu książek, zeszytów. Pilnowała Pani, aby dzieci chodziły do szkoły. Kontaktowała się Pani ze szkołą w razie potrzeby, uczestniczyła Pani w wywiadówkach. Dba o ich zdrowie, zawozi je Pani do dentysty, dermatologa, psychologa. Od 2023 roku małoletni są uczniami Liceum Ogólnokształcącego w (...), w klasie o profilu matematyczno-fizyczno-informatycznym. Uczą się dobrze, mają swoich przyjaciół i grono kolegów i koleżanek. Wraz ze swoimi dziećmi dbała Pani o zapewnienie zajęć wnukom w wolnym czasie, wyjazd na wakacje. Pilnuje Pani, aby uczestniczyły w dodatkowych lekcjach języków: angielski, hiszpański, niemiecki. To do Pani zwracają się z problemami i potrzebami.
W 2024 r. fakt sprawowania przez Panią opieki nad dziećmi potwierdziły w swoich niezależnych opiniach pisemnych na wniosek Sądu:
- (…) oraz
- (…).
Ojciec dzieci, B.B., kontaktuje się z nimi raz na dwa miesiące, odwiedzając je w weekend wraz ze swoją matką. Wizyta trwa nie dłużej niż 2 godziny. Ojciec dzieci wpłaca alimenty na dzieci na Pani konto w wysokości łącznej 1100 zł na miesiąc. Ojciec dzieci mieszka i żyje w innym województwie, tj. (…). Dzieci nie są z nim związane, gdyż od 2015 roku mają z nim kontakt tylko poprzez wizyty - parę razy w ciągu roku. Dzieci nie chcą mieszkać z ojcem, w związku z jego awanturniczym usposobieniem i nadużywanym alkoholem - co wskazały podczas rozprawy sądowej. Ojciec nie realizuje podstawowych obowiązków, a tym bardziej nie wspiera dzieci w tym czasie, dzieci nie mają z nim kontaktu emocjonalnego. Odmawiają kontaktów przez social media czy też kontakt przez telefon ze względu na trudną przeszłość.
Nie zawierała Pani porozumienia z ojcem dzieci w zakresie podziału ulgi prorodzinnej. Ojciec rości sobie prawo do wszelkich świadczeń pieniężnych dzieci. Tak samo było, gdy żyła ich matka. Rozlicza się Pani zgodnie z przepisami ustaw PIT-37 oraz PIT-28. Zgodnie z Pani wiedzą nie mają zastosowania inne przepisy podatkowe niż te, które dotyczą rozliczenia PIT- 37 i PIT-28. Ulga prorodzinna jest jedyną ulgą, o której zastosowanie Pani wnosi.
Ani Pani, ani dzieci nie podlegają opodatkowaniu na zasadach ustawy o podatku tonażowym, ani ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. Zarówno Pani jak i dzieci nie podlegają opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. W roku 2024 dzieci nie otrzymywały zasiłku pielęgnacyjnego ani renty socjalnej.
Zgłoszenie to jest wynikiem rozbieżnych informacji uzyskanych w kontaktach z administracją skarbową: konsultant infolinii mając na uwadze powyższe informacje potwierdził Pani uprawnienie, natomiast pracownicy Urzędu Skarbowego w (...) wskazali na brak podstaw prawnych z uwagi na brak prawomocnego postanowienia sądu w 2024 roku.
Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu)
Czy jako babcia macierzysta małoletnich (…), ma Pani prawo do skorzystania z ulgi prorodzinnej za rok 2024 w związku ze sprawowaniem bezpośredniej i bieżącej opieki nad wskazanymi wnukami?
Pani stanowisko w sprawie
Mając powyższe na uwadze, uważa Pani, że ma prawo do uzyskania ulgi prorodzinnej za rok 2024 w związku ze sprawowaniem faktycznej opieki nad D. i C.C. Niestety sąd, mimo, że zaraz po śmieci córki A.A. złożyła Pani odpowiednie dokumenty nie wydawał odpowiednich decyzji, przesyłając dokumenty do rozpatrzenia do Sądu odpowiedniego miejsca zamieszkania ojca dzieci, a nie dzieci. Ojciec dzieci z jednej strony uznaje Pani opiekę na dziećmi, gdyż od marca 2024 r., przesyła na Pani konto alimenty na dzieci, jednak z drugiej chce to sobie zrekompensować innymi źródłami dochodu takimi jak np. ulga prorodzinna. Podkreśliła Pani, że za wszystkie sprawy związane z dziećmi od zapewnienia pożywienia, zdrowia, nauka, hobby jak i ich bezpieczeństwo odpowiada Pani. Ma Pani dobre relacje z dziećmi, gdyż zawsze starała się Pani nimi opiekować w związku z faktem, że córka musiała opuścić wraz z dziećmi dom (który budowała wraz z B.B., na który też miała kredyt) w związku z przemocą w domu i alkoholem. Pani córka zrobiła to dbając o bezpieczeństwo dzieci, nie zważając na fakt, że musi zacząć od nowa nadal spłacając kredyt domu, w którym został, mieszkał i nadal mieszka B.B. Instytucje pomijają faktyczny stan rzeczy.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:
1)wykonywał władzę rodzicielską;
2)pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
3)sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
Jak stanowi art. 27f ust. 2 ww. ustawy:
Odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:
1)jednego małoletniego dziecka - kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
a)pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,
b)niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4c i 4g, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;
2)dwojga małoletnich dzieci - kwota 92,67 zł na każde dziecko;
3)trojga i więcej małoletnich dzieci - kwota:
a)92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
b)166,67 zł na trzecie dziecko,
c)225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.
Stosownie do art. 27f ust. 2a omawianej ustawy:
Za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a oraz art. 30c ust. 2 pkt 2.
W myśl art. 27f ust. 2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka.
Na mocy art. 27f ust. 2c ww. ustawy:
Odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:
1)na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych;
2)wstąpiło w związek małżeński.
Na mocy art. 27f ust. 2d omawianej ustawy:
Za podatnika pozostającego w związku małżeńskim, o którym mowa w ust. 2 pkt 1 lit. a oraz ust. 10 i 11, nie uważa się:
1)osoby, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów;
2)osoby pozostającej w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.
Z art. 27f ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że:
W przypadku gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.
Z kolei, art. 27f ust. 4 ww. ustawy stanowi, że:
Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę podatnicy mogą odliczyć od podatku w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim - kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.
Zgodnie z art. 25 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):
Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.
Artykuł 26 ww. ustawy, stanowi, że:
§ 1. Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej.
§ 2. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.
W myśl art. 27f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:
1) odpis aktu urodzenia dziecka;
2) zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
3) odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
4) zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.
Jak stanowi art. 27f ust. 7 cytowanej ustawy:
Przepis art. 6 zasady opodatkowania małżonków ust. 8 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.
Jak wynika z treści art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:
1) stosuje przepisy:
a) art. 30c lub
b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy
‒w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
2) podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Przystępując do analizy przedstawionego we wniosku stanu faktycznego podkreślić należy, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.
Zgodnie z zacytowanymi wyżej przepisami ulga na małoletnie dziecko, przy spełnieniu określonych wymogów, przysługuje między innymi podatnikowi, który nie jest rodzicem dziecka, w sytuacji, gdy pełni funkcję opiekuna prawnego dziecka, które z nim zamieszkuje lub sprawuje opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
Kwestię opieki prawnej nad małoletnim regulują przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.).
Zgodnie z art. 109 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Sąd opiekuńczy może w szczególności:
1) zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, w szczególności do pracy z asystentem rodziny, realizowania innych form pracy z rodziną, skierować małoletniego do placówki wsparcia dziennego, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej lub skierować rodziców do placówki albo specjalisty zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń;
2) określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, albo poddać rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun;
3) poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego;
4) skierować małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi;
5) zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej albo powierzyć tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie, niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych, w zakresie niezbędnych szkoleń, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej albo zarządzić umieszczenie małoletniego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej.
Stosownie do art. 1121 § 1 ww. Kodeksu:
Obowiązek i prawo wykonywania bieżącej pieczy nad dzieckiem:
1)umieszczonym w pieczy zastępczej, jego wychowania i reprezentowania w tych sprawach, a w szczególności w dochodzeniu świadczeń przeznaczonych na zaspokojenie jego potrzeb, należą do rodziny zastępczej, prowadzącego rodzinny dom dziecka albo kierującego placówką opiekuńczo-wychowawczą, regionalną placówką opiekuńczo-terapeutyczną lub interwencyjnym ośrodkiem preadopcyjnym;
2)pozbawionym opieki i wychowania rodziców umieszczonym w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej, jego wychowania i reprezentowania w tych sprawach, a w szczególności w dochodzeniu świadczeń przeznaczonych na zaspokojenie jego potrzeb, należą do kierującego odpowiednio zakładem opiekuńczo-leczniczym, zakładem pielęgnacyjno-opiekuńczym lub zakładem rehabilitacji leczniczej.
Pozostałe obowiązki i prawa wynikające z władzy rodzicielskiej należą do rodziców dziecka.
W myśl art. 1124 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Dziecko umieszcza się w pieczy zastępczej do czasu zaistnienia warunków umożliwiających jego powrót do rodziny albo umieszczenia go w rodzinie przysposabiającej.
Jak stanowi art. 1122 ww. Kodeksu:
Organizację, funkcjonowanie oraz finansowanie rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka, placówek opiekuńczo-wychowawczych, regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych i interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych oraz zasady określające kryteria wiekowe dzieci umieszczanych w tych placówkach i ośrodkach regulują przepisy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Na gruncie art. 145 § 2 cytowanego Kodeksu:
Opiekę ustanawia sąd opiekuńczy, skoro tylko poweźmie wiadomość, że zachodzi prawny po temu powód.
Stosownie do art. 155 § 1 ww. Kodeksu:
Opiekun sprawuje pieczę nad osobą i majątkiem pozostającego pod opieką; podlega przy tym nadzorowi sądu opiekuńczego.
Z kolei przepisy dotyczące funkcjonowania rodziny zastępczej zostały zawarte w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 177 ze zm.).
Jak stanowi art. 34 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej:
Piecza zastępcza jest sprawowana w formie:
1) rodzinnej;
2) instytucjonalnej.
Na podstawie art. 35 ust. 1 ww. ustawy:
Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu, z zastrzeżeniem ust. 2 oraz art. 35a, art. 58 ust. 1 pkt 2 i 3 i art. 103 ust. 2 pkt 2 i 3.
W myśl art. 35 ust. 2 ww. ustawy:
W przypadku pilnej konieczności, na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, możliwe jest umieszczenie dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej na podstawie umowy zawartej między rodziną zastępczą lub prowadzącym rodzinny dom dziecka a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tej rodziny lub miejsce prowadzenia rodzinnego domu dziecka, z zastrzeżeniem art. 54 ust. 3d i art. 60 ust. 5. O zawartej umowie starosta zawiadamia niezwłocznie sąd.
Na mocy art. 39 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej:
Formami rodzinnej pieczy zastępczej są:
1) rodzina zastępcza:
a) spokrewniona,
b) niezawodowa,
c) zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna;
2) rodzinny dom dziecka.
Ponadto jak wynika z treści art. 49 ww. ustawy:
Obowiązek sprawowania pieczy nad dzieckiem i jego wychowania rodzina zastępcza lub prowadzący rodzinny dom dziecka podejmuje z dniem faktycznego umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka na mocy orzeczenia sądu, umowy, o której mowa w art. 35 ust. 2, oraz w sytuacjach określonych w art. 58 ust. 1 pkt 2 i 3.
Zgodnie z art. 755 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):
Jeżeli przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne, sąd udziela zabezpieczenia w taki sposób, jaki stosownie do okoliczności uzna za odpowiedni, nie wyłączając sposobów przewidzianych dla zabezpieczenia roszczeń pieniężnych. W szczególności sąd może uregulować sposób roztoczenia pieczy nad małoletnimi dziećmi i kontaktów z dzieckiem.
Jak stanowi art. 7561 ww. Kodeksu:
W sprawach dotyczących pieczy nad małoletnimi dziećmi i kontaktów z dzieckiem sąd orzeka w przedmiocie zabezpieczenia po przeprowadzeniu rozprawy, chyba że chodzi o wypadek niecierpiący zwłoki.
W myśl natomiast art. 37 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej:
Objęcie dziecka jedną z form pieczy zastępczej następuje na okres nie dłuższy niż do osiągnięcia pełnoletności.
Natomiast jak stanowi art. 37 ust. 2 ww. ustawy:
Osoba, która osiągnęła pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej, może przebywać w dotychczasowej rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej albo regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej za zgodą odpowiednio rodziny zastępczej, prowadzącego rodzinny dom dziecka, dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej albo dyrektora regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25. roku życia, jeżeli:
1) uczy się w szkole;
2) uczy się w uczelni;
3) uczy się u pracodawcy w celu przygotowania zawodowego;
4) uczy się na kursach, jeżeli ich ukończenie jest zgodne z indywidualnym programem usamodzielnienia;
5) legitymuje się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.
Przenosząc powołane przepisy na grunt rozpatrywanej sprawy, należy zwrócić uwagę na fakt, że w analizowanym stanie faktycznym sąd wydał 14 stycznia 2025 r. postanowienie o umieszczeniu dzieci w rodzinnej pieczy zastępczej pod Pani kierunkiem. Postanowienie nie jest prawomocne z uwagi na apelację złożoną przez ojca dzieci.
Należy zauważyć, że umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej występuje w sytuacji, gdy rodzice dziecka nie zapewniają dziecku właściwej opieki rodzicielskiej.
Zgodnie z powołanym powyżej art. 109 § 2 pkt 5 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, sąd opiekuńczy może m.in. powierzyć tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie, niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych, w zakresie niezbędnych szkoleń, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Z powołanego powyżej art. 27f ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że podatnik ma prawo odliczyć ulgę z tytułu wychowywania dzieci na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej m.in. na podstawie orzeczenia sądu. Zatem tylko w sytuacji pełnienia funkcji rodziny zastępczej, podatnik będzie spełniał warunki do skorzystania z ulgi prorodzinnej.
Skoro w przedstawionym stanie faktycznym nie posiada Pani prawomocnego orzeczenia sądu dotyczącego przyznania Pani pieczy zastępczej nad wnukami, to nie można uznać, że pełniła Pani w 2024 r. funkcję rodziny zastępczej. Status opiekuna prawnego pełniącego funkcję rodziny zastępczej nabywa się dopiero poprzez prawomocne orzeczenie o przyznaniu funkcji rodziny zastępczej na stałe.
Zatem, mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa stwierdzić należy, że nie przysługuje Pani prawo do odliczenia ulgi prorodzinnej za 2024 r. na dwoje małoletnich dzieci, umieszczonych tymczasowo w pieczy zastępczej pod Pani kierunkiem, bowiem w tym okresie nie posiadała Pani prawomocnego orzeczenia sądu o ustanowieniu Pani rodziną zastępczą dla małoletnich dzieci.
Pani stanowisko jest nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji..
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
POTRZEBUJESZ POMOCY?