Brak prawa do ulgi prorodzinnej dla ojca niewykonującego pieczy naprzemiennej nad dziećmi mimo aktywnego uczestnictwa w ich życiu - Interpretacja indywidualna z dnia 23 czerwca 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDSL1-1.4011.297.2025.2.DS
Brak orzeczonej pieczy naprzemiennej oraz faktyczne zamieszkanie dzieci u jednego z rodziców wyklucza możliwość skorzystania przez drugiego rodzica z ulgi prorodzinnej, mimo aktywnego uczestnictwa w wychowaniu i współdzielenia obowiązków rodzicielskich.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
25 kwietnia 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 24 kwietnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan, w odpowiedzi na wezwanie, pismem z 23 maja 2025 r. (wpływ do Dyrektora KIS 28 maja 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Jest Pan ojcem dwóch małoletnich dzieci – dziewczynki w wieku 8 lat oraz chłopca w wieku 6 lat.
Od blisko roku jest Pan osobą rozwiedzioną.
Władza rodzicielska przysługuje Panu w pełnym zakresie – nie została ograniczona ani zawieszona.
Na mocy prawomocnego orzeczenia sądu rodzinnego zostały uregulowane szerokie kontakty z dziećmi, które realizuje Pan systematycznie w wymiarze od 12 do 14 dni w miesiącu (zarówno weekendy, jak i dni robocze), zgodnie z ustalonym harmonogramem – co znajduje odzwierciedlenie w przepisach art. 113 § 1 i § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Warto zaznaczyć, że brak formalnego ustalenia pieczy naprzemiennej nad dziećmi nie wynikał z Pana woli, czy braku zaangażowania, lecz jedynie z braku zgody drugiego rodzica na takie rozwiązanie. Z Pana strony istniała i nadal istnieje pełna gotowość do dzielenia się obowiązkami wychowawczymi w równym zakresie, co potwierdzają Pana działania, systematyczne kontakty z dziećmi oraz aktywne uczestnictwo w ich życiu.
Od blisko dwóch lat pełni Pan funkcję przewodniczącego rady rodziców w szkole 8-letniej córki, co stanowi dowód Pana stałego i zaangażowanego uczestnictwa w jej edukacji i rozwoju. W jednym z orzeczeń sądowych określono Pana jako „aktywny tata”.
Zapewnia Pan dzieciom regularny kontakt, rozwój psychiczny, fizyczny i emocjonalny. Ponadto pokrywa Pan część kosztów ich utrzymania – w szczególności związanych z wyżywieniem, organizacją ferii, wakacji oraz wspólnie spędzanego czasu.
Warto dodać, że w duchu współpracy, jeszcze przed złożeniem niniejszego wniosku, zwrócił się Pan do matki dzieci z propozycją podziału ulgi prorodzinnej do faktycznego udziału w opiece i kosztach utrzymania dzieci. Niestety, mimo rozmów, matka dzieci odmówiła podzielenia ulgi i skorzystała z niej w całości na swoją rzecz – drugi rok z rzędu.
W związku z powyższym, aby nie narazić się na ewentualne nieprawidłowości wobec organu podatkowego, udał się Pan do właściwego urzędu skarbowego z prośbą o wyjaśnienie sytuacji. Pracownicy urzędu nie byli w stanie przedstawić jednoznacznego stanowiska i poinformowali Pana, że w takiej sytuacji należy wystąpić o indywidualną interpretację podatkową – co niniejszym Pan czyni.
W piśmie z 23 maja 2025 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku, udzielił Pan następujących odpowiedzi na zawarte w wezwaniu pytania:
1)czy – w okresie, którego dotyczy wniosek – podlegał/podlega Pan na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu?
Odpowiedź:
Wniosek dotyczy skorzystania przez Pana z ulgi prorodzinnej na dzieci:
-córkę 8 lat,
-syna 6 lat.
W okresie, którego dotyczy wniosek, nie był Pan rezydentem podatkowym w Polsce, pracuje Pan w Polsce na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony i tu osiąga dochody podlegające opodatkowaniu. Jest Pan zatrudniony w jednej firmie od blisko 11 lat.
2)czy w okresie, którego dotyczy wniosek, uzyskiwał/uzyskuje Pan dochody opodatkowane według skali podatkowej (np. z tytułu umowy o pracę, umowy zlecenia itp.)?
Odpowiedź:
Dochody te były opodatkowane na zasadach ogólnych według skali podatkowej, zgodnie z art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
3)czy w okresie, którego dotyczy wniosek, prowadził/prowadzi Pan działalność gospodarczą? Jeśli tak – proszę wskazać formę opodatkowania tej działalności.
Odpowiedź:
Nie prowadzi Pan działalności gospodarczej.
4)czy w okresie, którego dotyczy wniosek, w stosunku do Pana i do Pana dzieci, o których mowa we wniosku miały/mają zastosowanie przepisy:
a) art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (podatek liniowy),
b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub
c) ustawy z 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub
d) ustawy z 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych?
Odpowiedź:
W Pana przypadku oraz w przypadku Pana dzieci, których dotyczy wniosek, nie mają zastosowania przepisy: art. 30c ustawy o podatku dochodowym, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym, ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
5)czy Pana dzieci, o których mowa we wniosku w okresie, którego dotyczy złożony wniosek otrzymywały/otrzymują, zgodnie z odrębnymi przepisami, zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną? Jeśli tak, to od kiedy oraz konkretnie, które z ww. świadczeń i na podstawie jakich przepisów?
Odpowiedź:
Dzieci nie otrzymują, ani nie otrzymywały zasiłku pielęgnacyjnego oraz renty socjalnej.
6)czy w okresie, którego dotyczy wniosek, zostało ustalone świadczenie wychowawcze (tzw. 500+/800+) zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t. j.Dz. U. z 2024 r. poz. 1576 ze zm.) obojgu rodzicom? Jeśli nie, to któremu z rodziców i dlaczego?
Odpowiedź:
Nie pobiera Pan świadczenia 800+, ponieważ matka dzieci złożyła o nie wniosek jako pierwsza.
7)czy miejsce zamieszkania dzieci, o których mowa we wniosku, było/jest w okresie, którego dotyczy wniosek, takie samo jak miejsce Pana zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny?
Odpowiedź:
Miejscem zamieszkania dzieci nie jest Pana adres, lecz ich matki. Obydwoje rodziców mieszka w tej samej gminie, w odległości zaledwie 3 km od siebie.
Niemniej:
-dzieci regularnie nocują u Pana,
-bardzo często odwozi je Pan do przedszkola/szkoły i odbiera,
-uczestniczy Pan w ich życiu codziennym i edukacyjnym.
8)czy w całym okresie, którego dotyczy Pana zapytanie, dzieci uczyły się/uczą się/będą się uczyć w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie?
Odpowiedź:
Dzieci uczęszczały, uczęszczają i będą uczęszczać do placówek szkolnych tylko na terenie Rzeczpospolitej Polskiej.
9)czy w okresie, którego dotyczy wniosek, Pan jako ojciec dzieci wykonywał władzę rodzicielską w stosunku do nich, tj. uczestniczył w wychowaniu dzieci, dbał o prawidłowy rozwój dzieci kształtując ich właściwe zachowania, rozwijał ich zainteresowania, sprawował nad nimi pieczę/opiekę, troszczył się o ich rozwój fizyczny i duchowy, ponosił wydatki związane z wypoczynkiem, ponosił koszty ich utrzymania, zabezpieczał potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne – poza płaconymi alimentami, pomagał w edukacji szkolnej, brał czynny udział w sprawach dotyczących dzieci związanych z ich kształceniem, dodatkowymi zajęciami itp.? Jeśli tak, to proszę wskazać przesłanki, które świadczą o powyższym, w okresie objętym wnioskiem.
Odpowiedź:
Dzieci te pozostają pod Pana opieką w zakresie ustalonym prawomocnym orzeczeniem sądu, który przyznał Panu:
-opiekę dwa popołudnia w tygodniu, dodatkowo opiekę co drugi weekend (piątek - poniedziałek),
-tydzień ferii zimowych, tydzień wakacji,
-połowę świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy oraz co drugi sylwester.
Chociaż nie ma Pan opieki naprzemiennej, Sąd uznał Pana w uzasadnieniu wyroku za ojca aktywnie uczestniczącego w wychowaniu dzieci.
W okresie, którego dotyczy wniosek, jako ojciec dzieci wykonywał Pan i wykonuje władzę rodzicielską oraz aktywnie uczestniczył Pan w ich wychowywaniu. Dba Pan o ich prawidłowy rozwój fizyczny, emocjonalny i edukacyjny. W szczególności:
-odrabia Pan z córką lekcje,
-jest Pan przewodniczącym rady rodziców w klasie córki oraz chodzi Pan na każde zebranie w jej klasie,
-organizuje Pan dzieciom ferie zimowe, krótkie wycieczki i czas wolny,
-ponosi Pan część kosztów wychowywania, m.in. połowę wydatków na urodziny oraz przyszłą komunię córki i czas wolny,
-spędza Pan wspólnie czas z dziećmi – gotując, czytając bajki, jeździ Pan razem z dziećmi na wycieczki, bawi się Pan z dziećmi,
-zapewnia Pan wyżywienie dzieciom podczas obecności u Pana, gotuje Pan im obiady, robi kolację,
-zawozi Pan na dodatkowe zajęcia z j. angielskiego,
-piecze Pan razem z dziećmi pierniki oraz babeczki,
-zdarza się Panu sporadycznie chodzić z dziećmi do lekarza.
Pana rola w życiu dzieci nie ogranicza się do formalnych kontaktów – jest Pan realnie zaangażowany w ich codzienne funkcjonowanie, co również zostało zauważone przez Sąd w orzeczeniu i nazwaniem Pana „aktywnym tatą”.
10)czy w okresie, którego dotyczy wniosek, Pana była małżonka jako matka dzieci wykonywała władzę rodzicielską w stosunku do nich, tj. uczestniczyła w wychowaniu dzieci, dbała o prawidłowy rozwój dzieci kształtując ich właściwe zachowania, rozwijała ich zainteresowania, sprawowała nad nimi pieczę/opiekę, troszczyła się o ich rozwój fizyczny i duchowy, ponosiła wydatki związane z wypoczynkiem, ponosiła koszty ich utrzymania, zabezpieczała potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, pomagała w edukacji szkolnej, brała czynny udział w sprawach dotyczących dzieci związanych z ich kształceniem, dodatkowymi zajęciami itp.? Jeśli tak, to proszę wskazać przesłanki, które świadczą o powyższym, w okresie objętym wnioskiem.
Odpowiedź:
Matka dzieci również uczestniczy w wychowaniu, w zakresie pozostałym – komplementarnym do Pana opieki.
Pytanie
Czy w przedstawionym stanie faktycznym przysługuje Panu prawo do skorzystania z ulgi prorodzinnej na dwoje dzieci, zgodnie z art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, mimo że dzieci na stałe mieszkają u ich matki?
Pana stanowisko w sprawie (doprecyzowane w uzupełnieniu z 23 maja 2025 r.)
Zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.), podatnik ma prawo do ulgi, jeżeli w roku podatkowym wykonywał władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem.
Art. 27f ust. 4 tej samej ustawy stanowi, że w przypadku rodziców niepozostających w związku małżeńskim, ulga przysługuje temu z nich, u którego dziecko faktycznie zamieszkuje. Jednak przepis ten nie wyklucza możliwości podziału ulgi pomiędzy rodziców, jeżeli oboje wykonują władzę rodzicielską i ponoszą koszty utrzymania dziecka.
Stanowisko to potwierdza orzecznictwo:
-NSA, wyrok z 27.02.2020 r., sygn. II FSK 736/18: rodzic niewychowujący dziecka na co dzień może skorzystać z ulgi, jeśli wykonuje władzę rodzicielską i wspiera dziecko finansowo.
-WSA w Warszawie, wyrok z 06.10.2021 r., sygn. III SA/Wa 1049/21: ulga może przysługiwać także rodzicowi niezamieszkującemu z dzieckiem, ale aktywnie uczestniczącemu w jego wychowaniu.
-interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 22.03.2021 r., sygn. 0115-KDIT2.4011.34.2021.1.MD: decydujące jest rzeczywiste wykonywanie władzy rodzicielskiej, nie miejsce zamieszkania dziecka.
Zgodnie z art. 95 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, władza rodzicielska obejmuje obowiązek i prawo do wychowania dziecka, kierowania nim oraz dbania o jego dobro. W Pana przypadku te obowiązki realizuje Pan w pełni – regularnie, odpowiedzialnie i z zaangażowaniem.
Wniosek:
Mając na uwadze powyższe, zwraca się Pan z wnioskiem o potwierdzenie, że w opisanym stanie faktycznym przysługuje Panu prawo do skorzystania z ulgi prorodzinnej na dwoje dzieci, w całości lub proporcjonalnie do wykonywanej władzy rodzicielskiej i ponoszonych kosztów, na podstawie art. 27f ust. 1 i 4 ustawy o PIT.
W Pana ocenie spełnia Pan przesłanki określone w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co uprawnia Pana do skorzystania z ulgi prorodzinnej na dwoje dzieci.
Mimo że po rozwodzie dzieci na stałe zamieszkują z matką, sąd rodzinny przyznał Panu szeroki zakres kontaktów, który realizuje Pan w pełni i z dużym zaangażowaniem.
Kontakty obejmują dwa popołudnia w tygodniu oraz dodatkowo co drugi weekend (od piątku do poniedziałku), tydzień ferii zimowych, tydzień wakacji oraz połowę świąt. Z dziećmi spędza Pan więc średnio 13-15 dni w miesiącu, co w wielu przypadkach odpowiada zakresowi opieki naprzemiennej – tyle że bez formalnego tytułu.
Władza rodzicielska, którą Pan sprawuje, nie jest symboliczna, ale bardzo aktywna.
Dzieci wiedzą, że mogą na Pana liczyć – i tak też orzekł sąd w wyroku rozwodowym, nazywając Pana aktywnym tatą.
W świetle powyższych okoliczności uważa Pan, że spełnia kryterium „wykonywania władzy rodzicielskiej” oraz „faktycznego wychowywania dziecka” – zgodnie z treścią art. 27f ustawy. Ulga prorodzinna przysługuje nie tylko rodzicowi formalnie posiadającemu pieczę, ale również temu, który realnie uczestniczy w życiu dziecka, a taki stan ma miejsce w Pana przypadku. Zgodnie z orzecznictwem, ulga nie przysługuje wyłącznie rodzicowi, z którym dzieci mieszkają na stałe, ale również temu, który w sposób ciągły i rzeczywisty uczestniczy w ich wychowywaniu – czyli w takim samym przypadku jak u Pana.
Wnosi Pan o uznanie Pana prawa do skorzystania z ulgi prorodzinnej.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
W myśl art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:
1)wykonywał władzę rodzicielską;
2)pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
3)sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
Natomiast, zgodnie z art. 27f ust. 2 ww. ustawy:
Odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:
1) jednego małoletniego dziecka – kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
a) pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,
b) niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4c i 4g, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;
2) dwojga małoletnich dzieci – kwota 92,67 zł na każde dziecko;
3) trojga i więcej małoletnich dzieci – kwota:
a) 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
b) 166,67 zł na trzecie dziecko,
c) 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.
Na podstawie art. 27f ust. 2a ww. ustawy:
Za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a oraz art. 30c ust. 2 pkt 2.
Stosownie do art. 27f ust. 2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka.
Według art. 27f ust. 2c ww. ustawy:
Odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:
1)na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych;
2)wstąpiło w związek małżeński.
W myśl art. 27f ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
W przypadku gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.
Na mocy art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę podatnicy mogą odliczyć od podatku w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim - kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.
Stąd, w przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem (dziećmi) po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka (dzieci) jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców – kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych.
W pozostałych przypadkach (czyli innych niż naprzemienna opieka lub wspólne zamieszkiwanie rodziców i dziecka (dzieci) połączone ze wspólnym wykonywaniem pieczy nad dzieckiem) odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.
Z art. 25 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.) wynika, że:
Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.
Na mocy art. 26 ww. ustawy:
§ 1. Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej.
§ 2. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.
Na podstawie art. 27f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:
1)odpis aktu urodzenia dziecka;
2)zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
3)odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
4)zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.
W myśl art. 27f ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Przepisy art. 6 ust. 8 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.
Z art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:
1) stosuje przepisy:
a) art. 30c lub
b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy
– w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
2) podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Tym samym, ulga prorodzinna nie ma zastosowania w sytuacji, gdy do dziecka podatnika mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych, co wynika z ww. art. 27f ust. 7 w zw. z art. 6 ust. 8 cyt. ustawy.
Zgodnie zatem z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, warunkiem zastosowania przez rodzica ulgi na małoletnie dzieci jest wykonywanie w stosunku do tych dzieci władzy rodzicielskiej.
Zgodnie z art. 92 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 2809 ze zm.):
Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską.
Według art. 93 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.
Z art. 95 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, że:
Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.
W świetle art. 96 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.
Na gruncie art. 97 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.
Stosownie do treści art. 107 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
§ 1. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.
§ 2. W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.
Jak wynika z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ulga na małoletnie dzieci przysługuje rodzicom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską.
Samo posiadanie władzy rodzicielskiej jest niewystarczające do zastosowania przedmiotowej preferencji. Dla nabycia prawa do ulgi konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie, czyli wykonywanie wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko wychowywane jest w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, w szczególności sprawowanie faktycznej pieczy nad dzieckiem i jego wychowywanie, troszczenie się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka, a więc zapewnienie/zabezpieczenie wszystkich potrzeb dziecka od bytowych po edukacyjne, rozwojowe, zdrowotne i emocjonalne.
Przy czym przez wychowywanie należy rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości. Realizacja prawa wykonywania władzy rodzicielskiej może następować przykładowo poprzez osobiste kontakty z nauczycielami, interesowanie się stanem zdrowia dziecka i pomoc w jego leczeniu, zapewnianie wsparcia w nauce, interesowanie się sposobem spędzania wolnego czasu.
Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka.
Co istotne, samo płacenie alimentów na dziecko oraz sporadyczne spotkania z małoletnim dzieckiem nie są rozstrzygające dla uznania, że rodzic wykonuje władzę rodzicielską. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje formalnie obojgu rodzicom, a tylko jeden z rodziców faktycznie ją wykonuje, to z odliczenia całości kwoty może skorzystać tylko ten rodzic.
Podkreślenia przy tym wymaga, że separacja bądź rozwód rodziców nie są równoznaczne z utratą przez rodzica prawa do wykonywania władzy rodzicielskiej. Sąd rodzinny, ogłaszając separację bądź rozwiązując związek małżeński określa także prawa rodzicielskie. Jeżeli zatem nie pozbawia tego prawa jednego z rodziców, to uznaje, że rodzice są zdolni do porozumienia w sprawach dotyczących dziecka. Jednakże, z uwagi na dobro dziecka, Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do dziecka.
Powtórzyć należy, że warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie). Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”.
W pierwszej kolejności – przystępując do oceny możliwości zastosowania ulgi prorodzinnej – wskazać należy, że wysokość odliczenia kwoty z tytułu ulgi na dzieci, o której mowa w art. 27f ustawy, została określona na dziecko, przy czym rodzicom dziecka ustawodawca przyznał jeden wspólny limit. W konsekwencji, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska, to w określonych przypadkach każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującej kwoty ulgi. Powyższe oznacza, że suma miesięcznych odliczeń dokonanych przez oboje rodziców względem tego samego dziecka nie może przekroczyć kwoty obliczonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy.
Brzmienie art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku:
a)w dowolnej proporcji przez nich ustalonej,
b)w równych częściach w przypadku braku porozumienia między rodzicami, którzy:
-zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub
-gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim.
Natomiast w przypadkach innych niż wyżej wymienione odliczenie w wysokości 100% stosuje ten z rodziców, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.
Co istotne, ww. przepis wskazuje jedynie na podział przysługującej rodzicom ulgi prorodzinnej i nie pozbawia on samego prawa do odliczenia. Prawo do ulgi – przy spełnieniu pozostałych przesłanek – przysługuje zatem na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego podatnik wykonywał władzę rodzicielską.
Podkreślić należy, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.
Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że jest Pan ojcem dwóch małoletnich dzieci – dziewczynki w wieku 8 lat oraz chłopca w wieku 6 lat. Pracuje Pan w Polsce na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony i tu osiąga dochody podlegające opodatkowaniu. Dochody te były opodatkowane na zasadach ogólnych według skali podatkowej, zgodnie z art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie prowadzi Pan działalności gospodarczej. W Pana przypadku oraz w przypadku Pana dzieci, których dotyczy wniosek, nie mają zastosowania przepisy: art. 30c ustawy o podatku dochodowym, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy o podatku tonażowym, ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. Dzieci nie otrzymują, ani nie otrzymywały zasiłku pielęgnacyjnego oraz renty socjalnej. Od blisko roku jest Pan osobą rozwiedzioną. Władza rodzicielska przysługuje Panu w pełnym zakresie – nie została ograniczona ani zawieszona. Na mocy prawomocnego orzeczenia sądu rodzinnego zostały uregulowane szerokie kontakty z dziećmi, które realizuje Pan systematycznie w wymiarze od 12 do 14 dni w miesiącu (zarówno weekendy, jak i dni robocze), zgodnie z ustalonym harmonogramem. Brak formalnego ustalenia pieczy naprzemiennej nad dziećmi nie wynikał z Pana woli, czy braku zaangażowania, lecz jedynie z braku zgody drugiego rodzica na takie rozwiązanie. Z Pana strony istniała i nadal istnieje pełna gotowość do dzielenia się obowiązkami wychowawczymi w równym zakresie, co potwierdzają Pana działania, systematyczne kontakty z dziećmi oraz aktywne uczestnictwo w ich życiu. Dzieci uczęszczały, uczęszczają i będą uczęszczać do placówek szkolnych tylko na terenie Rzeczpospolitej Polskiej. Od blisko dwóch lat pełni Pan funkcję przewodniczącego rady rodziców w szkole 8-letniej córki, co stanowi dowód Pana stałego i zaangażowanego uczestnictwa w jej edukacji i rozwoju. Nie pobiera Pan świadczenia 800+, ponieważ matka dzieci złożyła o nie wniosek jako pierwsza. Miejscem zamieszkania dzieci nie jest Pana adres, lecz ich matki. Obydwoje rodziców mieszka w tej samej gminie, w odległości zaledwie 3 km od siebie. Niemniej, dzieci regularnie nocują u Pana, bardzo często odwozi je Pan do przedszkola/szkoły i odbiera oraz uczestniczy Pan w ich życiu codziennym i edukacyjnym. Zapewnia Pan dzieciom regularny kontakt, rozwój psychiczny, fizyczny i emocjonalny. Ponadto pokrywa Pan część kosztów ich utrzymania – w szczególności związanych z wyżywieniem, organizacją ferii, wakacji oraz wspólnie spędzanego czasu. Dzieci te pozostają pod Pana opieką w zakresie ustalonym prawomocnym orzeczeniem sądu, który przyznał Panu:
-opiekę dwa popołudnia w tygodniu, dodatkowo opiekę co drugi weekend (piątek – poniedziałek),
-tydzień ferii zimowych, tydzień wakacji,
-połowę świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy oraz co drugi sylwester.
Chociaż nie ma Pan opieki naprzemiennej, Sąd uznał Pana w uzasadnieniu wyroku za ojca aktywnie uczestniczącego w wychowaniu dzieci. W okresie, którego dotyczy wniosek, jako ojciec dzieci wykonywał Pan i wykonuje władzę rodzicielską oraz aktywnie uczestniczył Pan w ich wychowywaniu. Dba Pan o ich prawidłowy rozwój fizyczny, emocjonalny i edukacyjny. W szczególności:
-odrabia Pan z córką lekcje,
-jest Pan przewodniczącym rady rodziców w klasie córki oraz chodzi Pan na każde zebranie w jej klasie,
-organizuje Pan dzieciom ferie zimowe, krótkie wycieczki i czas wolny,
-ponosi Pan część kosztów wychowywania, m.in. połowę wydatków na urodziny oraz przyszłą komunię córki i czas wolny,
-spędza Pan wspólnie czas z dziećmi – gotując, czytając bajki, jeździ Pan razem z dziećmi na wycieczki, bawi się Pan z dziećmi,
-zapewnia Pan wyżywienie dzieciom podczas obecności u Pana, gotuje Pan im obiady, robi kolację,
-zawozi Pan na dodatkowe zajęcia z j. angielskiego,
-piecze Pan razem z dziećmi pierniki oraz babeczki,
-zdarza się Panu sporadycznie chodzić z dziećmi do lekarza.
Pana rola w życiu dzieci nie ogranicza się do formalnych kontaktów – jest Pan realnie zaangażowany w ich codzienne funkcjonowanie, co również zostało zauważone przez Sąd w orzeczeniu i nazwaniem Pana „aktywnym tatą”. Matka dzieci również uczestniczy w wychowaniu, w zakresie pozostałym – komplementarnym do Pana opieki. W duchu współpracy, jeszcze przed złożeniem niniejszego wniosku, zwrócił się Pan do matki dzieci z propozycją podziału ulgi prorodzinnej do faktycznego udziału w opiece i kosztach utrzymania dzieci. Niestety, mimo rozmów, matka dzieci odmówiła podzielenia ulgi i skorzystała z niej w całości na swoją rzecz – drugi rok z rzędu.
Zatem z opisu sprawy wynika, że matka dzieci, dokonuje odliczenia ulgi prorodzinnej w pełnej wysokości, tj. 100% kwoty za cały rok podatkowy. Między Panem i matką dzieci nie ma porozumienia, co do możliwości odliczenia przez Pana ulgi prorodzinnej na dwoje małoletnich dzieci.
W konsekwencji, w tych okolicznościach, gdy rozwiązując Pana związek małżeński przez rozwód sąd powierzył obojgu rodzicom władzę rodzicielską nad małoletnimi dziećmi, ustalając ich miejsce zamieszkania przy matce i nie została orzeczona przez sąd piecza naprzemienna, nie jest Pan uprawniony do dokonania odliczenia z tytułu ulgi prorodzinnej, o której mowa w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na ww. dzieci za każdy miesiąc roku, w którym wspólnie z ich matką wykonywał Pan władzę rodzicielską nad małoletnimi.
Do Pana sytuacji znajdzie bowiem zastosowanie zdanie czwarte przepisu art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym w przypadkach innych niż wyżej wymienione odliczenie w wysokości 100% stosuje ten z rodziców, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy Kodeks cywilny.
Tym samym Pana stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Zaznaczyć należy, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia opisu zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego. Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
W odniesieniu do powołanych przez Pana wyroków sądowych oraz interpretacji indywidualnej należy wskazać, że rozstrzygnięcia w nich zawarte dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będze zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego oraz zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
