Interpretacja indywidualna z dnia 18 listopada 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB1-3.4010.690.2021.12.JG

Interpretacja indywidualna po wyroku sądu - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

1) ponownie rozpatruję sprawę Państwa wniosku z 21 grudnia 2021 r. (data wpływu do Organu tego samego dnia), o wydanie interpretacji indywidualnej - uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 6 lipca 2022 r. sygn. akt I SA/Łd 284/22 oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 22 maja 2025 r. sygn. akt II FSK 1124/22; i

2) stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 grudnia 2021 r., wpłynął Państwa wniosek z tego samego dnia, o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczył ustalenia, czy:

- Spółka będzie mogła zaliczyć wartość poniesionej straty z tytułu ww. zaliczki do kosztów uzyskania przychodów,

- w jakim momencie ww. płatność/strata będzie stanowiła koszt uzyskania przychodów.

Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 18 lutego 2022 r. (wpływ tego samego dnia).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

X (dalej: „Wnioskodawca”, „Spółka”) z siedzibą w (…) jest producentem wyrobów (…). Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą na terenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej (dalej jako: „SSE”) i korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym w zakresie wynikającym z zezwoleń na prowadzenie działalności w SSE. Część działalności prowadzona jest również poza terenem SSE.

W ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca zleca wykonanie (…) podmiotom (…) w tym obszarze. Zazwyczaj kwoty wydawane na wykonanie (…) są bardzo wysokie i mogą wynieść kilka/kilkanaście milionów złotych. Z uwagi na fakt, że prace nad skonstruowaniem nowej (…) trwają m.in. kilkanaście miesięcy, a często nawet kilka lat Wnioskodawca dokonuje w toku prowadzonych prac konstrukcyjnych zapłaty zaliczek lub transzy za kolejne etapy realizacji zamówienia. Kwota pojedynczej płatności może przekroczyć kwotę kilku milionów złotych. W przypadku prac nad nową (…) często prowadzona jest z kontrahentem rozbudowana korespondencja mailowa. W toku prac nad (…) w trakcie 2021 r. doszło do sytuacji, w której w korespondencję mailową dotyczącą zaległej płatności prowadzoną przez Wnioskodawcę z kontrahentem, w sposób niezgodny z prawem włączyła się osoba, która okazała się później być oszustem (w momencie prowadzenia korespondencji Wnioskodawca nie miał na ten temat żadnej wiedzy). Osoba prowadziła korespondencję w sposób nie wzbudzający żadnych podejrzeń, po czym po wymianie pewnej liczby maili poinformowała o zmianie rachunku bankowego oraz przesłała fakturę ze zmienionym numerem rachunku. Informacja o zmianie numeru rachunku bankowego została przekazana do działu finansowego, a następnie kwota zaliczki została przelana w (…) 2021 r. na nowo wskazany rachunek. Po pewnym czasie Wnioskodawca skontaktował się z kontrahentem, aby potwierdzić otrzymanie przez niego zapłaty. Kontrahent nie potwierdził otrzymania środków i zaprzeczył dokonaniu zmiany numeru rachunku bankowego. Wnioskodawca zorientował się w tym momencie, że nastąpiło wyłudzenie pieniędzy. Sprawa została niezwłocznie zgłoszona do prokuratury i podjęte zostały kroki mające na celu odzyskanie środków. Koszt z tytułu ww. straty w księgach Spółki został rozpoznany w (…) 2021 r. na podstawie noty księgowej. Zgodnie z informacją uzyskaną od ubezpieczyciela Spółka uzyska w niedługim czasie odszkodowanie od ubezpieczyciela w związku z poniesioną stratą.

Tytułem uzupełnienia, pismem z 18 lutego 2022 r., w ramach odpowiedzi na zadane pytanie wskazali Państwo, że „Postępowanie przed organami ściągania nadal jest prowadzone. Zostanie najprawdopodobniej umorzone z uwagi na niewykrycie sprawcy. Spółka uzyskała odszkodowanie od ubezpieczyciela w związku z poniesioną stratą i rozpoznała przychód podatkowy z tego tytułu. Ubezpieczyciel wypłacając odszkodowanie de facto uznał więc po przeprowadzonym przez siebie postępowaniu, że nie ma szans na odzyskanie środków. Gdyby ubezpieczyciel dostrzegał szanse na odzyskanie środków nie wypłaciłby odszkodowania. Strata ma więc charakter definitywny”.

Pytania

1. Czy Spółka będzie mogła zaliczyć wartość poniesionej straty z tytułu ww. zaliczki do kosztów uzyskania przychodów?

2. W jakim momencie ww. płatność/strata będzie stanowiła koszt uzyskania przychodów?

Państwa stanowisko w sprawie (ostatecznie uzupełnione w uzupełnieniu wniosku)

Ad. 1.

Zdaniem Wnioskodawcy, będzie on mógł zaliczyć kwotę zapłaconej zaliczki do kosztów uzyskania przychodów.

Ad. 2.

Zdaniem Wnioskodawcy, momentem zaliczenia straty do kosztów uzyskania przychodów będzie moment poniesienia kosztu, tj. ujęcia go w księgach jako kosztu.

Uzasadnienie.

Ad. 1.

Zdaniem Wnioskodawcy, jest on uprawniony do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów straty spowodowanej przez wpłatę zaliczki na konto wskazane przez osobę podszywającą się pod kontrahenta.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 20201 r. poz. 1800 ze zm., dalej: „updop”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 updop.

Przepis art. 15 ust. 1 updop umożliwia zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów nie tylko kosztów poniesionych bezpośrednio w celu uzyskania konkretnego przychodu, ale również innych kosztów, o ile są związane z prowadzoną działalnością, która jest nakierowana na uzyskanie przychodu.

W szczególności przepis ten nie stoi na przeszkodzie do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów strat w środkach obrotowych powstałych w związku z prowadzoną działalnością. Potwierdzają to również art. 16 ust. 1 pkt 5 i 6 updop, zgodnie z którymi do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się „strat w środkach trwałych oraz wartościach niematerialnych i prawnych w części pokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1” oraz „strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności". Z powyższego przepisu wynika, że w przypadku strat innych niż wymienione w tym przepisie (zarówno strat w środkach trwałych, jak i w środkach obrotowych) mogą one stanowić koszt uzyskania przychodów, o ile spełniają pozostałe przesłanki wymienione w art. 15 ust. 1 updop. Kosztami uzyskania przychodu są zatem wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością. W takim ujęciu kosztami będą zarówno wydatki pozostające w bezpośrednim, jak i pośrednim związku z uzyskanymi przychodami.

Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem sądów administracyjnych oraz organów podatkowych, straty w środkach obrotowych mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów w sytuacji, gdy poniesiona strata jest rzeczywista oraz odpowiednio udokumentowana oraz pozostaje w bezpośrednim związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Mając powyższe na względzie, należy według Wnioskodawcy stwierdzić, że w przypadku opisanej na wstępie straty poniesionej przez Spółkę, spełnione są powyższe przesłanki uznania jej za koszt uzyskania przychodów.

Po pierwsze, strata jest rzeczywista - Spółka poniosła faktyczny uszczerbek majątkowy (rzeczywistą szkodę) w postaci wypływu gotówki z Jej rachunku bankowego (udokumentowany potwierdzeniami przelewu), niewiążący się z uzyskaniem jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego.

Po drugie, strata pozostaje w bezpośrednim związku z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą, tzn. powstała w trakcie działań podatnika wykonywanych w ramach tej działalności. Wydatkowana kwota stanowiła zgodnie z intencją Spółki zaliczkę na zakup (…).

Zdaniem Wnioskodawcy, opisana strata jest wynikiem nadzwyczajnego zdarzenia, którego nie można było przewidzieć, ani mu zapobiec, tj. popełnienia przestępstwa wyłudzenia pieniędzy na szkodę Spółki. Ryzyko wystąpienia takich zdarzeń, na które podatnik nie ma wpływu, jest nieodłącznym elementem działalności gospodarczej - podobnie jak np. ryzyko kradzieży, czy też niewypłacalności kontrahenta. Należy podkreślić, że oszuści działali w tej sytuacji w bardzo trudny do zdemaskowania sposób i ryzyko tego typu zdarzeń nie jest możliwe do wyeliminowania w toku prowadzonej działalności.

Całokształt przedstawionych okoliczności świadczy więc o tym, że poniesiona przez Spółkę strata jest rzeczywista oraz udokumentowana, powstała w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, a przy tym powstała wskutek nadzwyczajnego zdarzenia, niezależnego od Spółki. Do straty doszło na skutek zdarzenia, którego nie dało się przewidzieć i któremu trudno było zapobiec. Dokumentacją potwierdzającą poniesienie koszty są w tej sytuacji potwierdzenie przelewu, zawiadomienie do prokuratury jak również nota księgowa, na podstawie której ujęto stratę w księgach jako koszt.

Mając powyższe na uwadze w ocenie Spółki, w przedstawionej sytuacji, strata poniesiona w wyniku oszustwa stanowi koszt uzyskania przychodu.

Ad. 2.

Zgodnie z art. 15 ust. 4d updop, koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Natomiast, ust. 4e w tym samym artykule stanowi, że za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Istotną kwestią jest, że kosztem w ujęciu podatkowym nie może być koszt wykazany w księgach, jeżeli wynika on z rezerw lub biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów. W opisanej sytuacji koszt dla celów rachunkowych został ujęty i nie dotyczy on rezerw ani biernych rozliczeń okresowych kosztów. Spółka ujmując więc koszt w księgach nie jako rezerwę/rozliczenie potwierdziła, że koszt ten został poniesiony i jest definitywny.

Przepisy nie przewidują w tej sytuacji żadnej inne opcji zaliczenia tego typu wydatków w koszty uzyskania przychodów. Ujęcie kosztu w księgach implikuje więc w tej sytuacji również ujęcie straty jako kosztu uzyskania przychodu.

W związku z powyższymi przepisami, z uwagi na fakt, że w przedmiotowej sytuacji jest mowa o koszcie innym niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, momentem wykazania kosztu dla celów podatkowych będzie dzień jego ujęcia w księgach jako koszt. Zatem, Spółka powinna dokonać ujęcia kosztu w księgach w (…) 2021.

Ponadto, należy zauważyć, że odszkodowanie, które Spółka spodziewa się w niedługim czasie otrzymać będzie stanowić przychód podatkowy dla Spółki. Zatem, nieznajdującą żadnego uzasadnienia byłaby sytuacja gdyby Spółka pomimo konieczności rozpoznania przychodu podatkowego w wysokości otrzymanego odszkodowania nie miała prawa do rozpoznania kosztu związanego z tym przychodem, ponieważ to poniesiona strata spowoduje powstanie w tej sytuacji przychodu z tytułu otrzymanego ubezpieczenia. Rozpoznanie przychodu podatkowego z tytułu odszkodowania bez możliwości rozpoznania straty jako kosztu podatkowego w momencie jego poniesienia powodowałoby, że związane z dokładnie tym samym zdarzeniem gospodarczym: (i) przysporzenie majątkowe w postaci wypłaty ubezpieczenia jest przychodem podatkowym, (ii) natomiast uszczuplenie majątkowe będzie nim w bliżej nieokreślonym czasie. Takie podejście stawiałoby Wnioskodawcę w bardzo niekorzystnej, nieznajdującej żadnego potwierdzenia w przepisach prawa sytuacji. Doszłoby więc do paradoksu w postaci rozpoznania przychodu podatkowego z ubezpieczenia, które przecież ma charakter następczy w związku z poniesioną stratą, w przypadku gdy ta właśnie strata, która przecież spowoduje wypłatę odszkodowania nadal nie byłaby kosztem podatkowym.

Należy również stwierdzić, że sam fakt dalszego prowadzenia postępowania przez prokuraturę nie może mieć wpływu na moment rozpoznania straty jako koszty uzyskania przychodu. Wnioskodawca znając dotychczasowy przebieg postępowania jest w stanie stwierdzić z bardzo wysokim prawdopodobieństwem, że nie odzyska utraconych środków. A zatem, wydatek jest definitywny, co potwierdza, jak wskazane wcześniej, ujęcie wydatku jako kosztu, a nie jako rezerwy w księgach Spółki.

Zatem, Spółka powinna rozpoznać koszt uzyskania przychodu z tytułu poniesionej straty w miesiącu poniesienia kosztu, tj. w (…) 2021 r.

Ponadto, jak wskazano w uzupełnieniu stanu faktycznego, Spółka otrzymała odszkodowanie w związku z poniesioną stratą i rozpoznała otrzymane odszkodowanie jako przychód podatkowy. Tym samym, przychód powstał w związku z poniesioną stratą, a więc nie możliwe do przyjęcia i nieuprawnione byłoby stanowisko, że Spółka pomimo rozpoznania przychodu podatkowego w momencie otrzymania odszkodowania, nie jest uprawniona do rozpoznania kosztu podatkowego z tytułu poniesionej straty z tym odszkodowaniem ściśle związanej w okresie wskazanym we wniosku, tj. w momencie poniesienia straty (ujęcia w księgach). Wypłata odszkodowania jest bowiem zdarzeniem następczym w stosunku do poniesionej straty.

Interpretacja indywidualna

Rozpatrzyłem Państwa wniosek - 22 lutego 2022 r. wydałem interpretację indywidualną Znak: 0111-KDIB1-3.4010.690.2021.2.IZ, w której uznałem Państwa stanowisko w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wartości poniesionej straty za nieprawidłowe.

W związku z uznaniem, że strata, o której mowa we wniosku, nie może stanowić dla Państwa kosztu uzyskania przychodów, bezzasadne stało się rozstrzyganie kwestii objętej pytaniem nr 2 dotyczącej momentu zaliczenia ww. wydatku do kosztów uzyskania przychodów.

Interpretację doręczono Państwu 25 lutego 2022 r.

Skarga na interpretację indywidualną

16 marca 2022 r. złożyli Państwo skargę na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, wnosząc o:

- uchylenie zaskarżonej interpretacji Dyrektora KIS z 22 lutego 2022 r., sygn. 0111-KDIB1- 3.4010.690.2021.2.IZ w całości,

- zasądzenie na rzecz Skarżącej zwrotu kosztów postępowania na podstawie art. 200 oraz 205 PPSA,

Odpowiedzi na skargę udzieliłem pismem z 12 kwietnia 2022 r. Znak: 0111-KDIB1-3.4010.690.2021.3.IZ.

Postępowanie przed sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uchylił skarżoną interpretację - wyrokiem z 6 lipca 2022 r. sygn. akt I SA/Łd 284/22.

Wniosłem skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie - wyrokiem z 22 maja 2025 r. sygn. akt II FSK 1124/22 oddalił skargę kasacyjną.

Wyrok, który uchylił interpretację indywidualną stał się prawomocny od 22 maja 2025 r. i wpłynął do mnie 17 września 2025 r.

Ponowne rozpatrzenie wniosku wykonanie wyroku

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.):

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

- uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oraz Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w ww. wyrokach;

- ponownie rozpatruję Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej - stwierdzam, że stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie ustalenia, czy:

- Spółka będzie mogła zaliczyć wartość poniesionej straty z tytułu ww. zaliczki do kosztów uzyskania przychodów,

- w jakim momencie ww. płatność/strata będzie stanowiła koszt uzyskania przychodów

-jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Wskazuję, że niniejszą interpretację oparto na przepisach prawa podatkowego obowiązujących w dniu wydania interpretacji indywidualnej, bowiem niniejsza interpretacja stanowi ponowne rozstrzygnięcie tej samej sprawy w wyniku orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 6 lipca 2022 r. sygn. akt I SA/Łd 284/22 oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 22 maja 2025 r. sygn. akt II FSK 1124/22.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania skarżonej interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.