Interpretacja indywidualna z dnia 19 listopada 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB1-2.4010.487.2025.1.BD
Nieściągalne wierzytelności z tytułu pożyczek, właściwie udokumentowane protokołem, mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Zaliczenie wymaga stosownego udokumentowania nieściągalności wierzytelności, co może zostać dokonane przez sporządzenie protokołu zgodnie z art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o CIT. Rozpoznanie kosztów podatkowych dokonuje się w dniu sporządzenia protokołu.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
22 września 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawca jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, z siedzibą i zarządem na terenie Polski, podlegającą w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.
Wnioskodawca prowadzi księgi rachunkowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej. Wnioskodawca jest zarejestrowaną instytucją pożyczkową, wpisaną do rejestru instytucji pożyczkowych prowadzonych przez Komisję Nadzoru Finansowego, uprawnioną do udzielania pożyczek konsumentom na rynku polskim na podstawie ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. z 2024 r. poz. 1497).
Działalność Wnioskodawcy podlega nadzorowi KNF od dnia 1 stycznia 2024 r. Zasady funkcjonowania Wnioskodawcy jako instytucji pożyczkowej są uregulowane w rozdziale 5a ustawy o kredycie konsumenckim.
Zgodnie z art. 59df ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim działalność Wnioskodawcy w zakresie udzielania kredytu konsumenckiego podlega nadzorowi sprawowanemu przez Komisję Nadzoru Finansowego. Wnioskodawca udziela pożyczek konsumentom na zasadach określonych w ustawie o kredycie konsumenckim. Z tytułu zaciągnięcia pożyczki Wnioskodawca może naliczać klientom prowizję za udzielenie pożyczki oraz odsetki. W przypadku opóźnienia w spłacie Wnioskodawca może naliczyć klientom także odsetki od zaległości podatkowych.
Przychód podatkowy z tytułu naliczonej prowizji za udzielenie pożyczki Wnioskodawca rozpoznaje jako przychód należny z góry, tj. w momencie udzielenia pożyczki. Natomiast przychód podatkowy z tytułu odsetek i odsetek za opóźnienie Wnioskodawca rozpoznaje na zasadzie kasowej, tj. w momencie zapłaty. Zdarza się, że klienci Wnioskodawcy nie spłacają w terminie zaciągniętego zobowiązania (kapitału pożyczki, prowizji i odsetek). Wnioskodawca zawiązuje na takie wierzytelności rezerwy, które ujmuje w kosztach księgowych prowadzonej działalności, jednakże nie ujmuje ich w kosztach podatkowych, ze względu na zakaz wynikający z art. 16 ust. 1 pkt 26 i 26a ustawy o CIT.
Wnioskodawca podejmuje wobec takich klientów działania windykacyjne, jednak te czasami okazują się bezskuteczne. Wnioskodawca dokonuje wówczas spisania wierzytelności. Część wierzytelności Wnioskodawcy ma wartość zbyt niską, aby opłacalne było jej dochodzenie przed sądem ze względu na to, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem tej wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty. Dotyczy to w szczególności wierzytelności od dłużników, którzy zmarli, ze względu na skomplikowany i przez to kosztowny proces egzekucji z masy spadkowej. Wnioskodawca planuje sporządzenie protokołu stwierdzającego, w oparciu o kalkulację przewidywanych kosztów, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem danej wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej łącznej kwoty.
Wniosek dotyczy wyłącznie wierzytelności wynikających z pożyczek udzielonych po dniu 1 stycznia 2024 r., które nie są przedawnione.
Pytania
1.Czy Wnioskodawca będzie uprawniony do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty kapitału wierzytelności odpisanych jako nieściągalne po udokumentowaniu ich nieściągalności protokołem, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o CIT?
2.Czy Wnioskodawca będzie uprawniony do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty wierzytelności, o których mowa w pytaniu 1, odpowiadającej prowizji za udzielenie pożyczki, która stanowiła przychód należny Wnioskodawcy?
3.Czy kosztem uzyskania przychodów Wnioskodawcy będzie całość wartości wierzytelności z tytułu niespłaconego kapitału pożyczek odpisanych jako nieściągalne, bez pomniejszania o wartość rezerw zawiązanych uprzednio na pokrycie tych wierzytelności, które to rezerwy nie były i nie będą rozpoznane w kosztach podatkowych Wnioskodawcy?
4.Czy dniem rozpoznania kosztu uzyskania przychodu będzie, niezależnie od dnia udzielenia pożyczki (po dniu 1 stycznia 2024 r.) dzień sporządzenia protokołu, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o CIT, jeśli wierzytelność została odpisana przed sporządzeniem tego protokołu?
Państwa stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawcy:
1.Wnioskodawca będzie uprawniony do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty kapitału wierzytelności odpisanych jako nieściągalne po udokumentowaniu ich nieściągalności protokołem, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o CIT.
2.Wnioskodawca będzie uprawniony do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty wierzytelności, o których mowa w pytaniu 1, odpowiadającej prowizji za udzielenie pożyczki, która stanowiła przychód należny Wnioskodawcy.
3.Kosztem uzyskania przychodów Wnioskodawcy będzie całość wartości wierzytelności z tytułu niespłaconego kapitału pożyczek odpisanych jako nieściągalne, bez pomniejszania o wartość rezerw zawiązanych uprzednio na pokrycie tych wierzytelności, które to rezerwy nie były i nie będą rozpoznane w kosztach podatkowych Wnioskodawcy.
4.Dniem rozpoznania kosztu uzyskania przychodu będzie, niezależnie od dnia udzielenia pożyczki (po dniu 1 stycznia 2024 r.) dzień sporządzenia protokołu, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o CIT, jeśli wierzytelność została odpisana przed sporządzeniem tego protokołu.
Uzasadnienie.
Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a i b ustawy o CIT:
„1. Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:
25) wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem:
a) wierzytelności, w części, w jakiej uprzednio zostały zarachowane do przychodów należnych i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2,
b) wymagalnych a nieściągalnych kredytów (pożyczek) pomniejszonych o kwotę odsetek, opłat i prowizji oraz o równowartość rezerw lub odpisów na straty kredytowe albo odpisów aktualizujących wartość należności, utworzonych na te kredyty (pożyczki), zaliczonych uprzednio do kosztów uzyskania przychodów - w przypadku gdy te kredyty (pożyczki) udzielone zostały przez jednostkę organizacyjną, której działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnioną do udzielania kredytów (pożyczek) na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady jej funkcjonowania”.
Zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy o CIT:
2. Za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:
1) postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
2) postanowieniem sądu o:
a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów, lub
b) umorzeniu postępowania upadłościowego, jeżeli zachodzi okoliczność wymieniona w lit. a, lub
c) zakończeniu postępowania upadłościowego, albo
3) protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.
Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o CIT:
„Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione.”
Wnioskodawca niewątpliwie spełnia warunki określone w art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy o CIT odnośnie zaliczenia do kosztów podatkowych odpisanych prowizji za udzielenie pożyczki, która u Wnioskodawcy stanowi przychód należny – pod warunkiem udokumentowania ich nieściągalności protokołem, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy CIT.
Odnośnie odpisania kapitału pożyczek, zastosowanie znajdzie art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b ustawy o CIT. Wnioskodawca spełnia przesłanki podmiotowe tego przepisu. Jest bowiem jednostką, której działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym (tj. KNF). Została nim objęta z dniem wejścia w życie ustawy z 6 października 2022 r. o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania lichwie (Dz.U. z 2022 r. poz. 2339), na mocy której z dniem 1 stycznia 2024 r. w ustawie o kredycie konsumenckim dodano m.in. rozdział 5ab „Nadzór nad działalnością instytucji pożyczkowych”.
Wnioskodawca jest przy tym jednostką uprawnioną do udzielania pożyczek na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady jej funkcjonowania, tj. ustawy o kredycie konsumenckim (rozdział 5a). Potwierdza to orzecznictwo NSA (por. wyrok z dnia 27 lipca 2020 r., sygn. II FSK 945/18). Wnioskodawca zatem spełnia warunki zaliczenia w koszty kapitału odpisanych wierzytelności z tytułu udzielonych przez siebie po dniu 1 stycznia 2024 r. pożyczek. Wnioskodawca ma przy tym możliwość zaliczenia do kosztów całości kwoty niespłaconego kapitału wierzytelności pożyczkowych bez konieczności pomniejszania ich o zawiązane uprzednio rezerwy.
Przepis art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b ustawy o CIT literalnie odnosi się wyłącznie do obowiązku pomniejszenia kwot spisanych wierzytelności o odsetki i prowizje (przy czym te ostatnie mogą stanowić koszt na podstawie odrębnego przepisu art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a) oraz o tylko takie rezerwy i odpisy aktualizujące, które zostały zaliczone do kosztów podatkowych. Skoro Wnioskodawca nie ujmuje tworzonych dla potrzeb księgowych rezerw w kosztach podatkowych (ponieważ nie jest do tego uprawniony ze względu na postanowienia art. 16 ust. 1 pkt 26 i 26a ustawy o CIT), to – literalnie – do rezerw tych nie odnosi się obowiązek pomniejszenia.
Zatem takie rezerwy (a także odpisy aktualizujące jeśli byłyby tworzone), które nie są zaliczane do kosztów podatkowych nie wpływają na zastosowanie art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b ustawy o CIT.
Zatem Wnioskodawca jest uprawniony do rozpoznania w kosztach podatkowych całości kapitału pożyczek odpisanych i udokumentowanych w sposób określony ustawą.
Odnośnie terminu rozpoznania kosztu podatkowego – wobec braku jednoznacznych przepisów, należy odwołać się do orzecznictwa w tym zakresie.
W interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 25 maja 2022 r., sygn. 0111-KDIB2-1.4010.116.2022.1.DD, zawarto następujące stanowisko: „wierzytelność nieściągalną Spółka powinna rozpoznać jako koszt uzyskania przychodów w dacie, w której spełnione zostaną łącznie obydwa warunki, tj. zostanie dokonany odpis w księgach rachunkowych w ciężar kosztów i zostanie udokumentowana jej nieściągalność, czyli w dacie spełniania się ostatniego z tych warunków”.
Podobnie, w interpretacji indywidualnej z 1 lutego 2022 r., sygn. 0111-KDIB1-2.4010.346.2021.2.SK, zawarto następujące stanowisko: „Odnosząc się z kolei do momentu zaliczenia nieściągalnej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów, wskazać należy, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie precyzują momentu ich ujęcia. Z wyżej przytoczonych przepisów wynika, że podatnik ma prawo (nie obowiązek) zakwalifikować je do kosztów uzyskania przychodów po uprzednim udokumentowaniu ich nieściągalności w sposób określony w art. 16 ust. 2 PDOPrU”.
Zważywszy na fakt, że w przypadku Wnioskodawcy najpierw dokonywać on będzie odpisania wierzytelności, a dopiero później sporządzać będzie ewentualnie protokół dokumentujący nieściągalność – należy zatem przyjąć, że w chwili spełniania drugiej z przesłanek, a więc sporządzenia protokołu – może Wnioskodawca rozpoznać koszt uzyskania przychodów dla celów podatkowych.
Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydanych w analogicznych sprawach: z dnia 20 marca 2025 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4010.12.2025.2.SP z dnia 18 grudnia 2024 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4010.558.2024.1.SP.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Na wstępie należy zaznaczyć, że pytania przedstawione przez Państwa we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wyznaczają zakres przedmiotowy tego wniosku. W związku z powyższym, wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (Państwa zapytań). Zatem, inne kwestie wynikające z opisu sprawy i własnego stanowiska, nieobjęte pytaniami, nie zostały rozpatrzone w niniejszej interpretacji.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 278 ze zm.; dalej: „ustawa o CIT”):
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. (…)
Konstrukcja przepisu dotyczącego kosztów uzyskania przychodów daje podatnikowi możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów (niewymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT), pod warunkiem, że wykaże ich bezpośredni bądź pośredni związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Tak więc, kosztami uzyskania przychodów są wszelkie, racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1 ww. ustawy.
Należy przy tym zauważyć, że art. 16 ust. 1 ustawy o CIT zawiera nie tylko katalog wyłączeń niektórych wydatków z kosztów uzyskania przychodów, ale pewne jego punkty stanowią, niezależnie od art. 15 ust. 1 tej ustawy, pozytywną podstawę zaliczenia określonych wydatków do kosztów uzyskania przychodów, po spełnieniu wymienionych tam warunków.
I tak, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a i b ustawy o CIT:
Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem:
a) wierzytelności, w części, w jakiej uprzednio zostały zarachowane do przychodów należnych i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2,
b) wymagalnych a nieściągalnych kredytów (pożyczek) pomniejszonych o kwotę odsetek, opłat i prowizji oraz o równowartość rezerw lub odpisów na straty kredytowe albo odpisów aktualizujących wartość należności, utworzonych na te kredyty (pożyczki), zaliczonych uprzednio do kosztów uzyskania przychodów - w przypadku gdy te kredyty (pożyczki) udzielone zostały przez jednostkę organizacyjną, której działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnioną do udzielania kredytów (pożyczek) na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady jej funkcjonowania.
Zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o CIT:
Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1 , uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Warunkiem zaliczenia ww. wierzytelności do kosztów podatkowych jest odpowiednie udokumentowanie ich nieściągalności, o czym stanowi art. 16 ust. 2 ustawy o CIT.
Zgodnie z tym przepisem:
Za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:
1) postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
2) postanowieniem sądu o:
a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów, lub
b) umorzeniu postępowania upadłościowego, jeżeli zachodzi okoliczność wymieniona w lit. a, lub
c) zakończeniu postępowania upadłościowego, albo
3) protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.
Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że termin do zaliczenia nieściągalnych wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów ograniczony jest przepisem art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy CIT, zgodnie z którym:
Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione.
Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania, stwierdzić należy, że ustawodawca uzależnił możliwość zakwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów określonej wierzytelności od spełnienia konkretnych warunków. Co do zasady bowiem wierzytelności odpisane jako nieściągalne nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów.
Państwa wątpliwości zawarte w pytaniu nr 1 dotyczą ustalenia, czy Wnioskodawca będzie uprawniony do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty kapitału wierzytelności odpisanych jako nieściągalne po udokumentowaniu ich nieściągalności protokołem, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o CIT.
Jak wynika z art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wymagalnych a nieściągalnych kredytów (pożyczek) pomniejszonych o kwotę odsetek, opłat i prowizji oraz o równowartość rezerw lub odpisów na straty kredytowe albo odpisów aktualizujących wartość należności, utworzonych na te kredyty (pożyczki), zaliczonych uprzednio do kosztów uzyskania przychodów - w przypadku gdy te kredyty (pożyczki) udzielone zostały przez jednostkę organizacyjną, której działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnioną do udzielania kredytów (pożyczek) na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady jej funkcjonowania.
Warunkiem zaliczenia nieściągalnych wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów jest ich nieprzedawnienie. Ponadto wierzytelności określone jako nieściągalne muszą być udokumentowanie w sposób określony w art. 16 ust. 2 ustawy o CIT.
Zatem zaliczenie nieściągalnych wierzytelności do kosztów podatkowych, może mieć miejsce przy łącznym spełnieniu dwóch przesłanek:
-dokonania rachunkowego odpisania wierzytelności jako nieściągalnej w księgach rachunkowych,
-udokumentowania nieściągalności wierzytelności w sposób wskazany w art. 16 ust. 2 ustawy o CIT.
Gdy warunki te zostaną spełnione w różnych latach podatkowych, zaliczenie odpisu do kosztów uzyskania przychodów będzie możliwe w roku podatkowym, w którym spełniony zostanie drugi z warunków.
W rozpatrywanej sprawie planują Państwo sporządzenie protokołu stwierdzającego, w oparciu o kalkulację przewidywanych kosztów, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem danej wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej łącznej kwoty.
Z powyższego wynika, że protokół ten będzie dokumentem, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o CIT. Zgodnie bowiem z tym przepisem za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.
Tym samym należy zgodzić się z Państwa stanowiskiem, że Spółka będzie uprawniona do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty kapitału wierzytelności odpisanych jako nieściągalne po udokumentowaniu ich nieściągalności protokołem, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o CIT.
Zatem Państwa stanowisko do pytania nr 1 jest prawidłowe.
Przedmiotem wątpliwości zwartych w pytaniu nr 2 jest ustalenie, czy Spółka będzie uprawniona do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty wierzytelności, o których mowa w pytaniu 1, odpowiadającej prowizji za udzielenie pożyczki, która stanowiła przychód należny Wnioskodawcy.
Jak wynika z art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, w części, w jakiej uprzednio zostały zarachowane do przychodów należnych i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2.
Odnosząc się do Państwa wątpliwości należy wskazać, że wierzytelności określone jako nieściągalne muszą być wcześniej zarachowane jako przychody należne, zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o CIT. Wierzytelności te powinny być również odpisane jako nieściągalne (powinien być dokonany odpowiedni zapis w ewidencji księgowej zgodnie z ustawą o rachunkowości – art. 9 ust. 1 ustawy CIT). Ponadto, wierzytelności określone jako nieściągalne, w celu zakwalifikowania ich do kosztów uzyskania przychodów, powinny zostać udokumentowane w sposób wskazany w art. 16 ust. 2 ustawy o CIT. Jakikolwiek inny dokument niż wymieniony w art. 16 ust. 2 ustawy o CIT nie może udokumentować faktu nieściągalności wierzytelności. Poza tym, wierzytelności mogą zostać zakwalifikowane do kosztów uzyskania przychodów, o ile nie uległy przedawnieniu.
Należy również zauważyć, że dla zaliczenia wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów konieczne jest spełnienie tych przesłanek jednocześnie. Nie będzie mogła być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów wierzytelność, która nie została uprzednio zaliczona do przychodów należnych, choćby została udokumentowana w sposób przewidziany w ustawie, jak i wierzytelność, która została uprzednio zakwalifikowana do przychodów należnych, ale której nieściągalność nie została udokumentowana we właściwy sposób. Spełniając kumulatywnie wszystkie warunki, wierzytelności odpisane jako nieściągalne stanowić będą koszty uzyskania przychodów.
W rozpatrywanej sprawie rozpoznają Państwo przychód podatkowy z tytułu naliczonej prowizji za udzielenie pożyczki jako przychód należny z góry, tj. w momencie udzielenia pożyczki.
Odnosząc cytowane powyżej przepisy do przedstawionego opisu sprawy, należy zgodzić się Państwa stanowiskiem, że Wnioskodawca będzie uprawniony do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty wierzytelności, o których mowa w pytaniu 1, (tj. wierzytelności odpisanych jako nieściągalne po udokumentowaniu ich nieściągalności protokołem, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o CIT) odpowiadającej prowizji za udzielenie pożyczki, która stanowiła przychód należny Wnioskodawcy.
Zatem Państwa stanowisko do pytania nr 2 jest prawidłowe.
Państwa wątpliwości zawarte w pytaniu nr 3 dotyczą ustalenia, czy kosztem uzyskania przychodów Wnioskodawcy będzie całość wartości wierzytelności z tytułu niespłaconego kapitału pożyczek odpisanych jako nieściągalne, bez pomniejszania o wartość rezerw zawiązanych uprzednio na pokrycie tych wierzytelności.
Jak wynika z treści art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wymagalnych a nieściągalnych kredytów (pożyczek) pomniejszonych o kwotę odsetek, opłat i prowizji oraz o równowartość rezerw lub odpisów na straty kredytowe albo odpisów aktualizujących wartość należności, utworzonych na te kredyty (pożyczki), zaliczonych uprzednio do kosztów uzyskania przychodów - w przypadku gdy te kredyty (pożyczki) udzielone zostały przez jednostkę organizacyjną, której działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnioną do udzielania kredytów (pożyczek) na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady jej funkcjonowania.
W rozpatrywanej sprawie, w odniesieniu do wierzytelności z tytułu niespłaconego kapitału pożyczek, Wnioskodawca tworzy rezerwy, które ujmuje w kosztach księgowych prowadzonej działalności, jednakże nie ujmuje ich w kosztach podatkowych.
Tym samym, w odniesieniu do wierzytelności pożyczkowych których dotyczy wniosek uznać należy, że nie były tworzone rezerwy lub odpisy na straty kredytowe albo odpisy aktualizujące wartość należności, utworzone na te pożyczki, które zostały uprzednio zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
W konsekwencji, Państwa stanowisko wskazujące, że kosztem uzyskania przychodów Państwa Spółki będzie całość wartości wierzytelności z tytułu niespłaconego kapitału pożyczek odpisanych jako nieściągalne, bez pomniejszania o wartość rezerw zawiązanych uprzednio na pokrycie tych wierzytelności, nie rozpoznanych w kosztach podatkowych Wnioskodawcy jest prawidłowe.
Zatem Państwa stanowisko do pytania nr 3 jest prawidłowe.
Państwa wątpliwości zawarte w pytaniu nr 4 dotyczą ustalenia, czy dniem rozpoznania kosztu uzyskania przychodu będzie, niezależnie od dnia udzielenia pożyczki, dzień sporządzenia protokołu, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o CIT, jeśli wierzytelność została odpisana przed sporządzeniem tego protokołu.
Warunkiem zaliczenia w ciężar kosztów podatkowych jest zebranie całej dokumentacji potwierdzającej nieściągalność wierzytelności (tj. spełnienie przesłanek nieściągalności).
Jak wynika z art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy o CIT, nieściągalne wierzytelności zaliczane są do kosztów podatkowych w dacie łącznego spełnienia dwóch warunków:
1)wierzytelność powinna być odpisana jako nieściągalna (powinien być dokonany odpowiedni zapis w ewidencji) oraz
2)nieściągalność wierzytelności powinna być udokumentowana w sposób, o którym mowa w art. 16 ust. 2 ustawy o CIT (np. postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego).
Gdy warunki te zostaną spełnione w różnych latach podatkowych (miesiącach), zaliczenie należności do kosztów uzyskania przychodów będzie możliwe w roku podatkowym (miesiącu), w którym zostanie spełniony drugi z warunków.
Biorąc pod uwagę powyższe, w sytuacji gdy najpierw dokonano odpisu wierzytelności jako nieściągalnej a następnie nieściągalność tej wierzytelności została odpowiednio udokumentowana, zaliczenie do kosztów podatkowych następuje w momencie udokumentowania w sposób, o którym mowa w art. 16 ust. 2 ustawy o CIT.
Natomiast, gdy nieściągalność wierzytelności została udokumentowana wcześniej niż dokonano ich ewidencyjnego odpisania to odpisaną wierzytelność zalicza się do kosztów podatkowych w roku w którym nastąpił odpis wierzytelności jako nieściągalnej.
Przy czym wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana mogą być zaliczone do kosztów podatkowych wyłącznie do daty przedawnienia tych wierzytelności.
W konsekwencji, zgodzić należy się z Państwem, że dniem rozpoznania kosztu uzyskania przychodu będzie dzień sporządzenia protokołu, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o CIT, jeśli wierzytelność została odpisana przed sporządzeniem tego protokołu.
Zatem Państwa stanowisko do pytania nr 4 jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Odnosząc się do przywołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych wskazać należy, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego. Odnosząc się natomiast do przywołanych przez Państwa wyroków należy zaznaczyć, że orzeczenia sądowe są wiążące jedynie w sprawach, w których zapadły. Natomiast organ, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkuje się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów, to nie ma możliwości zastosowania ich wprost, ponieważ nie stanowią materialnego prawa podatkowego.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
