Badanie kompetencji rodzicielskich czy odgrywanie ról?

Możliwe słabości systemowe badań w OZSS to argument za ograniczeniem nadużywania ich opinii do regulowania spraw między rodzicami a dziećmi

W tekście „Konfliktowanie przez opiniowanie?” („Prawnik”, DGP nr 223 z 18 listopada 2025 r.) przywołałem zjawisko doradztwa dla osób kierowanych na badania do opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów (OZSS). Wskazałem, że jest ono odbiciem potrzeby, a ta potrzeba może być wynikiem perspektywy postrzegania przez niektórych praktyki działania OZSS. Załóżmy, że takie doradztwo, ograniczone do kompetencji twardych (jak inspirować dziecko do rozwoju, jak wpływać na jego dobrostan dobrą dietą, jak współpracować z drugim rodzicem dla sukcesu edukacyjnego dziecka) z pominięciem sugestii wizerunkowych, byłoby wartościowe z punktu widzenia dobra dziecka. W takiej sytuacji badanym powinno wystarczyć wyjaśnienie, że postawa nakierowana na realne, trwałe, rodzicielsko pożądane kompetencje w profesjonalnie działającym OZSS na pewno zostanie zauważona i ujawniona w opinii. Tymczasem istnienie i rozwój doradztwa uwzględniającego bądź podkreślającego elementy wizerunkowe, zorientowane na wygraną w OZSS, może sugerować, że dla treści opinii OZSS znaczenie mogą mieć nie tylko autentyczne i długofalowo realizowane postawy rodziców, lecz także aspekty wrażeniogenne, czy wręcz możliwe do zagrania.

W stanowisku zarządu Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce z 29 listopada 2025 r. w sprawie projektowanego obniżenia środków w budżecie państwa na urealnienie wynagrodzeń urzędników i pracowników zatrudnionych w wymiarze sprawiedliwości oraz asystentów sędziów, kuratorów sądowych i specjalistów OZSS w 2026 r. wskazano: „W tej chwili nie jesteśmy w stanie sprawnie orzekać, oczekując wiele miesięcy na opinie OZSS, które są wydawane z takim opóźnieniem z powodu braku wykwalifikowanych specjalistów”. Może bardziej restrykcyjne, oparte na krytycznej analizie zakresu i metodologii opiniowania w OZSS podejście sądów do zlecania opinii przez OZSS sprzyjałoby odkorkowaniu sądów?