Sprzedaż waluty wirtualnej: jak rozliczyć przychód?

Osoba fizyczna prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie IT. Przedsiębiorca zamierza inwestować prywatne środki w kryptowaluty. Wprawdzie chce je kupować w celu późniejszej sprzedaży, jednakże zysk będzie osiągał z obracania własnymi środkami pieniężnymi poprzez prywatne konta bankowe i giełdowe. Działania te nie będą miały związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Przedsiębiorca nie będzie też świadczyć usług inwestycyjnych ani doradczych na rzecz osób trzecich. Czy prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą w branży IT, może dodatkowo – jako osoba fizyczna – inwestować środki prywatne w kryptowaluty i rozliczać ewentualne zyski z takiej działalności na PIT-38 jako przychody z kapitałów pieniężnych, bez konieczności włączania tych operacji do rozliczeń działalności gospodarczej?

Ustawa o PIT dokonuje specyfikacji źródeł przychodów. I tak, w myśl art. 10 ust. 1 pkt 3 i 7 ustawy o PIT odrębnymi źródłami przychodów są:

• pozarolnicza działalność gospodarcza;
• kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a–c ustawy o PIT (tj. innych niż: nieruchomości lub ich części oraz udział w nieruchomości, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawo wieczystego użytkowania gruntów).

Co jest działalnością gospodarczą

Zgodnie z art. 5a pkt 6 ustawy o PIT pozarolnicza działalność gospodarcza oznacza działalność zarobkową:

• wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
• polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
• polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

– prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4–9 ustawy o PIT.

Uwaga! W myśl art. 5b ust. 1 ustawy o PIT, za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

• odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;
• są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;
• wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

Pojęcie pozarolniczej działalności gospodarczej użyte w ustawie o PIT opiera się na trzech przesłankach, tzn., że działalność powinna być prowadzona:

• w celu osiągnięcia dochodu – przy czym nawet ewentualna strata będąca wynikiem tej działalności nie pozbawia jej statusu działalności gospodarczej, bowiem istotny jest sam zamiar osiągnięcia dochodu,
• w sposób ciągły – jednakże przesłanki tej nie należy rozumieć jako konieczności wykonywania działalności bez przerwy (istotny jest zamiar powtarzalności określonych czynności celem osiągnięcia dochodu; przy czym o ciągłości w przypadku najmu nie przesądza wynajmowanie danej nieruchomości przez kilka lat, lecz powtarzalność podejmowanych działań),

• w sposób zorganizowany – co oznacza, że podejmowane działania są podporządkowane obowiązującym regułom, normom i służą osiągnięciu celu, mają wpływ na racjonalność gospodarowania posiadanymi środkami, a tym samym uczestnictwa w obrocie gospodarczym.

Przychody z kapitałów pieniężnych

Stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się m.in. przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej. Przepis ten stosuje się również do przychodów uzyskanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej z wyjątkiem działalności, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, zaliczanej do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 17 ust. 1g ustawy o PIT).

Zgodnie z art. 17 ust. 1f ustawy o PIT przez odpłatne zbycie waluty wirtualnej rozumie się wymianę waluty wirtualnej na prawny środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub regulowanie innych zobowiązań walutą wirtualną.

Od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia walut wirtualnych podatek dochodowy wynosi 19 proc. uzyskanego dochodu (art. 30b ust. 1a ustawy o PIT). Zgodnie z art. 30b ust. 1b ustawy o PIT dochodem z odpłatnego zbycia walut wirtualnych jest osiągnięta w roku podatkowym różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia walut wirtualnych a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 22 ust. 14–16 ustawy o PIT.

Uwaga! W myśl art. 30b ust. 5d ustawy o PIT dochodów z odpłatnego zbycia walut wirtualnych nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 30b ust. 1 oraz w art. 27 lub art. 30c ustawy o PIT.

Zakładam, że podatnik osiąga dochody ze zbycia walut wirtualnych wyłącznie w Polsce, a zatem nie będę analizować treści art. 30b ust. 5e i 5f ustawy o PIT.

Z art. 30b ust. 6a ustawy o PIT wynika, że po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu PIT-38 wykazać uzyskane w roku podatkowym dochody, o których mowa w art. 30b ust. 1 i 1a ustawy o PIT, i obliczyć należny podatek dochodowy. Podatnik w PIT-38 wykazuje koszty uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 14–16 ustawy o PIT, także wtedy, gdy w roku podatkowym nie uzyskał przychodów z odpłatnego zbycia walut wirtualnych.

Stawaka 19 proc.

W analizowanym przypadku przychód z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej nie stanowi przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, lecz przychód ze źródła kapitały pieniężne podlegający opodatkowaniu według stawki 19 proc. po zakończeniu roku podatkowego. W przypadku wystąpienia nadwyżki przychodów z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej uzyskanych w roku podatkowym nad kosztami uzyskania przychodów podatnik powinien obliczyć należny podatek dochodowy i wykazać go w zeznaniu podatkowym PIT-38. Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 18 września 2025 r., sygn. 0115-KDIT1.4011.582.2025.1.MR). ©℗

Marcin Szymankiewicz

doradca podatkowy