Interpretacja indywidualna z dnia 7 listopada 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB1-1.4010.472.2025.2.KM

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 września 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 1 września 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczący podatku dochodowego od osób prawnych. Uzupełnili go Państwo pismem z 9 października 2025 r. (wpływ tego samego dnia) – w odpowiedzi na wezwanie.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawcą jest X, zwany dalej: „Wnioskodawcą”. Wnioskodawca jest (…).

Wnioskodawca został utworzony przez (…) na podstawie (…).

(…)

Wnioskodawca jest zatem jednostką sektora finansów publicznych (dalej: „JSFP”), wymienioną w art. 9 pkt 14) Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1530 z późn. zm., dalej: „UFP”). W myśl powołanego przepisu sektor finansów publicznych tworzą m.in. inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, instytutów działających w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz, banków oraz spółek prawa handlowego.

W związku z tym Wnioskodawca w ramach swojego funkcjonowania zobowiązany jest do stosowania przepisów UFP, a więc podlega pod tzw. „reżim finansów publicznych”.

Jednocześnie z uwagi na posiadaną osobowość prawną, Wnioskodawca jest podatnikiem CIT.

Wnioskodawca zawarł dnia (…) umowę z podmiotem trzecim, zwanym dalej „Dostawcą”.

Przedmiotem wyżej wspomnianej umowy było:

a)dostarczenie i sprzedaż przez Dostawcę na rzecz Wnioskodawcy (…) nowych samochodów osobowych (…); oraz

b)(…) samochodu osobowego (…)

- spełniających łącznie warunki szczegółowo określone w Specyfikacji istotnych warunków zamówienia (…) i do odkupienia (…) stanowiących własność Wnioskodawcy. (…).

(…) omawianej umowy przewidziano mechanizm kary umownej. Mechanizm ten polegał na uprawnieniu Wnioskodawcy do naliczania kary umownej za każdy dzień opóźnienia Dostawcy w dostarczeniu pojazdów objętych umową w wys. (…) wartości umowy.

Pozwem wniesionym (…) Dostawca wniósł o zasądzenie od Wnioskodawcy kwoty (…) zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot szczegółowo wskazanych w pozwie (a co do kwoty (…) zł doprecyzowanymi w piśmie z dnia (…)), a także kosztów procesu oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na uzasadnienie powództwa podniesiono, że strony zawarły między sobą umowę polegającą na sprzedaży na rzecz Wnioskodawcy (…), a Wnioskodawca zobowiązał się za ww. pojazdy zapłacić, jednocześnie sprzedając na rzecz Dostawcy (…).

Dostawca domagał się w pozwie zapłaty kwot:

a)(…) zł z tytułu nieprawidłowo naliczonej kwoty VAT (…),

b)(…) zł z tytułu odszkodowania (…),

c)(…) zł z tytułu zapłaty kwoty pierwszej części sprzedaży samochodu (…),

d)(…) zł z tytułu zwrotu kaucji gwarancyjnej (…),

e)(…) zł z tytułu odszkodowania za (…),

f)(…) zł z tytułu zapłaty brakującej kwoty drugiej części za sprzedane pojazdy (…).

Nadto dostawca wnosił ewentualnie o dokonanie miarkowania naliczonej przez Wnioskodawcę kary umownej w wysokości (…) zł.

W odpowiedzi na pozew (pismo z dnia (…)) Wnioskodawca wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Podniesiono, iż sporządzone przez Wnioskodawcę wyceny odzwierciedlały wartość rynkową zbywanych na rzecz Dostawcy samochodów, nie zaś koszty jakie należy ponieść celem przywrócenia pojazdów do stanu praktycznie nowego.

Nadto wskazano, iż w przeszłości Wnioskodawca dokonywał dostaw na rzecz Dostawcy używanych pojazdów w ramach rozliczenia, a w wycenach cena rynkowa tychże pojazdów była określana jako brutto. Zaś co do pozostałej części wierzytelności zostały one potrącone z karą umowną naliczoną powodowej spółce z powodu opóźnienia w dostawie pojazdu (…), a to w zakresie podniesionego zarzutu potrącenia.

W toku dalszego postępowania strony podtrzymywały swoje stanowiska. W wyniku postępowania sąd dokonał ustalenia następującego stanu faktycznego:

1.Co do kwoty (…) zł z tytułu nieprawidłowo naliczonej kwoty VAT (…) Wnioskodawca zawarł dnia (…) umowę z podmiotem trzecim, zwanym dalej „Dostawcą”. Dostawca sprzedał Wnioskodawcy na podstawie umowy z dnia (…) nowych samochodów osobowych (…) oraz (…) samochód osobowy (…).

Jednocześnie Dostawca odkupił od Wnioskodawcy (…) używanych pojazdów (…), (…) pojazdów marki (…), wraz z wyposażeniem oraz samochód marki (…).

Kwota wystawianych przez Wnioskodawcę faktur, dotyczących używanych pojazdów została powiększona o (…) VAT. Wskazane na fakturach ceny pojazdów przedstawionych do rozliczenia były odzwierciedleniem ich wartości rynkowej zgodnie z umową z dnia (…). Strony nie ustalały innego miernika cen, nie uzależniały skuteczności zawarcia umowy od możliwości ewentualnego odliczenia przez Dostawcę VAT od przekazanych pojazdów czy też obniżenia ceny do kwoty pomniejszonej o VAT.

Wnioskodawca dokonywał dostaw na rzecz strony powodowej używanych pojazdów w ramach rozliczenia, a w wycenach cena rynkowa tychże pojazdów była określana jako brutto. Dostawca dokonywał już wcześniej dostaw używanych samochodów, w ramach rozliczenia, na rzecz Wnioskodawcy. Dostawca nie zgłaszał wówczas żadnych zastrzeżeń w zakresie rozliczeń dotyczących VAT.

W treści umowy z dnia (…) ustalono wartość przedmiotu umowy, tj. cenę kupna samochodów wraz z VAT, pomniejszoną o wartość pojazdów używanych podlegających odkupowi, na kwotę (…) zł.

Dostawca nie kwestionował na tamtym etapie sposobu ustalenia ceny. Strony nie ustaliły ceny pojazdów odmiennie od cen rynkowych. Dotychczasowa współpraca stron jednoznacznie wskazywała, że powiększenie kwoty o VAT w wysokości (…) było typową ich praktyką. Wnioskodawca dokonywał na rzecz Dostawcy dostaw używanych pojazdów w ramach rozliczenia, a w wycenach cena rynkowa tychże pojazdów była określana jako brutto.

2.Co do kwoty (…) zł z tytułu odszkodowania za (…) + (…) zł koszt (…).

Zgodnie z postanowieniami umowy z dnia (…) Wnioskodawca przekazał Dostawcy w rozliczeniu używane samochody ((…) pojazdów marki (…) i (…) pojazdów marki (…)).

Samochody były pojazdami używanymi, wykorzystywanymi w działalności Wnioskodawcy i nosiły ślady użytkowania zgodne z celem, w jakim były użytkowane. Wartość pojazdów została określona na podstawie opinii sporządzonej przez rzeczoznawcę (…).

Wszelkie uszkodzenia pojazdów zostały uwzględnione przez rzeczoznawcę. Opinie były aktualizowane w dniu (…), a w chwili przekazania pojazdy były w pełni sprawne. Po przedstawieniu przez Dostawcę zastrzeżeń dotyczących pojazdów, Wnioskodawca dokonał korekty wyceny. Wartość pojazdów została określona w wycenach sporządzonych na zlecenie Wnioskodawcy.

Dostawca był uprawniony do uczestnictwa w procesie wyceny pojazdów, jednak z tego prawa nie skorzystał. Dostawca nie skorzystał również z prawa występowania z pytaniami do Wnioskodawcy dotyczącymi stanu pojazdów i gwarancji. Dopiero po dokonaniu odbioru pojazdów Dostawca zakwestionował ich wartość.

Dostawca nie skorzystał również z prawa występowania z pytaniami do strony pozwanej, a dotyczących stanu pojazdów i gwarancji. Dopiero po dokonaniu odbioru pojazdów Dostawca zakwestionował ich wartość.

W (…) Dostawca zlecił rzeczoznawcy sporządzenie wyceny odnośnie poszczególnych pojazdów. Wycena sporządzona przez rzeczoznawcę Dostawcy jest rozbieżna w stosunku do opinii sporządzonych na zlecenie pozwanej i będącej podstawą rozliczenia stron.

Na podstawie dowodu z opinii biegłego sporządzonej w toku postępowania ustalono, iż stan techniczny (…) pojazdów opisanych na zlecenie Dostawcy przez rzeczoznawcę, zbywanych przez Wnioskodawcę na podstawie umowy z (…) na rzecz Dostawcy, nie odpowiada temu ujętemu w wycenach oraz aktualizacjach sporządzonych przez rzeczoznawcę na zlecenie strony pozwanej.

(…)

Jednocześnie Sąd przyjął, iż poniesione przez Dostawcę koszty (…) w kwocie (…) zł były bezcelowe z uwagi na (…).

3.Co do kwoty (…) zł z tytułu zapłaty kwoty pierwszej części sprzedaży samochodu (…)

Na podstawie aneksu nr (…) do umowy z (…) strony ustaliły zmianę terminu dostarczenia i sprzedaży pojazdu (…).

Na jego podstawie pojazd miał zostać przekazany Wnioskodawcy najpóźniej w dniu (…). Ostatecznie dostawca dostarczył pojazd po ustalonym terminie, tj. w dniu (…), co zaktualizowało prawo Wnioskodawcy do naliczenia kary umownej na podstawie (…) umowy.

Wnioskodawca wyliczył karę umowną na poziomie (…) zł. Jej wysokość została obliczona od wartości wszystkich nowych, zamówionych od strony powodowej samochodów, podczas gdy opóźnienie w dostawie dotyczyło wyłącznie pojazdu (…). Pozwana wyliczając karę umowną za opóźnienie nie obniżyła jej wysokości w żaden sposób w stosunku do przedstawionych okoliczności, pomijając fakt, że opóźnienie w dostawie dotyczyło wyłącznie jednego samochodu, tj. (…).

4.Co do kwoty (…) zł zabezpieczenia należytego wykonania umowy

Zgodnie z (…) umowy Dostawca zobowiązany był do zabezpieczenia należytego wykonania umowy w wysokości (…). Powyższa kaucja podlegała zwrotowi.

Wnioskodawca bezpodstawnie dokonał potrącenia z tej kwoty swojej wierzytelności z tytułu odszkodowania za (...). Zgodnie z umową z dnia (…), kwota kaucji gwarancyjnej podlegała w całości zwrotowi na rzecz Dostawcy.

Odpowiednio (…).

Odpowiednio (…).

Wobec ustalenia bezzasadności dochodzenia przez Dostawcę odszkodowania za (…), ewentualnie tytułem obniżenia ceny sprzedaży pojazdów odkupywanych z uwagi (…), Wnioskodawca bezpodstawnie dokonał potrącenia całej kwoty gwarancyjnej, która to kwota podlegała zwrotowi na rzecz strony powodowej.

5.Co do kwoty (…) zł ((…) zł + (…) zł) z tytułu zapłaty brakującej kwoty drugiej części za sprzedane pojazdy (…) oraz zbywany pojazd (…)

Również kwota (…) zł, należna Dostawcy tytułem sprzedaży Wnioskodawcy nowych pojazdów (…) oraz obejmująca kwotę odsprzedaży używanego pojazdu (…) (zatrzymanego do czasu dostarczenia samochodu (…)), potrącona przez Wnioskodawcę tytułem odszkodowania za (…), została potrącona bezpodstawnie.

Jest ona kwotą należną Dostawcy w zakresie (…) zł. Pozostała kwota (…) zł dotyczy należności za odkup samochodu (…).

W wyroku (…) z dnia (…) (sygn. akt (…)) sąd ocenił poszczególne wątki omawianej sprawy następująco:

1)Żądanie dot. VAT ((…) zł) – Roszczenie to zostało w całości oddalone

Sąd uznał, że żądanie zwrotu kwoty VAT było bezzasadne. (…).

Strony zawarły bowiem umowę mieszaną (z dnia (…)), zgodnie z którą Dostawca sprzedał Wnioskodawcy (…) nowych samochodów osobowych (…) oraz (…) samochód osobowy (…), a jednocześnie odkupił od strony pozwanej (…) używanych pojazdów marki (…), (…) pojazdów marki (…) wraz z wyposażeniem oraz samochód marki (…).

Cena sprzedaży nowych samochodów określona została z VAT. Tym samym prawidłowo do rozliczenia wystawianych przez stronę pozwaną faktur, dotyczących używanych pojazdów, została ona powiększona o (…) VAT.

Wskazane na fakturach ceny pojazdów przedstawionych do rozliczenia były odzwierciedleniem ich wartości rynkowej. Strony nie ustalały innego miernika cen, nie uzależniały skuteczności zawarcia umowy od możliwości ewentualnego odliczenia przez Dostawcę VAT od przekazanych pojazdów czy też obniżenia ceny do kwoty pomniejszonej o VAT.

Wnioskodawca dokonywał na rzecz Dostawcy dostaw używanych pojazdów w ramach rozliczenia, a w wycenach cena rynkowa tychże pojazdów była określana jako brutto. Wnioskodawca dokonywał już wcześniej dostaw używanych samochodów w ramach rozliczenia na rzecz Dostawcy, a ten nigdy nie zgłaszał wcześniej żadnych zastrzeżeń w zakresie naliczeń VAT.

Tym samym zdaniem sądu prawidłowe rozliczenie winno uwzględniać wartość zbywanych, starych pojazdów wraz z podatkiem od towarów i usług.

2)Żądanie odszkodowania za (…) ((…) zł) – Roszczenie to zostało w całości oddalone

Niezasadne było również zdaniem sądu żądanie zapłaty kwoty (…) zł z tytułu odszkodowania (…).

Dostawca nie zdołał zatem, zdaniem sądu, wykazać, iż jego żądanie w tym zakresie było zasadne.

Jak wskazał sąd, sporządzona przez biegłego opinia, wraz z opiniami uzupełniającymi nie potwierdziła zasadności zaprezentowanego przez dostawcę stanowiska odnośnie sposobu wyceny.

3)Żądanie zwrotu kosztów (…) ((…) zł) – Roszczenie to zostało w całości oddalone

Oddaleniu przez Sąd podlegało również żądanie zwrotu poniesionych przez dostawcę kosztów (…) w kwocie (…) zł.

Sąd uznał te koszty za bezcelowe, ponieważ (…).

4)Rozstrzygnięcie w sprawie potrąconych kwot i miarkowania kary umownej

Sąd uznał, że Wnioskodawca miał prawo naliczyć karę umowną za opóźnienie w dostawie jednego pojazdu (…).

Jak wskazał sąd w uzasadnieniu, niewątpliwie przyjęta do potrącenia wierzytelność Wnioskodawcy (…) była zasadna.

W sporządzonym uzasadnieniu sąd wskazał, co znamienne, że (…).

Co prawda Dostawca wskazywał, iż opóźnienie w dostarczeniu pojazdu wynikało z okoliczności od niego niezależnych, to jednak należy zwrócić uwagę, iż przywołany przepis umowy dawał podstawę do naliczenia kar umownych za opóźnienie, a nie tylko za zwłokę w realizacji przedmiotu umowy. Sam zatem fakt przekroczenia terminu dawał podstawę do naliczenia kar.

Co więcej w dalszej części uzasadnienia wyroku sąd wskazał, że (…).

Swoje rozważania w zakresie kary umownej i podniesionego przez Wnioskodawcę zarzutu potrącenia sąd skonkludował w ten sposób, że wskazał, iż: (…).

Niemniej jednak, na wniosek Dostawcy, Sąd dokonał miarkowania (zmniejszenia) kary umownej, uznając ją za wygórowaną. Podstawą wyrokowania przez sąd był przepis art. 484 § 2 Kodeksu cywilnego.

Kara została naliczona od wartości całej umowy ((…) pojazdów), podczas gdy opóźnienie dotyczyło tylko jednego auta.

W związku z powyższym, Sąd zmniejszył karę z (…) zł do (…) zł, obliczając ją od wartości opóźnionego pojazdu. Ta decyzja wpłynęła na zasadność pozostałych roszczeń:

a.Zapłata za samochód (…) ((…) zł): Roszczenie zostało częściowo uwzględnione. Sąd zasądził na rzecz Dostawcy kwotę (…) zł, która stanowi różnicę między należnością za samochód a zmniejszoną karą umowną ((…) zł – (…) zł).

b.Zwrot kaucji gwarancyjnej ((…) zł): Roszczenie zostało w pełni uwzględnione. Ponieważ zmniejszona kara umowna została w całości potrącona z należności za (…), Wnioskodawca nie miał podstaw do zatrzymania kaucji. Sąd zasądził zwrot całej kwoty na rzecz Dostawcy.

c.Zapłata za pojazdy (…) i (…) ((…) zł): Roszczenie zostało uwzględnione, ale Sąd zaznaczył, że (…). Sąd zasądził całą kwotę (…) zł, jednak w uzasadnieniu wskazał, że roszczenie dotyczące pojazdu (…) ((…) zł) było bezzasadne. Prawidłowa kwota do zasądzenia wynosiła (…) zł. Sąd stwierdził, że (…).

5)Koszty postępowania

Sąd rozdzielił koszty procesu stosunkowo do wyniku sprawy. Uznano, że Dostawca wygrał spór w (…)%. Po wzajemnym rozliczeniu kosztów zastępstwa procesowego, sąd zasądził od Wnioskodawcy na rzecz dostawcy kwotę (…) zł. Dodatkowo, Sąd obciążył Dostawcę całością kosztów opinii biegłego ((…) zł), ponieważ opinia ta dotyczyła roszczenia, które w całości oddalono. Dostawca został również zobowiązany do pokrycia kosztów (…) ((...) zł), ponieważ (…).

Podsumowując, w związku z wyrokiem Wnioskodawca został zobowiązany do zapłaty następujących kwot na rzecz Dostawcy:

1.(…) zł tytułem częściowej zapłaty za samochód (…).

2.(…) zł tytułem zwrotu kaucji gwarancyjnej.

3.(…) zł tytułem zapłaty za sprzedane pojazdy marki (…).

4.(…) zł tytułem rozliczenia należności w ramach postępowania sądowego.

Ponadto, w uzupełnieniu wniosku z 9 października 2025 r. wskazali Państwo m.in., że:

1.Jaki jest związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy poniesionymi, wskazanymi we wniosku wydatkami (tj. kosztami procesu i odsetkami za opóźnienie od kwot zasądzonych wyrokiem), a osiąganiem przez Państwa przychodu lub zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów?

Odp.: Wnioskodawca wskazuje, że pomiędzy poniesionymi wydatkami (tj. kosztami procesu i odsetkami za opóźnienie od kwot zasądzonych wyrokiem), a osiąganiem przez niego przychodu lub zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów istnieje związek przyczynowo-skutkowy opisany szerzej poniżej.

Wnioskodawca, jako jednostka sektora finansów publicznych, jest zobowiązany do gospodarowania środkami publicznymi w sposób celowy i oszczędny oraz do podejmowania działań służących wyegzekwowaniu należnych mu świadczeń wynikających z zawartych umów.

Zawarta umowa dopuszczała karę umowną w wysokości przedstawionej do potrącenia przez Wnioskodawcę, tj. w kwocie (…) zł (biorąc pod uwagę literalną treść umowy w takiej kwocie należało ją wyliczyć).

Dopiero sąd, korzystając z kompetencji do miarkowania kary umownej, obniżył jej wysokość do (…) zł. Na etapie kierowania sprawy na drogę sądową brak było pewności co do zastosowania tej instytucji.

Podjęcie decyzji o przedstawieniu do potrącenia kary w wysokości naliczonej zgodnie z umową było zatem działaniem uzasadnionym i racjonalnym z punktu widzenia ochrony interesu majątkowego oraz zachowania źródła przychodów.

Postępowanie sądowe zakończyło się w przeważającej mierze korzystnie dla Wnioskodawcy (sąd wskazał, że Wnioskodawca wygrał w (…)%). Uzyskany wynik procesu znacznie ograniczył wysokość świadczenia żądanego przez stronę przeciwną w pozwie.

Gdyby Wnioskodawca zaniechał obrony swoich praw, roszczenia strony powodowej mogłyby zostać uznane w znacznie wyższej wysokości, co prowadziłoby do istotnego uszczuplenia środków finansowych potrzebnych do prowadzenia bieżącej działalności gospodarczej, w ramach której są uzyskiwane przychody podatkowe opodatkowane CIT.

Powód domagał się m.in. zapłaty od Wnioskodawcy tytułem odszkodowania kwoty (…) zł oraz zapłaty kwoty (…) zł z tytułu nieprawidłowo naliczonej kwoty VAT. Jest to łącznie kwota w wys. (…) zł.

Gdyby Wnioskodawca nie wdał się w proces i nie kwestionował roszczeń Powoda, to taka kwota mogłaby zostać zasądzona, co mogłoby zaszkodzić zdolności Wnioskodawcy do prowadzenia działalności operacyjnej.

Tymczasem Sąd całkowicie oddalił żądanie zapłaty wyżej wzmiankowanych kwot ((…) zł i (…) zł) oraz ograniczył wysokość jednego z żądań (z kwoty (…) zł do kwoty (…) zł).

Ograniczenie kwoty zobowiązań wynikających z roszczeń kontrahenta uchroniło majątek Wnioskodawcy i pozwoliło zachować zdolność do finansowania działalności operacyjnej, z której uzyskiwane są przychody opodatkowane CIT.

Koszty procesu oraz odsetki, jako ekonomiczny skutek obrony praw Wnioskodawcy, pozostają w związku funkcjonalnym z tą działalnością: są konsekwencją działań podjętych w celu zabezpieczenia źródła przychodów i utrzymania jego zdolności do prowadzenia działalności operacyjnej.

Koszty procesu i odsetki nie są wydatkami dowolnymi czy fakultatywnymi – stanowią typowy, przewidywalny i bezpośredni skutek udziału w postępowaniu sądowym, będącego w tym przypadku działaniem koniecznym dla zabezpieczenia i zachowania źródła przychodów. Ich poniesienie jest zatem ściśle i funkcjonalnie powiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz ochroną majątku wykorzystywanego do generowania przychodów.

Wydatki te wynikają z konieczności ochrony należnych Wnioskodawcy świadczeń oraz minimalizacji ryzyka nadmiernego uszczuplenia jego majątku wskutek dochodzenia roszczeń przez powoda. Są więc racjonalne i celowe z perspektywy prowadzonej działalności gospodarczej oraz pozostają w bezpośrednim i adekwatnym związku przyczynowo-skutkowym z zachowaniem i zabezpieczeniem źródła przychodów (źródłem tym jest działalność operacyjna Wnioskodawcy, która przynosi mu przychody podatkowe opodatkowane CIT).

2.Czy wyrok Sądu (…) z dnia (…) sygn. akt (…) na podstawie, którego jesteście Państwo zobowiązani do zapłaty kosztów procesu i odsetek za opóźnienie od kwot zasądzonych ww. wyrokiem jest prawomocny?

Odp.: Wnioskodawca wskazuje, że wspomniany wyrok Sądu (…) z dnia (…), sygn. akt (…) jest prawomocny.

3.Czy odsetki za opóźnienie od kwot zasądzonych wyrokiem opisanym w stanie faktycznym zostały przez Państwa zapłacone?

Odp.: Wnioskodawca wskazuje, że odsetki za opóźnienie od kwot zasądzonych wyrokiem Sądu (…) z dnia (…), sygn. akt (…) zostały przez Wnioskodawcę zapłacone w dniu (…).

4.O jakich odsetkach za opóźnienie od kwot zasądzonych wyrokiem opisanym w stanie faktycznym jest mowa w pytaniu Nr 2? Proszę konkretnie wskazać jakich kwot to dotyczy i czy chodzi o odsetki za opóźnienie w zapłacie zobowiązań? Proszę wskazać jakich zobowiązań.

Odp.: Wnioskodawca wskazuje, że są to zarówno odsetki za opóźnienie od kwoty określonej w (…) sentencji wyroku Sądu (…) z dnia (…), sygn. akt (…), jak i odsetki za opóźnienie od kosztów procesu w wys. (…) zł.

Koszty procesu zostały zasądzone na rzecz strony powodowej w (…) ww. wyroku i wyniosły (…) zł. Były one naliczane od daty uprawomocnienia się wyroku w dniu (…) do dnia zapłaty, tj. (…).

Co do kosztów procesu, (…) wskazał w (…) sentencji ww. wyroku, iż zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę (…) zł (…) tytułem zwrotu kosztów procesu, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Co do odsetek za opóźnienie od kwot zasądzonych w (…) sentencji ww. wyroku Sąd (…) wskazał, że zasądza od strony pozwanej (…) na rzecz strony powodowej (…) kwotę (…) zł ((…)) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot:

-(…) zł (…) od dnia (…) do dnia zapłaty,

-(…) zł (…) od dnia (…) do dnia zapłaty,

-(…) zł (…) od dnia (…) do dnia zapłaty,

-(…) zł (…) od dnia (…) do dnia zapłaty.

Są to odsetki za opóźnienie w zapłacie zobowiązań, które wynikały z umowy nr (…).

Były to odpowiednio następujące zobowiązania:

-(…) zł (…) to kwota należna stronie powodowej od Wnioskodawcy z tytułu zapłaty pierwszej raty za kupiony samochód (…) (na podstawie umowy nr (…) Wnioskodawca kupił od strony powodowej taki samochód),

-(…) zł (…) i (…) zł (…) to kwoty należne od Wnioskodawcy tytułem dokonania zwrotu na rzecz strony powodowej zatrzymanej kaucji gwarancyjnej w łącznej kwocie (…) zł (…),

-(…) zł (…) to kwota należna od Wnioskodawcy na rzecz strony powodowej tytułem zapłaty za zakupione pojazdy marki (…).

Odsetki dotyczą więc konkretnie wymienionych wyżej kwot, tj. kwot określonych w (…) sentencji wyroku (…).

Są to odsetki za opóźnienie w zapłacie zobowiązań opisanych powyżej (tj. zobowiązanie do zapłaty pierwszej raty za nabyty samochód (…), zobowiązanie do zwrotu zatrzymanej kaucji gwarancyjnej, zobowiązanie do zapłaty za zakupione pojazdy marki (…)).

Również odsetki od kosztów procesu zasądzonych od pozwanego Wnioskodawcy na rzecz powoda stanowią odsetki od zobowiązań.

Wynika to stąd, iż z (…) sentencji wyroku (…) wynika zobowiązanie Wnioskodawcy do zwrotu na rzecz strony powodowej kosztów procesu. Naliczone i następnie zapłacone przez Wnioskodawcę odsetki od tego zobowiązania są zatem odsetkami za opóźnienie w zapłacie zobowiązań.

Pytania

1.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że koszty procesu, jakie Wnioskodawca jest zobowiązany uiścić na podstawie wyroku opisanego w stanie faktycznym, Wnioskodawca ma prawo rozpoznać jako koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: „Ustawa o CIT”)?

2.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że zapłacone odsetki za opóźnienie od kwot zasądzonych wyrokiem opisanym w stanie faktycznym, Wnioskodawca ma prawo rozpoznać jako koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 Ustawy o CIT?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad. 1

W ocenie Wnioskodawcy, koszty procesu, jakie Wnioskodawca jest zobowiązany uiścić na podstawie wyroku opisanego w stanie faktycznym, Wnioskodawca ma prawo rozpoznać jako koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 Ustawy o CIT.

Ad. 2

W ocenie Wnioskodawcy, zapłacone odsetki za opóźnienie od kwot zasądzonych wyrokiem opisanym w stanie faktycznym, Wnioskodawca ma prawo rozpoznać jako koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 Ustawy o CIT.

Uzasadnienie:

Ad. 1

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (katalog tzw. NKUP). Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Przepis art. 16 ust. 1 ustawy o CIT nie zawiera wyłączenia, z którego wynikałoby, że koszty procesu nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodu.

(…).

W świetle powyższych regulacji należy zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tejże ustawy.

W ocenie Wnioskodawcy, poniesione przez niego koszty procesu w sprawie w sposób bezpośredni służyły zabezpieczeniu jego źródeł przychodów.

Źródłem przychodów Wnioskodawcy, zgodnie z (…).

Realizacja tych ustawowych i zarazem rodzących po stronie Wnioskodawcy przychody, zadań jest nierozerwalnie związana z posiadaniem i eksploatacją odpowiedniej floty pojazdów (…).

Spór sądowy z Dostawcą wynikał bezpośrednio z umowy z dnia (…), której przedmiotem był zakup (…) nowych samochodów osobowych (…) oraz sprzedaż (…) używanych pojazdów.

Prawidłowe wykonanie tej umowy miało zatem fundamentalne znaczenie dla ciągłości działalności operacyjnej Wnioskodawcy i jego zdolności do generowania przychodów. Umowa ta była bezpośrednio związana z działalnością Wnioskodawcy, która tworzy główny strumień jego przychodów. Nie była to umowa zawarta niejako „obok” takiej działalności Wnioskodawcy.

W ramach postępowania sądowego Wnioskodawca został pozwany o zapłatę kwoty (…) zł wraz z odsetkami. Roszczenia Dostawcy dotyczyły m.in. nieprawidłowego naliczenia VAT, odszkodowania (…) oraz bezpodstawnie potrąconych, zdaniem Dostawcy, kwot.

W tej sytuacji poniesienie kosztów procesu było działaniem koniecznym i racjonalnym, mającym na celu odparcie roszczeń finansowych. Ewentualne zasądzenie od Wnioskodawcy pełnej kwoty dochodzonej pozwem stanowiłoby poważne obciążenie dla jego budżetu i mogłoby w sposób istotny zagrozić jego stabilności finansowej, a co za tym idzie – zdolności do niezakłóconego prowadzenia działalności podstawowej, czyli właśnie zabezpieczeniu źródła przychodów.

Wskazać choćby należy na sam fakt, że sąd stwierdził, iż zdecydowana większość procesu została wygrana przez Wnioskodawcę, tj. (…)%. Oznacza to zatem, że nawet mimo przegranego procesu w pewnej części, dostrzec można że samo prowadzenie sporu co do zasady było zasadne i w pełni uzasadnione ekonomicznie. Tak było zarówno na etapie inicjacji procesu przez dostawcę jak i również w okresie całości jego trwania.

W tym kontekście wartym przywołania jest stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej („DKIS”) zawarte w interpretacji indywidualnej z dnia 21 kwietnia 2010 r., (Znak: ILPB3/423-828/ 08/10-S/DS):

„W sytuacji gdy działania dłużnika zmierzają do obrony majątku i zabezpieczenia źródeł przychodu, to koszty związane z konkretnym postępowaniem przed sądem powszechnym czy też organem administracji publicznej ponoszone przez dłużnika, bądź zwracane na rzecz strony przeciwnej w wyniku przegranego sporu sądowego lub administracyjnego, stanowią koszty uzyskania przychodu, przy założeniu, że np.:

a)nie występuje ewidentna wina umyślna;

b)nie dochodzi do obejścia przepisów prawa;

c)nie wynika z działań podatnika niezgodnych z zasadami współżycia społecznego – przez dłużnika w spornej sprawie;

d)świadczenie zostało zasądzone jedynie na podstawie zasad współżycia społecznego;

e)dłużnik nie podejmował działań zmierzających do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania;

f)wysokość roszczenia wynikła z zaniedbań wierzyciela w dochodzeniu świadczenia”.

W przypadku działań Wnioskodawcy nie można mówić o wystąpieniu ewidentnej winy umyślnej. Tym samym – jak zostało wskazane powyżej - skuteczność podjętej obrony potwierdza wyrok Sądu (…) z dnia (…). Sąd oddalił najpoważniejsze roszczenia dostawcy, tj. żądanie dotyczące VAT ((…) zł) oraz odszkodowania za (…) ((…) zł), uznając je za bezzasadne.

Wnioskodawca naliczył podatek w wysokości (…) od ceny sprzedaży używanych pojazdów, co było zgodne z jego wcześniejszą, akceptowaną przez Dostawcę praktyką w podobnych transakcjach. Dostawca na etapie zawierania umowy nie kwestionował sposobu ustalenia ceny, co potwierdza, że działanie Wnioskodawcy nie było umyślnym wprowadzeniem w błąd.

Wartość odkupowanych aut została określona na podstawie profesjonalnej opinii rzeczoznawcy (…).

W takiej sytuacji nie sposób oceniać zachowania Wnioskodawcy w kategorii winy umyślnej, a już tym bardziej takiej, którą można byłoby określić mianem ewidentnej. Wręcz przeciwnie, Wnioskodawca ze swojej strony należycie współpracował z Dostawcą przy zawartej umowie i nie doprowadził swoim zachowaniem do powstania sporu. Z opisu stanu faktycznego należy wysnuć raczej wniosek, że to Dostawca odpowiadał za powstanie sporu.

Prawo Wnioskodawcy do naliczenia kary wynikało wprost z umowy zawartej dnia (…) i powstało poprzez (…) opóźnienie w dostawie pojazdu (…). Sąd co prawda dokonał miarkowania jej wysokości, ale potwierdził samą zasadność jej naliczenia. Warto przytoczyć w tym miejscu fragmenty stanu faktycznego, które świadczą o tym, że kara umowna mogła być naliczona i nie było to zachowanie bezpodstawne; takie, które można byłoby rozpatrywać w kategorii „złej woli”:

a)niewątpliwie przyjęta do potrącenia wierzytelność Wnioskodawcy wynikająca z (…) umowy (kara umowna) była zasadna;

b)nie było pomiędzy stronami sporu w tym zakresie, iż dostawca opóźnił się w realizacji przedmiotu umowy;

c)przywołany przepis umowy dawał podstawę do naliczenia kar umownych za opóźnienie, a nie tylko za zwłokę w realizacji przedmiotu umowy. Sam zatem fakt przekroczenia terminu dawał podstawę do naliczenia kar;

d)niedostarczenie przez dostawcę jednego pojazdu po terminie wynikającym z umowy było przez niego zawinione;

e)skoro zatem pojazd został dostarczony pozwanej w dniu (…), Wnioskodawca miał prawo naliczyć karę umowną za każdy dzień opóźnienia, wyliczając (…), co dało kwotę (…) zł ((…) zł/prawidłowo powinno być (…) zł). Skutecznie zgłosił nadto zarzut potrącenia.

W ocenie Wnioskodawcy szczególnie należy zwrócić uwagę na lit. b) powyżej. Mianowicie naliczenie kary umownej można byłoby uznać za ewidentną winę umyślną Wnioskodawcy w zakresie procesu zakończonego wyrokiem z dnia (…), gdyby pomiędzy stronami istniał spór co do istnienia podstaw do naliczenia.

Tymczasem takie podstawy istniały i co do tego pomiędzy stronami nie było sporu. Sąd wyraźnie podkreślił, że naliczenie kary umownej było w pełni uzasadnione (lit. e) powyżej).

Wnioskodawca – w odróżnieniu od innego podmiotu prawa – nie miał zaś możliwości nie naliczania kary umownej w sytuacji zaistnienia podstaw do jej naliczania, ponieważ jest on JSFP i podlega pod reżim finansów publicznych.

Stosownie natomiast do art. 3 pkt 1), 4) i 5) ustawy o finansach publicznych (dalej: „UFP”), finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowywaniem, w szczególności gromadzenie dochodów i przychodów publicznych, zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne i zarządzanie środkami publicznymi.

W przypadku Wnioskodawcy, brak naliczenia kary umownej, w sytuacji zaistnienia podstaw do jej naliczenia, byłby odebrany jako poważne uchybienie, które mogłoby skutkować odpowiedzialnością osób zaangażowanych w daną materię w strukturze Wnioskodawcy na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 104 z późn. zm., dalej: „uondfp”).

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1-3) uondfp, naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:

1)nieustalenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych albo ustalenie takiej należności w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia;

2)niepobranie lub niedochodzenie należności skarbu państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych albo pobranie lub dochodzenie tej należności w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia;

3)niezgodne z przepisami umorzenie należności skarbu państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych, odroczenie jej spłaty lub rozłożenie spłaty na raty albo dopuszczenie do przedawnienia tej należności.

Biorąc pod uwagę treść pkt 1) i 3) powyżej, w niniejszej sprawie to właśnie brak naliczenia kary umownej w przypadku istnienia niewątpliwych podstaw do jej naliczenia stanowiłby naruszenie dyscypliny finansów publicznych. W związku z takim ryzykiem nie można było oczekiwać od Wnioskodawcy innego zachowania niż naliczanie tej kary umownej i żądanie jej zapłaty, a także późniejsze toczenie sporu sądowego z dostawcą. Należy bowiem uwzględnić reżim prawny, w jakim funkcjonuje Wnioskodawca, zgoła odmienny od tego, w jakim funkcjonują prywatni przedsiębiorcy, którzy nie są rozliczani z tytułu podejmowanych decyzji.

Należy również zwrócić uwagę, że przepis art. 484 § 2 Kodeksu cywilnego, stanowiący podstawę do miarkowania kary umownej, charakteryzuje się bowiem wyjątkową ogólnością sformułowań i brakiem obiektywnych, mierzalnych kryteriów, którymi należy się kierować przy ocenie zasadności zmniejszenia kary umownej. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; analogiczne uprawnienie przysługuje mu również w przypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana.

Akceptację żądania zmniejszenia kary umownej uzasadnia więc wysoka nieokreśloność i niekonkretność powołanej regulacji prawnej.

Zawarte w przepisie sformułowania o charakterze wysoce ocennym, takie jak „znaczna część wykonania” czy „rażąco wygórowana kara”, pozostawiają szerokie pole interpretacyjne, co w konsekwencji prowadzi do niepewności co do wyniku postępowania sądowego. W kontekście działania Wnioskodawcy w reżimie publicznym, gdzie obowiązują rygorystyczne zasady gospodarowania środkami publicznymi, brak jednoznacznych kryteriów prawnych stanowił istotną przeszkodę w dobrowolnym zrzeczeniu się należności.

Szczególnego podkreślenia wymaga fakt, że jak już wspomniano, podmiot działający w sferze publicznej podlega reżimowi UFP, co nakłada na niego obowiązek szczególnej staranności w zarządzaniu powierzonymi mu środkami. Arbitralne zgodzenie się na zmniejszenie kary umownej, bez jednoznacznego wsparcia w obowiązujących przepisach prawa, mogłoby zostać zakwalifikowane jako naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Dodatkowo, judykatura wskazuje na niejednolitość orzeczniczą w zakresie stosowania art. 484 § 2 k.c., co potwierdza trafność przyjętego stanowiska procesowego. Sądy, oceniając czy kara umowna jest „rażąco wygórowana”, kierują się różnorodnymi kryteriami, uwzględniając między innymi: wysokość szkody rzeczywiście poniesionej przez wierzyciela, stopień zawinienia dłużnika, jego sytuację majątkową, charakter i rangę naruszonego zobowiązania oraz funkcje, jakie kara umowna ma spełniać w konkretnym stosunku prawnym. Brak jednoznacznych wytycznych interpretacyjnych oznaczał realną możliwość odmiennej oceny sprawy przez organ orzekający.

W świetle powyższych okoliczności, podjęcie sporu sądowego stanowiło działanie nie tylko zasadne, ale wręcz konieczne z punktu widzenia prawidłowego wykonywania funkcji publicznych. Było to postępowanie racjonalne i ostrożne, znajdujące pełne uzasadnienie zarówno w postanowieniach umownych, jak i w obowiązujących regulacjach prawnych oraz specyfice funkcjonowania podmiotów publicznych. Prowadzenie postępowania sądowego w tej sytuacji należy ocenić jako przejaw należytej staranności w ochronie interesu publicznego i zgodności z zasadami prawidłowej gospodarki finansowej.

Decyzja o odmowie zgody na zmniejszenie kary umownej znajdowała solidne podstawy prawne i faktyczne, wynikające z charakteru regulacji prawnej oraz specyfiki działania podmiotu publicznego.

Cały spór toczył się w ramach reżimu prawa cywilnego i dotyczył wykonania zawartej umowy z dnia (…). Wnioskodawca, broniąc swoich racji przed sądem, działał w pełni w granicach obowiązującego porządku prawnego. Nie ma w stanie faktycznym żadnej informacji wskazującej, aby jakiekolwiek działanie Wnioskodawcy (np. sposób fakturowania czy naliczenie kary umownej) stanowiło próbę obejścia przepisów prawa cywilnego. Postępowanie sądowe było legalnym sposobem rozstrzygnięcia sporu gospodarczego.

Postępowanie Wnioskodawcy cechowała transparentność i poszanowanie praw kontrahenta, co jest zgodne z powszechnie przyjętymi zasadami współżycia społecznego. Dostawca był uprawniony do uczestnictwa w procesie wyceny odkupowanych pojazdów, jednak z tego prawa z własnej woli nie skorzystał. Dostawca miał również możliwość zadawania pytań dotyczących stanu pojazdów i gwarancji, czego zaniechał.

Zobowiązanie Wnioskodawcy do zwrotu kosztów procesu nie wynika z jego nagannego moralnie postępowania, które sąd naprawiałby, odwołując się do zasad słuszności. W tej sprawie sytuacja jest odwrotna.

Kwoty zasądzone na rzecz Dostawcy wynikały wprost z rozliczeń umownych, a nie z zasad współżycia społecznego. Są to typowe roszczenia wynikające z realizacji umowy, a nie świadczenia o charakterze słusznościom.

Warto zwrócić uwagę, iż podstawą wyrokowania przez sąd w zakresie kary umownej był przepis art. 484 § 2 Kodeksu cywilnego, a nie art. 5 Kodeksu cywilnego, w którym odwołano się do ocen moralnych (klauzula zasad współżycia społecznego). Zatem nieuzasadnione byłoby w ogóle rozważanie działań podatnika (Wnioskodawcy) niezgodnych z zasadami współżycia społecznego w sprawie opisanej w stanie faktycznym.

W ustalonym przez sąd opisie stanu faktycznego brak jest jakichkolwiek przesłanek, by twierdzić, że Wnioskodawca celowo przedłużał proces. Jego działania procesowe, takie jak złożenie odpowiedzi na pozew i podtrzymywanie swojego stanowiska, są standardowym elementem obrony swoich praw w trakcie postępowania. Co więcej, to dostawca złożył wniosek o kolejną opinię biegłego, który sąd uznał za spóźniony i nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy, a następnie go pominął. Jeśli więc ktoś przedłużał proces w opisanej sprawie to Dostawca, a nie Wnioskodawca.

W tym kontekście warto wziąć pod uwagę fakt, że zgodnie z tym, co wskazano w opisie stanu faktycznego to dostawca, a nie Wnioskodawca, spowodował, że nie doszło do (…). Jak bowiem wskazano w opisie stanu faktycznego: „dostawca został również zobowiązany do pokrycia kosztów (…) ((…) zł), ponieważ (…)”.

Spór i jego skala wynikły w dużej mierze z postawy Dostawcy (wierzyciela). Jak wskazano w stanie faktycznym, dostawca nie skorzystał z prawa do uczestnictwa w wycenie pojazdów oraz zakwestionował wartość samochodów dopiero po ich odebraniu. Wskazania wymaga fakt, że prawie połowa roszczeń Dostawcy (w kwocie ponad (…) zł) oparta była na wycenie kosztów przywrócenia używanych aut do stanu „wolnego od zużycia”, co sąd i biegły uznali za metodę całkowicie nieadekwatną i nieprawidłową w kontekście zawartej przez strony umowy.

Wnioskodawcy znane są stanowiska sądów i DKIS, w których odmówiono podatnikom prawa do zaliczenia kosztów procesu do kosztów uzyskania przychodów. Kluczowym kryterium, które wyłania się z tych rozstrzygnięć, jest kwestia winy i racjonalności gospodarczej podatnika.

Sytuacja Wnioskodawcy jest jednak diametralnie odmienna od tych opisywanych w wyrokach i interpretacjach wydanych przez DKIS.

Wydatki na proces nie były następstwem zawinionego działania, lecz stanowiły koszt aktywnej i w przeważającej mierze skutecznej obrony majątku przed w dużej części bezzasadnymi roszczeniami Dostawcy (sąd wskazał, że roszczenie Dostawcy zostało uwzględnione w zaledwie (…)%; zatem w więcej niż połowie roszczenie Dostawcy zostało oddalone).

Dowodzi to w ocenie Wnioskodawcy temu, że naliczenie przez niego kary umownej, wdanie się w proces oraz jego prowadzenie było nie tylko uzasadnione, ale również odniosło swój skutek, bowiem bez aktywnej obrony sąd mógłby uwzględnić roszczenia dostawcy w większej mierze, co – biorąc pod uwagę wysokość pierwotnego roszczenia – zagroziłoby istotnie działalności Wnioskodawcy generującej przychody opodatkowane CIT.

Potwierdza to wyrok Sądu (…), który w całości oddalił dwa główne i największe roszczenia dostawcy na łączną kwotę ponad (…) zł (dotyczące VAT i rzekomych wad pojazdów). Sąd potwierdził tym samym racjonalność i prawidłowość działań Wnioskodawcy w tych kluczowych obszarach sporu. Jak wspomniano, gdyby Wnioskodawca nie wdał się w spór co do istoty sprawy, uznał roszczenie lub nie prowadził aktywnej obrony – taki skutek mógłby nie nastąpić; roszczenie dostawcy mogłoby zostać uznane nawet w całości.

Wnioskodawca nie ponosił kosztów procesu w wyniku własnych zaniedbań czy nieracjonalnych decyzji. Poniósł je w celu obrony przed pozwem, którego zasadność została przez sąd w ponad (…)% oddalona. Była to zatem konieczna obrona, mająca na celu zachowanie i zabezpieczenie źródła przychodów przed uszczupleniem majątku w wyniku nieuzasadnionych roszczeń. Dlatego też poniesione koszty procesu w pełni wpisują się w definicję z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Celem ugruntowania stanowiska Wnioskodawcy o uznaniu kosztów procesu za koszty uzyskania przychodów należy powołać interpretację indywidualną Dyrektora KIS z dnia 22 sierpnia 2017 r. (Znak: 0111-KDIB1-2.4010.200.2017.2.MM), w której wskazano, że: „Odnosząc zatem powyższe do przedstawionego opisu sprawy należy stwierdzić, że przedmiotowe wydatki (zasądzone przez sąd koszty procesu oraz koszty zastępstwa procesowego) z tytułu udziału spółki w procesach sądowych, pozostają w związku z całokształtem prowadzonej przez nią działalności, ponieważ zostały poniesione w celu ochrony jej interesów. Ponadto, koszty związane z udziałem w postępowaniu sądowym mają na celu ochronę Spółki przed uszczupleniem jej majątku, wykorzystywanego w działalności gospodarczej prowadzonej w celu osiągania przychodów. Uznać zatem należy, że ww. wydatki miały swoje racjonalne i ekonomiczne uzasadnienie i służyły zachowaniu źródła przychodów Spółki.”

Z kolei w interpretacji indywidualnej z 16 lipca 2019 r. (Znak: 0111-KDIB1-3.4010.215.2019.1.MBD), Dyrektor KIS wskazał, że: „Podatnik oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą winien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodu. Ponadto, należy mieć na względzie, że podatnik uznając wydatek za koszt uzyskania przychodu odnosi ewidentne korzyści, albowiem o ten koszt zmniejsza podstawę opodatkowania. Na nim więc spoczywa ciężar udowodnienia, że określony wydatek jest kosztem uzyskania przychodów. Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, że jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony. Zatem, to podatnik zobowiązany jest wykazać nie tylko fakt poniesienia danego wydatku, ale także jego celowość i racjonalność. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów, nie można uznać za koszt wydatków, których charakter budzi wątpliwości. W przedmiotowej sprawie istotna jest analiza poniesionego wydatku w postaci Kosztów sądowych i ich wpływu na powstanie przychodu, względnie zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodu. Analiza ta nie byłaby pełna bez uwzględnienia, czy powstaniu tego kosztu towarzyszyło racjonalne działanie Wnioskodawcy. W tym kontekście należy zauważyć, że koszty związane z działalnością gospodarczą, oprócz tego, że muszą być wynikiem racjonalnego i celowego działania nie mogą obciążać budżetu skutkami zaniedbań przedsiębiorcy, powodujących zmniejszenie jego wpływów. Podatnik nie może bowiem kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów wydatków, będących następstwem jego niewłaściwego lub nieracjonalnego działania albo niezachowania przez niego należytej staranności. Działalność podmiotu gospodarczego powinna cechować dbałość i zachowanie należytej staranności tak w procesie decyzyjnym jak i wykonawczym. Ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej ponosi podatnik i nie ma możliwości przenoszenia tego ryzyka na budżet państwa. Wyjątkiem mogą być jedynie nieprzewidywalne sytuacje, których uniknięcie było niemożliwe, pomimo podjęcia przez podatnika wszelkich koniecznych działań w celu zapobieżenia im. Tocząc spór sądowy Wnioskodawca planuje kwestionować zasadność jej naliczania, a także jej wysokość na drodze sądowej. Będąc stroną sporu Wnioskodawca będzie dążył do zabezpieczenia źródła przychodu. Fakt przegrania sporu, nie decyduje o możliwości zakwalifikowania danych wydatków do kosztów uzyskania przychodu, ale decydujące znaczenie ma czy dany koszt został poniesiony w celu zabezpieczenia bądź zapewnienia źródła przychodu, a takimi bez wątpienia są przychody jakie Wnioskodawca uzyskuje z tytułu dostaw pojazdów. Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie ustalenia, czy potencjalny wydatek na zapłatę kosztów sądowych może w całości zostać zaliczony przez spółkę do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., należy uznać za prawidłowe.”

Warto również powołać następujący fragment interpretacji indywidualnej DKIS z dnia 28 czerwca 2023 r. (Znak: 0114-KDIP2-2.4010.231.2023.1.SP; stanowisko wnioskodawcy zostało uznane za w pełni prawidłowe): „W ocenie Banku, w przypadku otrzymania przez Bank zarówno wyroku stwierdzającego nieważność, jak i wyroku stwierdzającego abuzywność, nie występuje sytuacja, w której wnioskodawca wypełnił swoje zobowiązanie w sposób wadliwy. W czasie obowiązywania umów kredytowych wnioskodawca wykonywał należycie swoje obowiązki, które zostały nałożone na niego w wyniku zawarcia umów kredytu, jak i powinności wynikających z przepisów prawa powszechnego. w momencie zawarcia umów kredytu bank postępował w sposób prawidłowy i zgodnie z prawem. Umowy kredytu, które zostały zawarte z klientami miały moc wiążącą i obowiązywały w relacji do obu ich stron. Jednocześnie, kosztów procesu nie można zakwalifikować do kategorii kar umownych czy też odszkodowań. Warunki poniesienia kosztów procesu nie zostały ustalone w drodze umowy pomiędzy bankiem a kredytobiorcami, lecz wynikają z prawomocnego wyroku sądu, co wyklucza uznanie ich za kary umowne. Wydatki te nie będą również odszkodowaniami, gdyż nie stanowią one sposobu naprawienia szkody, w tym m.in. szkody powstałej na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Obowiązek poniesienia kosztów procesu wynika z zaistnienia obiektywnej przesłanki, czyli nowego zdarzenia jakim jest wydanie przez odpowiedni sąd prawomocnego wyroku. (…) tym samym przedstawione w niniejszym wniosku koszty procesu, powinny zostać uznane za koszty uzyskania przychodów banku, stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o CIT”.

Również istotny jest pogląd wyrażony przez DKIS w interpretacji indywidualnej z dnia 20 lutego 2024 r. (Znak: 0111-KDIB1-2.4010.692.2023.1.END): „Biorąc pod uwagę opis sprawy i przywołane przepisy prawa stwierdzić należy, że ponoszone przez państwa wydatki na koszty postępowania sądowego oraz koszty usług prawnych i zastępstwa procesowego zarówno w toczących się postępowaniach pomiędzy wnioskodawcą a generalnym wykonawcą, jak i pomiędzy wnioskodawcą a podwykonawcami spełniają wszystkie ustawowe przesłanki dla uznania ich za koszty uzyskania przychodów. Wymienione wydatki pozostają w związku z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą oraz realizują cel zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów Spółki. Choć nie jest możliwe bezpośrednie przypisanie ich do konkretnych przychodów są racjonalne i uzasadnione ekonomicznie, stanowią logiczne następstwo ciągu gospodarczych zdarzeń. Państwa decyzja o wejściu w spór sądowy z generalnym wykonawcą i podwykonawcami jest związana z prowadzoną działalnością gospodarczą i ma na celu ochronę państwa interesów, a tym samym służy zabezpieczeniu źródła przychodów spółki. Zatem stwierdzić należy, że istnieje związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy wydatkami na koszty postępowania sądowego, usług prawnych oraz zastępstwa procesowego a zachowaniem i zabezpieczeniem źródła przychodów Wnioskodawcy. Kosztem podatkowym jest, więc każdy koszt poniesiony w celu osiągnięcia przychodu albo zabezpieczenia lub zachowania źródła uzyskania przychodu. Jeżeli dla zachowania, istnienia, posiadania bądź funkcjonowania danego źródła przychodu niezbędne jest prowadzenie procesu sądowego, koszty takiego procesu spełniają definicję kosztu uzyskania przychodów. Fakt przegrania sporu, nie skutkuje automatycznie brakiem zakwalifikowania wydatków związanych z jego prowadzeniem do kosztów uzyskania przychodu. Decydujące znaczenie ma bowiem to, czy dany koszt został poniesiony w celu zabezpieczenia, bądź zapewnienia źródła przychodu”.

Mając na uwadze przedstawioną powyżej argumentacje, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1 powinno zostać uznane za prawidłowe.

Ad. 2

W zakresie możliwości uznania odsetek za opóźnienie od kwot zasądzonych wyrokiem za koszty uzyskania przychodów, należy wskazać, że te – tak samo jak koszty procesu – są nierozerwalnie związane z prowadzeniem sporu i obroną praw Wnioskodawcy.

Możliwość zaliczenia wartości tych odsetek do kosztów uzyskania przychodów powinna więc być tak samo uzależniona od tego, czy prowadzenie procesu było racjonalne, uzasadnione ekonomicznie i miało na celu ochronę interesów podatnika (tu Wnioskodawcy).

W tym zakresie w pełni należy odnieść się do argumentacji przedstawionej przez Wnioskodawcę w zakresie pytania nr 1 (w Ad. 1).

W ramach tej części wniosku Wnioskodawca przedstawił bowiem w wyczerpujący sposób, dlaczego w danej sytuacji naliczenie kary umownej, brak uznania roszczenia Dostawcy, wdanie się w spór oraz jego prowadzenie miało uzasadnione podstawy organizacyjne (reżim finansów publicznych), prawne oraz wynikające z obranej strategii procesowej (z uwagi na treść przepisu art. 484 § 2 Kodeksu cywilnego nie było pewne, czy do miarkowania w ogóle dojdzie).

Tym samym nie można uznać, iż koszty w postaci odsetek za opóźnienie powstały z jego ewidentnej winy umyślnej, czy mówiąc szerzej: są niezasadne. Koszty w postaci odsetek stanowią bowiem logiczne następstwo sporu toczonego przez Wnioskodawcę.

Ponadto, odsetki za opóźnienie należy traktować jako koszt ekonomiczny ściśle powiązany z działalnością Wnioskodawcy. Ich powstanie jest bezpośrednią konsekwencją konieczności obrony praw wynikających z zawartej umowy, która stanowiła element prowadzonej działalności generującej przychody podatkowe.

Tym samym, tak samo jak koszty procesu, Wnioskodawca może je rozpoznać jako koszty podatkowe na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Niezależnie od przedstawionej powyżej argumentacji, Wnioskodawca wskazuje, że odsetki zaliczy do kosztów podatkowych dopiero w momencie ich faktycznej zapłaty, bowiem zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 11) ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów).

Stanowisko Wnioskodawcy potwierdzają następujące interpretacje indywidualne wydane przez DKIS:

1)Interpretacja indywidualna z dnia 14 grudnia 2021 r. Znak: 0111-KDIB1-1.4010.505.2021.2.BS:

„Odnosząc zatem powyższe do przedstawionego opisu sprawy należy stwierdzić, że poniesione przez spółkę wydatki stanowiące koszty postępowania (w tym koszty zastępstwa procesowego) z tytułu udziału spółki w procesie sądowym, pozostają w związku z całokształtem prowadzonej przez nią działalności, ponieważ zostały poniesione w celu ochrony jej interesów. Ponadto, koszty związane z udziałem w postępowaniu sądowym mają na celu ochronę Spółki przed uszczupleniem jej majątku, wykorzystywanego w działalności gospodarczej prowadzonej w celu osiągania przychodów. Uznać zatem należy, że ww. wydatki miały swoje racjonalne i ekonomiczne uzasadnienie i służyły zachowaniu źródła przychodów Spółki. Podsumowując, poniesione przez Spółkę koszty postępowania (w tym koszty zastępstwa procesowego), które zostały zasądzone przez sąd stanowią dla Wnioskodawcy koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Odnosząc się natomiast do możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek za opóźnienie w zapłacie zobowiązania tytułem zwrotu ceny zasądzonych wyrokiem sądowym wskazać należy, że zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 11 u.p.d.o.p.: nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów). Tym samym, możliwość zaliczania ww. odsetek do kosztów podatkowych warunkowana jest faktem ich zapłaty. W związku z powyższym, zasądzone odsetki za opóźnienie w zapłacie zobowiązania tytułem zwrotu ceny zasądzonych wyrokiem sądowym stanowią koszt uzyskania przychodu w momencie ich faktycznej zapłaty.”

2)Interpretacja indywidualna z dnia 18 czerwca 2020 r., wydana przez: Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, Znak: 0114-KDIP2-2.4010.103.2020.2.AG:

„Mając na uwadze powyższe należy zatem stwierdzić, że wskazane we wniosku koszty z tytułu odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych spełniają definicję kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., gdyż zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. W odniesieniu natomiast do momentu rozpoznania kosztu z tytułu ww. odsetek, należy ponownie zauważyć, że w myśl art. 16 ust. 1 pkt 11 u.p.d.o.p., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów). W związku z powyższym należy stwierdzić, że a contrario kosztami uzyskania przychodów będą naliczone i zapłacone odsetki od zobowiązań. odsetki naliczane od zobowiązań rozliczane są więc metodą kasową, czyli stają się kosztem podatkowym z chwilą ich zapłaty. podsumowując, należy stwierdzić, że koszty odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych, stanowią dla wnioskodawcy koszty uzyskania przychodów w momencie ich zapłaty, ewentualnie potrącenia z wzajemnymi wierzytelnościami”.

Mając na uwadze przedstawioną powyżej argumentacje, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2 powinno zostać uznane za prawidłowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 278 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”):

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Konstrukcja przepisu dotyczącego kosztów uzyskania przychodów daje podatnikowi możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów (niewymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT), pod warunkiem, że wykaże ich bezpośredni bądź pośredni związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Tak więc, kosztami uzyskania przychodów są wszelkie, racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Zatem, aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodów, między tym kosztem a przychodem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy. Chodzi tu o związek tego typu, że poniesienie kosztu ma wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu. Przez koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami należy rozumieć te koszty, których poniesienie wpływa bezpośrednio na uzyskanie przychodu z danego źródła. Są to więc wszelkie koszty, których poniesienie jest niezbędne, aby określone źródło przychodów przyniosło konkretne przychody. Aby uznać dany wydatek za koszt uzyskania przychodów nie jest konieczne w każdym przypadku wykazanie między nim a przychodem bezpośredniego związku. Należy zaznaczyć, że kosztami uzyskania przychodów są wszystkie wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów, w tym również w celu zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów, tak aby to źródło przynosiło przychody także w przyszłości. Wobec powyższego, kosztami będą również koszty pośrednie związane z uzyskiwanymi przychodami, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów), nawet wówczas gdyby z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty.

Kosztem uzyskania przychodów będzie zatem taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:

-został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,

-jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

-pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

-poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,

-został właściwie udokumentowany,

-nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Należy przy tym zauważyć, że definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach, należy zaś zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania. Podatnik oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą winien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodów. Ponadto, należy mieć na względzie, że podatnik uznając wydatek za koszt uzyskania przychodów odnosi ewidentne korzyści albowiem o ten koszt zmniejsza podstawę opodatkowania. Na nim więc spoczywa ciężar udowodnienia, że określony wydatek jest kosztem uzyskania przychodów.

Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, że jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony. Podatnik zobowiązany jest więc wykazać nie tylko fakt poniesienia danego wydatku, ale także jego celowość i racjonalność. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów, nie można uznać za koszt wydatków, których charakter budzi wątpliwości.

Z informacji zawartych we wniosku i jego uzupełnieniu wynika, że Spółka zawarła (…) umowę z dostawcą. Przedmiotem umowy było:

a)dostarczenie i sprzedaż przez Dostawcę na rzecz Wnioskodawcy (…) nowych samochodów osobowych (…); oraz

b)(…) samochodu osobowego (…)

- spełniających łącznie warunki szczegółowo określone w Specyfikacji istotnych warunków zamówienia (…) i do odkupienia (…) stanowiących własność Wnioskodawcy. (…).

Pozwem wniesionym w dniu (…) dostawca wniósł o zasądzenie od Wnioskodawcy kwoty (…) zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot szczegółowo wskazanych w pozwie (a co do kwoty (…) zł doprecyzowanymi w piśmie z dnia (…)), a także kosztów procesu oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na uzasadnienie powództwa podniesiono, że strony zawarły między sobą umowę polegającą na sprzedaży na rzecz Wnioskodawcy (…), a Wnioskodawca zobowiązał się za ww. pojazdy zapłacić, jednocześnie sprzedając na rzecz Dostawcy (…).

Dostawca domagał się w pozwie zapłaty kwot:

a)(…) zł z tytułu nieprawidłowo naliczonej kwoty VAT (…),

b)(…) zł z tytułu odszkodowania (…),

c)(…) zł z tytułu zapłaty kwoty pierwszej części sprzedaży samochodu (…),

d)(…) zł z tytułu zwrotu kaucji gwarancyjnej,

e)(…) zł z tytułu odszkodowania za (…),

f)(…) zł z tytułu zapłaty brakującej kwoty drugiej części za sprzedane pojazdy (…).

Nadto dostawca wnosił ewentualnie o dokonanie miarkowania naliczonej przez wnioskodawcę kary umownej w wysokości (…) zł.

W odpowiedzi na pozew (pismo z dnia (…)) Wnioskodawca wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W wyroku Sądu (…) z dnia (…) (sygn. akt (…)) sąd ocenił poszczególne wątki omawianej sprawy następująco:

1)Żądanie dot. VAT ((…) zł) – Roszczenie to zostało w całości oddalone;

2)Żądanie odszkodowania za (…) ((…) zł) – Roszczenie to zostało w całości oddalone;

3)Żądanie zwrotu kosztów (…) ((…) zł) – Roszczenie to zostało w całości oddalone;

4)Rozstrzygnięcie w sprawie potrąconych kwot i miarkowania kary umownej.

Ww. wyrok Sądu (…) jest prawomocny.

Sąd uznał, że Wnioskodawca miał prawo naliczyć karę umowną za opóźnienie w dostawie jednego pojazdu (…). Na wniosek Dostawcy, Sąd dokonał miarkowania (zmniejszenia) kary umownej, uznając ją za wygórowaną. Podstawą wyrokowania przez sąd był przepis art. 484 § 2 Kodeksu cywilnego.

Kara została naliczona od wartości całej umowy ((…) pojazdów), podczas gdy opóźnienie dotyczyło tylko jednego auta.

W związku z powyższym, Sąd zmniejszył karę z (…) zł do (…) zł, obliczając ją od wartości opóźnionego pojazdu

5)Koszty postępowania

Sąd rozdzielił koszty procesu stosunkowo do wyniku sprawy. Uznano, że Dostawca wygrał spór w (…)%. Po wzajemnym rozliczeniu kosztów zastępstwa procesowego, sąd zasądził od wnioskodawcy na rzecz dostawcy kwotę (…) zł. Dodatkowo, Sąd obciążył Dostawcę całością kosztów opinii biegłego ((…) zł), ponieważ opinia ta dotyczyła roszczenia, które w całości oddalono. Dostawca został również zobowiązany do pokrycia kosztów (…) ((…) zł), ponieważ (…).

Podsumowując, w związku z wyrokiem Wnioskodawca został zobowiązany do zapłaty następujących kwot na rzecz Dostawcy:

1.(…) zł tytułem częściowej zapłaty za samochód (…).

2.(…) zł tytułem zwrotu kaucji gwarancyjnej.

3.(…) zł tytułem zapłaty za sprzedane pojazdy marki (…).

4.(…) zł tytułem rozliczenia należności w ramach postępowania sądowego.

Ponadto, w uzupełnieniu wniosku wskazali Państwo, że pomiędzy poniesionymi wydatkami (tj. kosztami procesu i odsetkami za opóźnienie od kwot zasądzonych wyrokiem), a osiąganiem przez niego przychodu lub zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów istnieje związek przyczynowo-skutkowy. Wnioskodawca, jako jednostka sektora finansów publicznych, jest zobowiązany do gospodarowania środkami publicznymi w sposób celowy i oszczędny oraz do podejmowania działań służących wyegzekwowaniu należnych mu świadczeń wynikających z zawartych umów. Zawarta umowa dopuszczała karę umowną w wysokości przedstawionej do potrącenia przez Wnioskodawcę, tj. w kwocie (…) zł (biorąc pod uwagę literalną treść umowy w takiej kwocie należało ją wyliczyć). Dopiero sąd, korzystając z kompetencji do miarkowania kary umownej, obniżył jej wysokość do (…) zł. Na etapie kierowania sprawy na drogę sądową brak było pewności co do zastosowania tej instytucji. Podjęcie decyzji o przedstawieniu do potrącenia kary w wysokości naliczonej zgodnie z umową było zatem działaniem uzasadnionym i racjonalnym z punktu widzenia ochrony interesu majątkowego oraz zachowania źródła przychodów.

Postępowanie sądowe zakończyło się w przeważającej mierze korzystnie dla Wnioskodawcy (sąd wskazał, że Wnioskodawca wygrał w (…)%). Uzyskany wynik procesu znacznie ograniczył wysokość świadczenia żądanego przez stronę przeciwną w pozwie. Gdyby Wnioskodawca zaniechał obrony swoich praw, roszczenia strony powodowej mogłyby zostać uznane w znacznie wyższej wysokości, co prowadziłoby do istotnego uszczuplenia środków finansowych potrzebnych do prowadzenia bieżącej działalności gospodarczej, w ramach której są uzyskiwane przychody podatkowe opodatkowane CIT.

Powód domagał się m.in. zapłaty od Wnioskodawcy tytułem odszkodowania kwoty (…) zł oraz zapłaty kwoty (…) zł z tytułu nieprawidłowo naliczonej kwoty VAT. Jest to łącznie kwota w wys. ponad (…) zł. Gdyby Wnioskodawca nie wdał się w proces i nie kwestionował roszczeń Powoda, to taka kwota mogłaby zostać zasądzona, co mogłoby zaszkodzić zdolności Wnioskodawcy do prowadzenia działalności operacyjnej. Tymczasem Sąd całkowicie oddalił żądanie zapłaty wyżej wzmiankowanych kwot ((…) zł i (…) zł) oraz ograniczył wysokość jednego z żądań (z kwoty (…) zł do kwoty (…) zł).

Ograniczenie kwoty zobowiązań wynikających z roszczeń kontrahenta uchroniło majątek Wnioskodawcy i pozwoliło zachować zdolność do finansowania działalności operacyjnej, z której uzyskiwane są przychody opodatkowane CIT. Koszty procesu oraz odsetki, jako ekonomiczny skutek obrony praw Wnioskodawcy, pozostają w związku funkcjonalnym z tą działalnością: są konsekwencją działań podjętych w celu zabezpieczenia źródła przychodów i utrzymania jego zdolności do prowadzenia działalności operacyjnej.

Ad. 1

Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą kwestii ustalenia, czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że koszty procesu, jakie Wnioskodawca jest zobowiązany uiścić na podstawie wyroku opisanego w stanie faktycznym, Wnioskodawca ma prawo rozpoznać jako koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Odnosząc się do ww. wątpliwości wskazać należy, że wydatki z tytułu kosztów procesu nie zostały wymienione w negatywnym katalogu wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów.

Zatem, aby móc zaliczyć przedmiotowe wydatki (koszty procesu) do kosztów uzyskania przychodów należy zbadać, czy są spełnione omówione na wstępie przesłanki zaliczenia danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów w myśl dyspozycji przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Ponadto w przedmiotowej sprawie należy zwrócić uwagę na art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.), zgodnie z którym:

Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Jak wynika z informacji przedstawionych przez Państwa we wniosku, Sąd rozdzielił koszty procesu stosunkowo do wyniku sprawy. Uznano, że dostawca wygrał spór w (…)%. Po wzajemnym rozliczeniu kosztów zastępstwa procesowego, sąd zasądził od Państwa na rzecz dostawcy kwotę (…) zł. Koszty procesu były naliczane od daty uprawomocnienia się wyroku w dniu (…) do dnia zapłaty, tj. (…).

Ponadto, wskazują Państwo, że koszty procesu i odsetki nie są wydatkami dowolnymi czy fakultatywnymi – stanowią typowy, przewidywalny i bezpośredni skutek udziału w postępowaniu sądowym, będącego w tym przypadku działaniem koniecznym dla zabezpieczenia i zachowania źródła przychodów. Ich poniesienie jest zatem ściśle i funkcjonalnie powiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz ochroną majątku wykorzystywanego do generowania przychodów. Wydatki te wynikają z konieczności ochrony należnych Wnioskodawcy świadczeń oraz minimalizacji ryzyka nadmiernego uszczuplenia jego majątku wskutek dochodzenia roszczeń przez powoda. Są więc racjonalne i celowe z perspektywy prowadzonej działalności gospodarczej oraz pozostają w bezpośrednim i adekwatnym związku przyczynowo-skutkowym z zachowaniem i zabezpieczeniem źródła przychodów (źródłem tym jest działalność operacyjna Wnioskodawcy, która przynosi mu przychody podatkowe opodatkowane CIT).

Odnosząc zatem powyższe do przedstawionego opisu sprawy, należy stwierdzić, że poniesione przez Państwa wydatki stanowiące koszty procesu, jakie Państwo byli obowiązani uiścić na podstawie wyroku opisanego w stanie faktycznym, pozostają w związku z całokształtem prowadzonej przez Państwa działalności, ponieważ zostały poniesione w celu ochrony Państwa interesów.

Ponadto, koszty związane z udziałem w postępowaniu sądowym mają na celu ochronę Państwa przed uszczupleniem jej majątku, wykorzystywanego w działalności gospodarczej prowadzonej w celu osiągania przychodów. Uznać zatem należy, że ww. wydatki miały swoje racjonalne i ekonomiczne uzasadnienie i służyły zachowaniu Państwa źródła przychodów.

Zatem, koszty procesu, wypełniają warunki zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu. W tym przypadku można uznać, że Państwa działanie wypełnia przesłanki określone w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Co prawda, nie uzyskali Państwo w pełni korzystnego dla siebie orzeczenie sądowego, ale działali Państwo w celu zmniejszenia ponoszonych przez siebie kosztów.

Podsumowując, poniesione przez Państwa koszty procesu, które zostały zasądzone przez sąd stanowią dla Państwa koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Wobec powyższego, Państwa stanowisko w zakresie pytania Nr 1, wskazujące, że koszty procesu, jakie Wnioskodawca jest zobowiązany uiścić na podstawie wyroku opisanego w stanie faktycznym, Wnioskodawca ma prawo rozpoznać jako koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT – jest prawidłowe.

Ad. 2

Państwa wątpliwości w zakresie pytania Nr 2 dotyczą kwestii ustalenia, czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że zapłacone odsetki za opóźnienie od kwot zasądzonych wyrokiem opisanym w stanie faktycznym, Wnioskodawca ma prawo rozpoznać jako koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Jak wynika z uzupełnienia wniosku, na ww. odsetki składają się zarówno odsetki za opóźnienie od kwoty określonej w (…) sentencji wyroku Sądu (…) z dnia (…), sygn. akt (…), jak i odsetki za opóźnienie od kosztów procesu w wys. (…) zł.

Koszty procesu zostały zasądzone na rzecz strony powodowej w (…) ww. wyroku i wyniosły (…) zł. Były one naliczane od daty uprawomocnienia się wyroku w dniu (…) do dnia zapłaty, tj. (…).

Co do kosztów procesu, (…) wskazał w (…) sentencji ww. wyroku, iż zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę (…) zł tytułem zwrotu kosztów procesu, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Co do odsetek za opóźnienie od kwot zasądzonych w (…) sentencji ww. wyroku Sąd (…) wskazał, że zasądza od strony pozwanej (…) na rzecz strony powodowej (…) kwotę (…) zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Są to odsetki za opóźnienie w zapłacie zobowiązań, które wynikały z umowy nr (…).

Były to odpowiednio następujące zobowiązania:

- (…) zł to kwota należna stronie powodowej od Wnioskodawcy z tytułu zapłaty pierwszej raty za kupiony samochód (…) (na podstawie umowy nr (…) Wnioskodawca kupił od strony powodowej taki samochód),

- (…) zł i (…) zł to kwoty należne od Wnioskodawcy tytułem dokonania zwrotu na rzecz strony powodowej zatrzymanej kaucji gwarancyjnej w łącznej kwocie (…) zł (umowa nr (…) zawierała postanowienia o kaucji gwarancyjnej mającej na celu zabezpieczenie prawidłowego wykonania umowy),

- (…) zł to kwota należna od Wnioskodawcy na rzecz strony powodowej tytułem zapłaty za zakupione pojazdy marki (…).

Odsetki dotyczą więc konkretnie wymienionych wyżej kwot, tj. kwot określonych w (…) i (…) sentencji wyroku (…).

Są to odsetki za opóźnienie w zapłacie zobowiązań opisanych powyżej (tj. zobowiązanie do zapłaty pierwszej raty za nabyty samochód (…), zobowiązanie do zwrotu zatrzymanej kaucji gwarancyjnej, zobowiązanie do zapłaty za zakupione pojazdy marki (…)).

Również odsetki od kosztów procesu zasądzonych od pozwanego Wnioskodawcy na rzecz powoda stanowią odsetki od zobowiązań. Wynika to stąd, iż z (…) sentencji wyroku (…) wynika zobowiązanie Wnioskodawcy do zwrotu na rzecz strony powodowej kosztów procesu. Naliczone i następnie zapłacone przez Wnioskodawcę odsetki od tego zobowiązania są zatem odsetkami za opóźnienie w zapłacie zobowiązań.

Odnosząc się zatem do powyższych wątpliwości, wskazać należy, że zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów).

Tym samym, możliwość zaliczania ww. odsetek do kosztów podatkowych warunkowana jest faktem ich zapłaty.

W uzupełnieniu wniosku wskazali Państwo, że odsetki za opóźnienie od kwot zasądzonych wyrokiem Sądu (…) z dnia (…), sygn. akt (…) zostały przez Państwa zapłacone w dniu (…).

W związku z powyższym, stwierdzić należy, że zasądzone odsetki za opóźnienie od kwot zasądzonych wyrokiem opisanym w stanie faktycznym stanowią koszt uzyskania przychodu na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Zatem, Państwa stanowisko wskazujące, że zapłacone odsetki za opóźnienie od kwot zasądzonych wyrokiem opisanym w stanie faktycznym, Wnioskodawca ma prawo rozpoznać jako koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT – jest prawidłowe.

Reasumując, Państwa stanowisko w zakresie ustalenia, czy:

- prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że koszty procesu, jakie Wnioskodawca jest zobowiązany uiścić na podstawie wyroku opisanego w stanie faktycznym, Wnioskodawca ma prawo rozpoznać jako koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT – jest prawidłowe;

- prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że zapłacone odsetki za opóźnienie od kwot zasądzonych wyrokiem opisanym w stanie faktycznym, Wnioskodawca ma prawo rozpoznać jako koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT – jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Odnosząc się do powołanych we wniosku interpretacji indywidualnych, stwierdzić należy, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach innych podmiotów i nie wiążą organu w sprawie będącej przedmiotem wniosku.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

-Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.