Wyrok SN z dnia 25 września 2025 r., sygn. III USKP 71/24
Służba w Wydziale Śledczym milicji podległej MSW może być zakwalifikowana jako służba na rzecz totalitarnego państwa w rozumieniu art. 13b ustawy zaopatrzeniowej w oparciu o ujęcie "instytucjonalne" (przynależność do struktury SB, opinie służbowe o zaangażowaniu ideologicznym, członkostwo w PZPR, przebieg kariery zawodowej) bez konieczności wykazywania działań represyjnych przez cały okres, gdyż totalitaryzm jest wypadkową działań indywidualnych i kooperatywnych w instytucjach ograniczających wolności, przy czym istnieje domniemanie faktyczne z zaświadczenia IPN obalne przez funkcjonariusza wykazującego konkretną aktywność procesową, jednak mechanizm obniżenia świadczeń do przeciętnej emerytury/renty ZUS (art. 15c ust. 3 i 22a ust. 3) jest niekonstytucyjny jako mający charakter "ślepy", oderwany od proporcjonalności, karający finansowo tych którzy najkrócej służyli totalitarnemu państwu a staż wypracowali w III RP, naruszający art. 2, 32, 64, 67 Konstytucji RP, co sądy mogą stwierdzić w ramach rozproszonej kontroli konstytucyjności wobec bezczynności Trybunału Konstytucyjnego.
Teza AI
Istota problemu
Sprawa dotyczyła funkcjonariusza Wydziału Śledczego KWMO (1976-1990), który w latach 1982-1983 prowadził śledztwa przeciwko działaczom NSZZ Solidarność (przeszukania mieszkań, postępowania za kolportaż ulotek, sprawy radiostacji), a pozostały okres pełnił standardowe zadania śledcze dot. przestępstw gospodarczych i kryminalnych. Po pozytywnej weryfikacji służył w Policji do 1999 r. Problem prawny obejmował: (1) czy możliwe jest uznanie całego okresu służby (1976-1990) za służbę na rzecz totalitarnego państwa w oparciu o "ujęcie instytucjonalne" (przynależność do struktury SB, opinie służbowe o zaangażowaniu ideologicznym, członkostwo w PZPR) bez konieczności wykazywania działań represyjnych przez cały okres, gdy udokumentowane są one tylko dla lat 1982-1983, (2) czy mechanizm "gilotyny" obniżającej świadczenie do przeciętnej emerytury/renty ZUS (art. 15c ust. 3 i 22a ust. 3) jest konstytucyjny wobec funkcjonariusza, który 14-letni okres służby przed 1990 r. nie wystarczył do nabycia prawa emerytalnego i musiał być uzupełniony 9 latami służby w III RP, (3) jaki jest rozkład ciężaru dowodu - czy organ musi udowodnić działania represyjne, czy wystarczy domniemanie z zaświadczenia IPN obalone przez funkcjonariusza.
POTRZEBUJESZ POMOCY?