Interpretacja indywidualna z dnia 26 września 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDSL1-1.4011.496.2025.1.MK
Osoba faktycznie opuszczona przez małżonka, pozostająca w separacji faktycznej i faktycznie wychowująca dziecko samodzielnie, nie korzysta z ulgi rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko, dopóki nie zostanie orzeczona prawnie separacja lub rozwód, zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
11 sierpnia 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 11 sierpnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Uprzejmie Pani informuje, iż składała już wniosek o poniższej treści:
„Pozostaje Pani w separacji faktycznej z Pani mężem (…) od (…) 2023 r. Od tej daty samodzielnie wychowuje Pani dziecko, które pozostaje na Pani wyłącznym utrzymaniu.
Pomiędzy Panią a mężem (…) toczyło się postępowanie przed Sądem Rejonowym (…), dotyczące uznania (…). Postanowieniem z(…) 2023 r. Sąd Rejonowy wydał zabezpieczenie o następującej treści: Zobowiązanie uczestnika (…) do opuszczenia lokalu przy ul. (…) oraz jego bezpośredniego otoczenia (100 m). Zakaz zbliżania się do tego lokalu i jego otoczenia. Zakaz wstępu do Niepublicznego Żłobka (…) oraz zbliżania się do jego otoczenia (100 m). W dniu (…) 2024 r. Sąd wydał kończące postanowienie o tej samej treści. W wyniku apelacji (…) Sąd Okręgowy w (…) utrzymał postanowienie w mocy.
Od (…) 2023 r. toczy się postępowanie rozwodowe przed Sądem Okręgowym (…). W jego toku, w dniu (…) 2024 r., zapadło postanowienie zabezpieczające, w którym Sąd powierzył Pani pieczę nad małoletnią córką (…) oraz zabezpieczył alimenty. Postępowanie rozwodowe jest nadal w toku.
Pani mąż nie wywiązuje się z obowiązku alimentacyjnego – prowadzone jest postępowanie komornicze. Przez cały rok 2024 nie miał kontaktu z dzieckiem ani nie pełnił żadnych obowiązków rodzicielskich.”
Wnioskowi nadano numer UNP: (…), znak pisma (…). Z uwagi na (…), nie była Pani w stanie odpowiedzieć w terminie, stąd składa Pani ponownie wniosek, uzupełniając go o poniższe odpowiedzi:
Czy w 2024 r. podlegała Pani na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu? – Tak, podlegała Pani nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu na terytorium RP.
Czy w 2024 r. uzyskiwała Pani dochody opodatkowane według skali podatkowej (np. z umowy zlecenia, z działalności gospodarczej, z tytułu umowy o pracę)? – Tak, uzyskiwała Pani dochód z tytułu umowy o pracę.
Czy trwające postępowanie o rozwiązanie Pani małżeństwa poprzedzone było orzeczoną przez sąd separacją formalną? – Nie, postępowanie rozwodowe nie było poprzedzone formalną separacją. Od (…) 2023 obowiązuje sądowy zakaz zbliżania się, a mąż nie miał żadnego kontaktu z dzieckiem przez cały rok 2024.
Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, ojciec dziecka został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywał/odbywa karę pozbawienia wolności? – Ojciec dziecka posiada obecnie pełnię praw rodzicielskich. Sprawa rozwodowa jest w toku od (…) 2023 r., jednak przez cały rok 2024 nie doszło do żadnego kontaktu z dzieckiem. Sprawa karna (...).
Czy w 2024 r. oprócz dziecka, o którym mowa we wniosku, była Pani matką dla innego dziecka, które wychowywała Pani wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym? – Nie, córka (…) jest Pani jedynym dzieckiem.
Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, w stosunku do Pani bądź do Pani dziecka miały zastosowanie przepisy: art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy o podatku tonażowym lub ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego? – Nie, żaden z wymienionych przepisów nie miał zastosowania.
Pytanie
Czy w związku z zaistniałym stanem faktycznym, za rok 2024 powinna Pani rozliczyć podatek dochodowy od osób fizycznych jako osoba samodzielnie wychowująca dziecko?
Pani stanowisko w sprawie
W związku ze stanem faktycznym uważa Pani, że powinna rozliczać się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 6 ust. 4c ww. ustawy:
Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
1)małoletnie,
2)pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3)pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie
-podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.
Zgodnie z art. 6 ust. 4d ww. ustawy:
W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.
Na podstawie art. 6 ust. 4e ww. ustawy:
Przepisu ust. 4c pkt 3 nie stosuje się, jeżeli dziecko, o którym mowa w tym przepisie, uzyskało w roku podatkowym:
1)dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub
2)przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152
-w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. z 2023 r. poz. 2194 oraz z 2024 r. poz. 1615), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.
Art. 6 ust. 4f ww. ustawy stanowi:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2024 r. poz. 1576).
W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:
1) stosuje przepisy:
a) art. 30c lub
b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy
– w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
2) podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Z zacytowanych przepisów wynika zatem, że aby korzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów na zasadach w nich przewidzianych należy posiadać ściśle określony stan cywilny oraz wychowywać samotnie dziecko/dzieci.
Osobami samotnie wychowującymi dziecko są przede wszystkim ci rodzice (przysposabiający) lub opiekunowie, którzy pozostają w stanie wolnym. Dotyczy to zarówno osób, które nigdy nie zawierały związku małżeńskiego (panna, kawaler), osób, których związek małżeński ustał wskutek śmierci współmałżonka (wdowa, wdowiec) – z wyjątkiem roku podatkowego, w którym zdarzenie to nastąpiło – jak i osób, których związek małżeński został rozwiązany poprzez prawomocne orzeczenie rozwodu (rozwódka, rozwodnik). Osobami samotnie wychowującymi dzieci mogą być również, wyjątkowo, niektóre osoby pozostające w związku małżeńskim. Dotyczy to osób, wobec których orzeczono separację. Nabycie statusu osoby samotnie wychowującej dziecko wymaga jednak prawomocnego orzeczenia o separacji małżonków. Dotyczy to również osób, których małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich. Skutek taki następuje na mocy orzeczenia sądowego. Podobnie jak w przypadku orzeczeń rozwodowych, także i w tym przypadku nabycie statusu osoby samotnie wychowującej dziecko następuje dopiero z chwilą uprawomocnienia się wyroku sądowego w tej kwestii. Osobami samotnie wychowującymi dziecko mogą być również te osoby, których małżonek odbywa karę pozbawienia wolności. Dotyczy to przypadków faktycznego wykonywana tej kary, tzn. sytuacji, w której małżonek tej osoby nie przebywa na wolności.
Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dzieci. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.
Z opisu sprawy wynika, że w 2024 r. podlegała Pani na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu i uzyskiwała dochód z tytułu umowy o pracę. W okresie, którego dotyczy wniosek, w stosunku do Pani oraz Pani dziecka nie miały zastosowanie przepisy: art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy o podatku tonażowym oraz ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego.
Od (…) 2023 r. pozostaje Pani w separacji faktycznej z Pani mężem (…). Od tej daty samodzielnie wychowuje Pani dziecko, które pozostaje na Pani wyłącznym utrzymaniu. Córka – (…) – jest Pani jedynym dzieckiem. Pomiędzy Panią a mężem (…) toczyło się postępowanie przed Sądem Rejonowym (…), dotyczące uznania (…). Postanowieniem z (…) 2023 r. Sąd Rejonowy wydał zabezpieczenie o następującej treści: Zobowiązanie uczestnika (…) do opuszczenia lokalu przy ul. (…) oraz jego bezpośredniego otoczenia (100 m). Zakaz zbliżania się do tego lokalu i jego otoczenia. Zakaz wstępu do Niepublicznego Żłobka (…) oraz zbliżania się do jego otoczenia (100 m). W dniu (…) 2024 r. Sąd wydał kończące postanowienie o tej samej treści. W wyniku apelacji (…) Sąd Okręgowy w (…) utrzymał postanowienie w mocy.
Od (…) 2023 r. toczy się postępowanie rozwodowe przed Sądem Okręgowym w (…). W jego toku, w dniu (…)2024 r., zapadło postanowienie zabezpieczające, w którym Sąd powierzył Pani pieczę nad małoletnią córką (…) oraz zabezpieczył alimenty. Postępowanie rozwodowe jest nadal w toku. Pani mąż nie wywiązuje się z obowiązku alimentacyjnego – prowadzone jest postępowanie komornicze. Przez cały rok 2024 mąż nie miał kontaktu z dzieckiem ani nie pełnił żadnych obowiązków rodzicielskich.
Ponadto wskazała Pani, że postępowanie rozwodowe nie było poprzedzone formalną separacją. Od sierpnia 2023 obowiązuje sądowy zakaz zbliżania się, a Pani mąż nie miał żadnego kontaktu z dzieckiem przez cały rok 2024. Ojciec dziecka posiada obecnie pełnię praw rodzicielskich.
W zaistniałej sytuacji powzięła Pani wątpliwość, czy przysługuje Pani prawo rozliczenia podatku dochodowego za 2024 r. jako matka samotnie wychowująca dziecko.
Wśród podatników uprawnionych do preferencyjnego rozliczenia w sposób powyżej wskazany, w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca wymienia osobę, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Stosowne uregulowania w tym zakresie, zawarte zostały w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.).
Stosownie do art. 611 § 1 tego Kodeksu:
Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację.
W świetle art. 613 § 1 cytowanego Kodeksu:
Przy orzekaniu separacji stosuje się przepisy art. 57 i art. 58.
Art. 614 § 1 omawianego Kodeksu stanowi, że:
Orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Na bazie art. 57 § 1 przywołanego Kodeksu:
Orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia.
Według art. 58 § 1 ww. Kodeksu:
W wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.
Z powyższego wynika więc, że dla spełnienia przesłanki, zawartej w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, warunkującej możliwość preferencyjnego rozliczenia dochodów nie jest wystarczające postanowienie o zakazie zbliżania i kontaktowania, konieczne jest wydanie przez sąd orzeczenia o separacji. Sąd orzeka separację między małżonkami, na żądanie jednego z nich, po nastąpieniu zupełnego rozkładu ich pożycia.
W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483 ze zm.), stanowiącego, że:
Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.
Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.
Mając na uwadze powyższe przepisy prawa i przedstawiony opis stanu faktycznego stwierdzić należy, że mimo samotnego wychowywania dziecka nie posiada Pani statusu „osoby samotnie wychowującej dziecko”, bowiem przez cały 2024 r. pozostawała Pani w związku małżeńskim, była Pani w trakcie postępowania o rozwiązanie małżeństwa i nie orzeczono wobec Pani separacji w rozumieniu Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a tym samym nie spełnia Pani warunku posiadania określonego stanu cywilnego.
W związku z powyższym, nie przysługuje Pani prawo do preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
