Wyrok SN z dnia 28 sierpnia 2025 r., sygn. II CSKP 2394/22

Istota problemu

Czy sąd rozpoznający sprawę, w której bank dochodzi od konsumentów zapłaty zadłużenia z tytułu umowy kredytu denominowanego/waloryzowanego, jest obowiązany z urzędu zbadać abuzywność klauzul przeliczeniowych zawartych w umowie, nawet jeśli konsumenci (pozwani) nie podnoszą takiego zarzutu i nie kwestionują abuzywności postanowień umownych.

Rozstrzygnięcie

SN uchylił wyrok SA i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania, stwierdzając naruszenie art. 385¹ k.c. Wskazał, że skoro umowa kredytu walutowego była elementem materiału procesowego, sąd był bezwzględnie zobowiązany z urzędu dokonać kontroli abuzywności postanowień określających mechanizm przeliczenia walutowego – niezależnie od tego, czy pozwani konsumenci podnosili taki zarzut. Obowiązek ten wynika z dyrektywy 93/13 i jej implementacji oraz z potrzeby zapewnienia efektywnej ochrony konsumenta przed strukturalną asymetrią wobec przedsiębiorcy. Sąd powinien wykorzystać art. 212 § 1 k.p.c. (kierownictwo procesem) i art. 232 zd. 2 k.p.c. (dowód z urzędu), by uzupełnić materiał procesowy niezbędny do oceny abuzywności.