Interpretacja indywidualna z dnia 24 listopada 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4014.519.2025.2.MD

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

(...) r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zakupu pierwszego mieszkania. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – 26 października 2025 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W (...) r. nabyła Pani spadek po Pani ojcu w wysokości (...) części spadku. Po długotrwałych negocjacjach i ustaleniach (sprawa dotyczyła jednocześnie podziału majątku po Pani rodzicach (…) i (…) oraz działu spadku – bez tego dokumentu żadne czynności nie byłyby możliwe), w (…) r. udało się dojść do porozumienia. W wyniku tego podziału stała się Pani właścicielką zaledwie (...) mieszkania po ojcu.

Obecnie jest Pani w trakcie zakupu Pani pierwszego mieszkania. W związku z tym, sprzedała Pani odziedziczoną część nieruchomość ((...) mieszkania po ojcu) w celu uzyskania środków na wkład własny. Notariusz, u którego dokonywała Pani sprzedaży tej nieruchomości, poinformował Panią, że w związku z nabyciem części mieszkania ze spadku, będzie Pani zwolniona z obowiązku płacenia podatku od czynności cywilnoprawnych przy zakupie Pani pierwszego mieszkania. Natomiast nowa notariusz, u której dokonuje Pani zakupu, poinformowała Panią, że jest Pani zobowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

W uzupełnieniu wniosku doprecyzowała Pani ww. opis następująco:

(...) r. stwierdzono nabycie spadku po Pani zmarłym tacie. Nabyła Pani (...) spadku. Na ten moment nie było wiadomo co wchodzi w masę spadkową, gdyż Pani rodzice – (...) – nie dokonali podziału majątku po rozwodzie.

Przed swoją tragiczną śmiercią Pani tata wszedł w drugi związek małżeński z Panią (…), w czasie którego zmarł. Nie było wiadomo jaka część majątku, który rodzice ((...) i (...)) zgromadzili, należała do mamy, a jaka do taty i co w tej sytuacji wchodzi w spadek.

Konieczne było stworzenie umowy o podział majątku i dział spadku jednocześnie, co nastąpiło (...) r. W dokumencie notariusz stwierdza, że w skład masy spadkowej wchodzi (...) mieszkania i Pani stała się właścicielką (...) mieszkania ((...) Pani brat; mama (...)).

Następnie sprzedała Pani (...) odziedziczoną po tacie, celem uzyskania funduszy na wkład własny na zakup pierwszego mieszkania, co nastąpiło (...) r.

Pieniądze ze spadku po tacie przeznaczyła Pani w całości na wkład własny na zakup pierwszego w Pani życiu mieszkania, co nastąpiło (...) r. – notariusz pobrała podatek od czynności cywilnoprawnych w kwocie (...) zł, co Panią zszokowało i doznała Pani poczucia niesprawiedliwości i niesłuszności.

Przy sprzedaży mieszkania notariusz informowała Panią, że będzie Pani w przyszłości zwolniona z podatku od spadków i darowizn, gdyż odziedziczyła Pani tylko (...) mieszkania po tacie.

Dopiero niedawno skończyła Pani studia i zaczęła pracę, wzięła kredyt na zakup pierwszego mieszkania i taki niespodziewany wydatek ((...) zł) jest dla Pani ciosem, tym bardziej, że kupiła Pani pierwsze w życiu mieszkanie.

Pytania

Czy powinna Pani być zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych przy zakupie pierwszego mieszkania? Czy podatek od czynności cywilnoprawnych został pobrany słusznie? Czy należy się Pani zwrot tego podatku?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, podatek od czynności cywilnoprawnych został pobrany niesłusznie, powinna Pani być zwolniona, gdyż zakupiła Pani swoje pierwsze mieszkanie. Uważa Pani, że należy się Pani zwrot podatku od czynności cywilnoprawnych, który zapłaciła Pani niesłusznie u notariuszki (...) r.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295 ze zm.):

Podatkowi podlegają: umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 5, ciąży przy umowie sprzedaży – na kupującym.

Stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Obowiązek zapłaty podatku ciąży na podatnikach tego podatku.

W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Podstawę opodatkowania stanowi przy umowie sprzedaży – wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego.

Wartość rynkową określa się na zasadach wskazanych w art. 6 ust. 2 ww. ustawy, w myśl którego:

Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy:

Stawki podatku wynoszą od umowy sprzedaży nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym − 2%.

Stosownie do art. 10 ust. 1

Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika, oraz przypadków, o których mowa w ust. 1a.

Stosownie do treści art. 10 ust. 2 i 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego.

Płatnicy obowiązani są uzależnić dokonanie czynności cywilnoprawnej od uprzedniego zapłacenia podatku.

Jeżeli więc umowa sprzedaży zostaje sporządzona w formie aktu notarialnego, na notariuszu ciążą obowiązki płatnika podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jak wynika z powołanych przepisów – umowa sprzedaży podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tego podatku ciąży na kupującym. Przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 9 pkt 17 ww. ustawy:

Zwalnia się od podatku sprzedaż, której przedmiotem jest prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia.

Zgodnie z powołanym powyżej przepisem, zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych będzie sprzedaż, której przedmiotem jest:

-prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość,

-prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego,

-spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego,

jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach. W przypadku, w którym kupującemu/kupującym przysługuje lub przysługiwał udział w opisywanych prawach nabyty tytułem dziedziczenia − by mogło być zastosowane zwolnienie − wielkość przysługującego mu/im udziału nie może przekroczyć 50%. Zatem tylko posiadanie (w przeszłości lub w dacie zakupu) ww. praw, nabyte w drodze dziedziczenia (i to w określonym udziale), nie stanowi przeszkody do zastosowania ww. ulgi.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że w (...) r. nabyła Pani spadek po Pani ojcu w wysokości (...) części spadku. Na ten moment nie było wiadomo co wchodzi w masę spadkową, gdyż Pani rodzice – (...) – nie dokonali podziału majątku po rozwodzie. Przed swoją tragiczną śmiercią Pani tata wszedł w drugi związek małżeński, w czasie którego zmarł. Nie było wiadomo jaka część majątku, który rodzice ((...) i (...)) zgromadzili należała do mamy, a jaka do taty i co w tej sytuacji wchodzi w spadek. Konieczne było stworzenie umowy o podział majątku i dział spadku jednocześnie, co nastąpiło (...) r. W dokumencie notariusz stwierdza, że w skład masy spadkowej wchodzi (...) mieszkania i Pani stała się właścicielką (...) mieszkania ((...) Pani brat; mama (...)). Następnie sprzedała Pani (...) odziedziczoną po tacie, celem uzyskania funduszy na wkład własny na zakup pierwszego mieszkania. Przy zakupie pierwszego mieszkania notariuszka pobrała jednak podatek od czynności cywilnoprawnych.

Uważa Pani, że powinna Pani być zwolniona, gdyż zakupiła Pani swoje pierwsze mieszkanie. Uważa Pani, że należy się Pani zwrot podatku od czynności cywilnoprawnych, który zapłaciła Pani niesłusznie u notariuszki (...) r.

Aby skorzystać ze zwolnienia zawartego w art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, kupujący musi spełniać warunek nieposiadania wcześniej nieruchomości mieszkaniowych czy też spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego/budynku mieszkalnego lub udziału w niej lub w ww. prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia.

Pani udział w prawie własności mieszkania/nieruchomości nie przekraczał 50%, ale część tego udziału nabyła Pani w drodze dziedziczenia, a pozostała część – jak wynika z wniosku – została nabyta w drodze działu spadku.

Dział spadku jest instytucją uregulowaną w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071).

Dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Co do zasady dział spadku jest formą nowego nabycia tylko wówczas, gdy – w wyniku tego działu – podatnik otrzymuje składniki majątkowe, których wartość po dokonanym podziale przekracza wartość udziału, jaki pierwotnie mu przysługiwał.

Jak wynika z wniosku, nabyła Pani (...) udziału w spadku w drodze dziedziczenia ((...) z (...) wchodzącej do masy spadkowej – a zatem (...) mieszkania/nieruchomości), a następnie w wyniku działu spadku stała się Pani właścicielką (...) ((...)) udziału w ww. nieruchomości. A zatem, w wyniku działu spadku nabyła Pani udział większy niż przysługiwał Pani w drodze dziedziczenia. Jak więc wynika z opisu sprawy, tylko (...) ((...)) udziału w mieszkaniu nabyła Pani tytułem dziedziczenia. Pozostały udział ((...)) został nabyty tytułem działu spadku.

Jak wskazano powyżej, w przypadku kupującego, który posiadał udział w prawie do budynku mieszkalnego, zwolnienie przysługuje tylko w przypadku nabycia tego udziału do wysokości 50% i wyłącznie tytułem dziedziczenia. Pani, co prawda, nabyła udział w dopuszczalnej wysokości (tj. (...)), jednakże tylko część tego udziału nabyła Pani tytułem dziedziczenia, a pozostałą część tytułem działu spadku. Zatem w takiej sytuacji nie mogła Pani skorzystać ze zwolnienia przy zakupie pierwszego mieszkania, o którym mowa w art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i była Pani zobowiązana do uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych według stawki 2% liczonej od wartości rynkowej przedmiotu umowy sprzedaży. Tym samym notariusz zasadnie pobrał podatek.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dniu zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a i art. 14b § 1 ustawy – Ordynacja podatkowa.