Interpretacja indywidualna z dnia 10 grudnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.717.2025.4.EB
Sprzedaż udziału w nieruchomości wykorzystywanej dla celów zarobkowych stanowi czynność opodatkowaną VAT dokonywaną w ramach działalności gospodarczej, zgodnie z art. 15 ust. 1-2 Ustawy o VAT; Wnioskodawczyni ma obowiązek wystawić fakturę VAT oraz dokonać odpowiedniego zgłoszenia podatkowego.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
26 września 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 25 września 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w podatku od towarów i usług, który dotyczy skutków podatkowych sprzedaży udziałów w działkach niezabudowanych, obowiązku udokumentowania tej transakcji fakturą oraz ustalenia na jakim formularzu powinna Pani wypełnić deklarację podatkową. Uzupełniła go Pani pismem z 7 listopada 2025 r. (wpływ 7 listopada 2025 r.) oraz pismem z 27 listopada 2025 r. (wpływ 27 listopada 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawczynią jest AA. Wnioskodawczyni składa wniosek jako osoba fizyczna, nieprowadząca działalności gospodarczej, a w szczególności nieprowadząca działalności gospodarczej związanej z obrotem nieruchomościami i działalności gospodarczej związanej z prowadzeniem inwestycji budowlanych.
Wnioskodawczyni oświadcza, że jest współwłaścicielem we współwłasności ułamkowej w części 5/12 nieruchomości położonej w (…), składającej się z trzech działek niezabudowanych oznaczonych w ewidencji gruntów nr A/9, A/13 i B/2 o łącznej powierzchni (…) ha, dla których Sąd Rejonowy w prowadzi księgę wieczystą (…).
Wnioskodawczyni udział w nieruchomości nabyła na podstawie notarialnej umowy darowizny z dnia (…) sierpnia 1995 r. od swojej matki.
Przedmiotowe nieruchomości stanowią kompleks działek niezabudowanych i tworzą plac położony w granicach administracyjnych miasta, na którym cyklicznie, co niedzielę (z wyjątkiem niedziel będących świętami i niedziel z niesprzyjającymi warunkami atmosferycznymi) odbywa się handel różnego rodzaju rzeczami i towarami (tzw. „giełda”). Każda transakcja handlowa pomiędzy sprzedawcami, a nabywcami odbywa się na wyłączne ryzyko i koszty stron tych operacji. Powierzchnia przeznaczona (wykorzystywana) i udostępniana tym osobom to około (…) m2. Handel prowadzony jest przez osoby (Handlowców, Kupców, Wystawców), którzy danego dnia zgłoszą się i pojawią we wskazanym powyżej miejscu na podstawie ustnej umowy zawartej z właścicielami nieruchomości stanowiących kompleks działek niezabudowanych, w których skład wchodzą działki należące m.in. do Wnioskodawczyni. Kupcy, korzystający z terenu giełdy odprowadzają na rzecz właścicieli ww. nieruchomości stosowną opłatę z tytułu zajmowania określonych części placu. Opłaty pobierane są jednorazowo lub miesięcznie przez właścicieli zamiennie (w zależności od dyspozycji), a ich wysokość uzależniona jest od wielkości zajmowanego przez Wystawcę stanowiska. Nie jest pobierana opłata za miejsca zajmowane przez auta Wystawców. Dochód Wnioskodawczyni z tego tytułu wyliczany jest proporcjonalnie do wielkości udziału, wynikający z wielkości działki, jest udokumentowany rachunkami i rozliczany miesięcznie w formie ryczałtu, a rocznie podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie deklaracji PIT 28.
Nieruchomości stanowiące targowisko są częściowo utwardzone płytami betonowymi, które nie są trwale związane z gruntem i nie stanowią budowli w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Na pozostałej części terenu są wysypane wiórki asfaltowe. Działki o nr A/9, A/13 i B/2, zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, uchwalonym Uchwałą Rady Miasta oznaczone są symbolem (…). z przeznaczeniem pod teren zabudowy usługowej z rozmieszczeniem obiektów handlowych o pow. powyżej (…) m2, na którym obowiązuje zakaz lokalizacji funkcji produkcyjnych i warsztatowych oraz związanych z nimi składów i magazynów. Nie są wyznaczone linie rozgraniczające dotyczące poszczególnych funkcji. Wnioskodawczyni kilkukrotnie składała wniosek w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie zmiany przeznaczenia terenu rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej (…) m2, zabudowy usługowej o symbolu (…) na teren zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej z dopuszczeniem uzupełniające funkcji usługowej.
Dla działek o nr A/9, A/13 i B/2 nie została wydana decyzja określająca zadania z zakresu gospodarki leśnej na podstawie inwentaryzacji stanu lasu z art. 19 ust. 3 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach oraz nie obowiązuje aktualny operat uproszczonego planu urządzenia lasu w rozumieniu przepisów art. 19 ust. 2 ww. ustawy.
Dla działek o nr A/9, A/13 i B/2 nie została wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w przedmiocie ich zalesienia. Grunty wyżej opisanych nieruchomości nie znajdują się na terenie specjalnej strefy ekonomicznej, ani parku narodowego. Na wyżej opisanych nieruchomościach nie znajdują się wody płynące ani stojące. Nieruchomości nie są położone na terenie, co do którego została podjęta przez Radę Miasta uchwała o ustanowieniu obszaru rewitalizacji zastrzegająca prawo pierwokupu na rzecz gminy oraz nie leżą na terenie Specjalnej Strefy Rewitalizacji, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji. Nieruchomości nie są obciążone żadnymi długami, ani roszczeniami osób trzecich, nie występują jakiekolwiek prawne lub faktyczne okoliczności mogące spowodować obciążenie tych nieruchomości, ograniczenia w rozporządzaniu nimi lub w korzystaniu z nich; nie występują także zobowiązania podatkowe i inne zobowiązania publicznoprawne związane z tymi nieruchomościami. Nie została wydana żadna decyzja administracyjna, ani orzeczenie sądu i nie toczy się żadne postępowanie przed sądem lub innym organem, w tym także postępowanie upadłościowe, egzekucyjne lub inne mogące mieć wpływ na sprzedaż nieruchomości.
Wnioskodawczyni podjęła decyzję o sprzedaży swojego udziału w części 5/12 nieruchomości położonej w (…), składającej się z trzech działek niezabudowanych oznaczonych w ewidencji gruntów nr A/9, A/13 i B/2, o łącznej powierzchni (…) ha na rzecz dewelopera – osoby prawnej, firmy wyspecjalizowanej w inwestycjach budowlanych, który nosi się z zamiarem wybudowania na terenie tych nieruchomości budynku lub kompleksu budynków o charakterze mieszkalnym lub mieszkalno-usługowym – X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.
Wnioskodawczyni wraz z pozostałymi współwłaścicielami nieruchomości, które stanowią kompleks działek, zawarli w dniu (…) listopada 2021 r. przed notariuszem przedwstępną umowę sprzedaży m.in. działek o numerach A/9, A/13 i B/2. Wnioskodawczyni na mocy ww. umowy zobowiązała się do sprzedaży spółce pod firmą X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – w stanie wolnym od wszelkich obciążeń, praw i roszczeń osób trzecich, w udziale wynoszącym 5/12 części – prawo własności niezabudowanej nieruchomości położonej w (…), objętej księgą wieczysta (…).
Uzgodniono, że umowa sprzedaży zostanie zawarta pod następującymi warunkami:
1)zmiany planu zagospodarowania przestrzennego, uchwalonego Uchwałą Rady Miasta w zakresie przeznaczenia działek: A/9, A/13 i B/2 z dotychczasowego: teren rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej (…) m2, zabudowy usługowej z zakazem lokalizacji funkcji produkcyjnych i warsztatowych oraz związanych z nimi składów i magazynów na przeznaczenie dopuszczające zabudowę mieszkaniowa wielorodzinną z minimalną powierzchnią mieszkalną (…) m2;
2)przystąpienia do przyrzeczonej umowy sprzedaży w dniu jej zawarcia wszystkich Sprzedających, tak aby w wyniku przyrzeczonej umowy sprzedaży Kupujący nabył całość, tj. 100% udziałów ww. nieruchomości;
3)przeprowadzenia przez Kupującego procedury Due deligence Nieruchomości w terminie 3 miesięcy od dnia zawarcia umowy przedwstępnej, tj. do dnia (…) lutego 2022 r.;
4)potwierdzenia przez Kupującego Sprzedającym faktu przeprowadzenia procedury Due deligence Nieruchomości w terminie 4 miesięcy od dnia podpisania umowy przedwstępnej oraz uzyskania pozytywnego wyniku badania, tj. do dnia (…) marca 2022 r.;
5)uzyskania przez Kupującego ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę na Nieruchomości, obejmującej zgodę na budowę zespołu budynków mieszkalnych wielorodzinnych z garażami wielostanowiskowymi i infrastrukturą techniczną o parametrach obejmujących co najmniej możliwość zrealizowania zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej z minimalną powierzchnią mieszkalną (…) m2;
6)nabycia przez Kupującego od Właścicieli działek AA i BB i przysługujących im udziałów w nieruchomości objętej księgą wieczystą (…), stanowiącej działki oznaczone numerami: A/16 i B/3;
7)nabycia przez Kupującego od Właściciela działek CC przysługujących mu udziałów w nieruchomości objętej księgą wieczystą (…), stanowiącej działki oznaczone numerami: A/14 i B/1.
Przy czym należy nadmienić, że powyżej wskazane terminy do dokonania określonych czynności zostały przedłużone na podstawie stosownych aneksów do ww. umowy przedwstępnej. Wnioskodawczyni zobowiązała się do:
1)niepodejmowania żadnych działań, które stałyby w sprzeczności z postanowieniami umowy przedwstępnej, w szczególności takich, które spowodowałyby, że oświadczenia złożone przez każdego ze Sprzedających w umowie przedwstępnej nie pozostałyby aktualne i prawdziwe przez cały czas obowiązywania umowy przedwstępnej do czasu zawarcia umowy przyrzeczonej oraz do niezwłocznego informowania Kupującego o jakichkolwiek zmianach w tym zakresie;
2)umożliwienia osobom upoważnionym przez Kupującego swobodnego dostępu do Nieruchomości w celu dokonywania na ich terenie wszelkich wierceń, badań, ekspertyz gruntu, ustalenia ewentualnych skażeń i zanieczyszczeń gruntu i wód gruntowych, a także innych badań, testów i analiz określonych w niniejszej umowie po wcześniejszym uzgodnieniu terminu ze Sprzedającym lub przedstawicielem Sprzedających, przy czym przeprowadzone przez Kupującą badania nie mogą znacząco utrudniać lub uniemożliwiać korzystania przez Sprzedających z nieruchomości na dotychczasowych zasadach;
3)doręczenia Kupującemu, na jego prośbę, niezbędnych dokumentów znajdujących się w posiadaniu Sprzedających lub takich, do których uzyskania Sprzedający są uprawnieni, mających związek z wykonaniem postanowień umowy przedwstępnej i realizacją celów określonych przez Strony, a których żądanie na potrzeby osób trzecich lub organów administracji publicznej ma oparcie prawne;
4)udzielenia na wniosek Kupującego pełnomocnictw niezbędnych do pozyskania dokumentów i uzgodnień do uzyskania pozwolenia na budowę oraz przeprowadzenia badania Due deligence Nieruchomości.
Wnioskodawczyni wraz ze współwłaścicielami działek udzieliła spółce X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prawa do dysponowania nieruchomościami, dla których Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą (…) na cele budowlane w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane wraz z prawem wejścia na teren Nieruchomości w celu wykonania badań geodezyjnych i geologicznych. Zgoda ta stanowi dowód dysponowania Nieruchomościami przez Kupującego na cele budowlane w rozumieniu art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane.
Jedynymi czynnościami ze strony Wnioskodawczyni związanymi z nieruchomościami w zakresie udostępniania ich na potrzeby organizacji handlu na ich terenie jest pobieranie (zamiennie z innymi właścicielami) opłat oraz nadzorowanie porządku i niezakłócanie korzystania z nieruchomości przez handlarzy i ich klientów. W zakresie negocjacji zmierzających do zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości Wnioskodawczyni korzysta z pomocy pośrednika obrotu nieruchomościami oraz prawnika, celem wypracowania bezpiecznych i możliwie najkorzystniejszych dla nich i pozostałych sprzedających warunków zbycia nieruchomości. Jednakże usługi te świadczone są przez ww. podmioty (osoby) w sposób okazjonalny i wyłącznie w przypadkach wystąpienia konkretnych spraw i kwestii do rozwiązania. Nie ma żadnych zasad stałej współpracy, a ewentualne zagadnienia do rozwiązania lub rozstrzygnięcia przekazywane są ad hoc i tylko w przypadkach gdy się pojawią.
Uzupełnianie i doprecyzowanie opisu sprawy
1.W jaki sposób wykorzystywała/wykorzystuje Pani działki nr A/9, A/13 oraz B/2, o których mowa we wniosku od momentu wejścia w ich posiadanie do chwili sprzedaży? Czy było/jest to jedynie udostępnianie miejsca na prowadzenie przez Kupców handlu?
Odp. Od momentu wejścia w posiadanie wyżej wymienionych działek, do chwili obecnej działki udostępniane są jedynie na prowadzenie przez kupców handlu.
2.Od kiedy udostępnia Pani swoje nieruchomości na rzecz Handlowców, Kupców, Wystawców?
Odp. Działki udostępniam od momentu wejścia w ich posiadanie czyli od sierpnia 1995 r.
3.Czy poczyniła/poczyni Pani przed sprzedażą ww. działek jakiekolwiek czynności wymagające zaangażowania własnych środków finansowych zmierzające do podniesienia wartości działek, np. doprowadzenie wszystkich mediów, uzbrojenie działek, ogrodzenie terenu, itp.? Jakie to czynności? Odp. Nie.
4.W jaki sposób pozyskała Pani nabywcę udziałów w przedmiotowych działkach?
Odp. Poprzez pośrednika nieruchomości.
5.W związku ze wskazaniem w opisie sprawy, że:
Uzgodniono, że umowa sprzedaży zostanie zawarta pod następującymi warunkami:
1.zmiany planu zagospodarowania przestrzennego, uchwalonego Uchwałą Rady Miasta w zakresie przeznaczenia działek: A/9, A/13 i B/2 z dotychczasowego: teren rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej (…) m2, zabudowy usługowej z zakazem lokalizacji funkcji produkcyjnych i warsztatowych oraz związanych z nimi składów i magazynów na przeznaczenie dopuszczające zabudowę mieszkaniowa wielorodzinną z minimalną powierzchnią mieszkalną (…) m2.
(…)
5.uzyskania przez Kupującego ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę na Nieruchomości, obejmującej zgodę na budowę zespołu budynków mieszkalnych wielorodzinnych z garażami wielostanowiskowymi i infrastrukturą techniczną o parametrach obejmujących co najmniej możliwość zrealizowania zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej z minimalną powierzchnią mieszkalną (…) m2;
(…)
Wnioskodawczyni wraz ze współwłaścicielami działek udzieliła spółce X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prawa do dysponowania nieruchomościami, dla których Sąd Rejonowy w prowadzi księgę wieczystą (…) na cele budowlane w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane wraz z prawem wejścia na teren Nieruchomości w celu wykonania badań geodezyjnych i geologicznych.
proszę wyjaśnić:
a)kto wystąpił/wystąpi o zmianę planu zagospodarowania Pani czy Kupujący oraz na czyj koszt?
b)na czyj koszt (Pani czy Kupującego) Kupujący uzyskał/uzyska ostateczną decyzję o pozwoleniu na budowę na Nieruchomości?
c)na czyj koszt (Pani czy Kupującego) wykonane zostało/zostanie badanie geodezyjne i geologiczne?
Odp.
a)o zmianę planu zagospodarowania wystąpiła Wnioskodawczyni i pozostali Współwłaściciele/Właściciele nieruchomości (w przeszłości również były składane takie wnioski) a wniosek składa się bezpłatnie;
b)jeżeli dojdzie do zmiany planu zagospodarowania to koszty wszystkich czynności związanych z otrzymaniem pozwolenia na budowę poniesie Kupujący;
c)na koszt Kupującego.
6.Czy dokonywała Pani kiedykolwiek wcześniej sprzedaży innych nieruchomości/udziałów w nieruchomości, a jeśli tak – to należy podać odrębnie dla każdej sprzedanej nieruchomości:
·kiedy i w jaki sposób weszła Pani w posiadanie tych nieruchomości;
·w jakim celu nieruchomości te zostały przez Panią nabyte;
·w jaki sposób nieruchomości były wykorzystywane przez Panią od momentu wejścia w ich posiadanie do chwili sprzedaży;
·kiedy dokonała Pani ich sprzedaży i co było przyczyną ich sprzedaży;
·ile nieruchomości zostało sprzedanych i jakich (niezabudowanych czy zabudowanych, a jeśli zabudowanych – to czy były to nieruchomości mieszkalne czy użytkowe).
Odp.
-w 1989 r. Wnioskodawczyni wspólnie z mężem nabyła wieczystą dzierżawę działki budowlanej niezabudowanej w systemie szeregowym od Gminy;
-działkę Wnioskodawczyni nabyła wraz z mężem z zamiarem w przyszłości budowy domu;
-cel budowy nie został zrealizowany, a działka nie była przez Państwa użytkowana;
-(…) maja 2007 r. działka została sprzedana ponieważ nie odpowiadała Państwu lokalizacja;
-w 2009 r. wspólnie z mężem Wnioskodawczyni nabyła mieszkanie w bloku w (…) – Mieszkanie nabyli Państwo z myślą o zamieszkaniu w nim syna;
-(…) lipca 2020 r. mieszkanie sprzedali Państwo, ponieważ syn wyprowadził się i mieszkanie stało się zbędne;
-na chwilę obecną Wnioskodawczyni posiada wspólnie z mężem mieszkanie spółdzielcze własnościowe, które w celach mieszkalnych nabyli Państwo (…) września 1999 r. od SM w (…) (mieszkanie nie posiada KW), w którym Państwo mieszkali i nadal zamieszkują oraz w najbliższej przyszłości nie zamierzają go Państwo sprzedać;
-1 działka niezabudowana i 1 nieruchomość mieszkalna.
7.Czy w związku z nabyciem udziałów w działkach nr A/9, A/13 oraz B/2 przysługiwało Pani prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego?
Odp. W związku z nabyciem udziałów w działkach nr A/9, A/13 oraz B/2 nie przysługiwało Pani prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
8.Czy ww. udziały w działkach od momentu nabycia do momentu ich zbycia były/są/będą udostępniane osobom trzecim na podstawie umów cywilnoprawnych? Jeśli tak, to proszę wskazać:
a)w jakim okresie (kiedy) działki były udostępniane osobom trzecim?
b)na podstawie jakiej umowy (najem, dzierżawa, użyczenie, inna umowa – jaka) działka była udostępniana osobom trzecim?
c)czy udostępnienie nieruchomości było czynnością odpłatną (proszę podać kwotę) czy bezpłatną?
d)kto był stroną/stronami zawartej umowy/umów?
e)kto i w jaki sposób dokumentował/dokumentuje czynność najmu/dzierżawy/użyczenia?
f)kto dokonywał/dokonuje rozliczeń z tytułu zawartej umowy/umów?
Odp. Działki udostępniane były handlującym od roku 1995 do chwili obecnej
-na postawie najmu;
-udostępnianie odpłatnie (wysokość opłaty uzależniona jest od wielkości zajmowanego miejsca kształtuje się od (…) zł do (…) zł);
-stronami umów ustnych są Handlujący;
-za pobierane opłaty współwłaściciele wystawiają rachunki imienne;
-współwłaściciele;
9.Jeśli dokonywała Pani kiedykolwiek wcześniej sprzedaży innych nieruchomości/udziałów w nieruchomości – należy podać odrębnie dla każdej sprzedanej nieruchomości:
·czy odprowadziła Pani podatek VAT oraz dokonała zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R w związku ze sprzedażą nieruchomości (działki)?
·czy z tytułu sprzedaży którejkolwiek nieruchomości (wskazać jakiej) była Pani zobowiązana zarejestrować się jako czynny podatnik VAT i wykazać należny podatek VAT od tej sprzedaży?
Odp.
Przy sprzedaży nieruchomości, nie była Pani zobowiązana do odprowadzenia podatku VAT, nie była Pani zobowiązana zarejestrować się jako czynny podatnik VAT, nie była Pani zobowiązana wykazywać VAT należnego od tych sprzedaży.
Pytanie
Czy w opisanym wyżej stanie faktycznym w związku ze sprzedażą należącej do Pani nieruchomości i otrzymaniem należności stanowiącej cenę zakupu jest Pani zobowiązana do zapłaty podatku od towarów i usług, a jeśli tak to na jakim formularzu powinna Pani wypełnić deklarację podatkową? Czy powinna Pani wystawić fakturę VAT, mimo, że nie jest Pani osobą prowadzącą działalność gospodarczą ani podatnikiem podatku od towarów i usług?
Pani stanowisko w sprawie (uzupełnione pismem z 7 listopada 2025 r. oraz pismem z 27 listopada 2025 r.)
W Pani ocenie, prawidłowe odpowiedzi na pytania objęte niniejszym wnioskiem brzmią:
-w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, w związku ze sprzedażą nieruchomości i otrzymaniem należności stanowiącej cenę zakupu Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do zapłaty podatku od towarów i usług,
-nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku od towarów i usług, w związku z czym nie będzie Pani zobowiązana do składania jakichkolwiek deklaracji podatkowych,
-nie wystawi Pani faktury, ponieważ stoi Pani na stanowisku, że nie zapłaci Pani podatku od towarów i usług.
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r., poz. 685, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).
Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, z późn. zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”, państwa członkowskie mogą uznać za rzeczy:
1)określone udziały w nieruchomości,
2)prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości,
3)udziały i inne równoważne udziałom tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części.
Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740, z późn. zm.).
Ze współwłasnością mamy do czynienia wtedy, gdy własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom (art. 195 k.c.). W przypadku współwłasności nieruchomości określonej w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w nieruchomości.
Zgodnie z art. 46 § 1 k.c., nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli (art. 198 k.c.).
Rozporządzanie udziałem polega w szczególności na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.
W oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, należy przyjąć, że zbycie nieruchomości gruntowych (działek), traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy.
Wskazać należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy.
Podatnikami – według art. 15 ust. 1 ustawy – są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Natomiast działalność gospodarcza – zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody.
Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE, „podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności „Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.
Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu. Jednocześnie w art. 12 ust. 1 lit. b) powołanej Dyrektywy 2006/112/WE wskazano, że państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w szczególności dostawy terenu budowlanego. „Teren budowlany” to każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwa członkowskie (art. 12 ust. 3 Dyrektywy 2006/112/WE).
Opodatkowaniu VAT podlega, na podstawie art. 2 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE, odpłatna dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze. Z przytoczonych regulacji prawa wspólnotowego wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te winny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza.
Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie:
1)czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,
2)czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że uznanie, iż dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy. Z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10) wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej.
Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Inaczej jest natomiast – wyjaśnił Trybunał – w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy.
Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.
W przedmiotowym przypadku nie podejmuje się żadnych działań i nie angażuje się środków w sposób podobny do działań opisanych w art. 9 ust. 1 akapit drugi cytowanej dyrektywy. W szczególności samego zbycia nieruchomości, korzystania w tym zakresie z usług pośrednika, czy konsultacji prawnej, nie sposób uznać za wykonywanie działalności gospodarczej. Możliwość uznania osoby prywatnej za osobę podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jak przedsiębiorcy (osobę o której mowa w art. 9 dyrektywy) stanowi wyjątek od zasady, który podlega ścisłej wykładni i nie może być rozciągany na zwykłe osoby fizyczne, które okazjonalnie dokonują sprzedaży nieruchomości (względnie udziału w nieruchomości).
W tym miejscu należy zaznaczyć, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C- 291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej.
Tak jest w przypadku objętym rozpatrywanym wnioskiem. Nie zmienia tego fakt wykorzystywania nieruchomości na potrzeby osób, które na tejże nieruchomości prowadzą działalność gospodarczą, tj. handlowców (kupców, wystawców) korzystających z terenu „giełdy”. Nie można przyjąć, że każda osoba, która nawiązuje nawet stały stosunek prawny z przedsiębiorcą (lub cykliczny, jak ma to miejsce w tym przypadku – teren nieruchomości jest wykorzystywany okresowo, co niedziela, oprócz niedziel będących świętami i oprócz niedziel z niesprzyjającymi warunkami atmosferycznymi), sama staje się przedsiębiorcą względnie podlega opodatkowaniu na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorcy.
Kwestie dotyczące stosunków cywilnoprawnych między podmiotami, w tym kwestie dotyczące przeniesienia własności nieruchomości, reguluje ustawa Kodeks cywilny.
Zgodnie z ogólnymi zasadami dotyczącymi sprzedaży – przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę (art. 535 Kodeksu cywilnego).
Moment przeniesienia własności nieruchomości został określony w art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego, w myśl którego - umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, albo że strony inaczej postanowiły. Z kolei umowa przedwstępna została uregulowana w art. 389-396 Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 389 § 1 Kodeksu cywilnego – umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.
Jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia (art. 389 § 2 ww. ustawy).
Umowa przedwstępna jest więc jedynie zobowiązaniem do przeniesienia własności, lecz własności nie przenosi. Kupujący nie otrzymuje na mocy tej umowy żadnych uprawnień właścicielskich. Właścicielem zostaje dopiero dzięki zawarciu umowy przyrzeczonej.
Tym samym, zgodnie z powyższymi normami prawa cywilnego – umowa przedwstępna, będąca przyrzeczeniem zawarcia właściwej umowy sprzedaży, nawet jeśli sporządzona została w formie aktu notarialnego, nie powoduje przeniesienia prawa własności nieruchomości. Czynności podejmowane przez nabywcę nieruchomości - dewelopera – tj. w szczególności czynności związane z badaniami przeprowadzanymi na terenie nieruchomości, a także uzyskaniem stosownych zezwoleń w trybie administracyjnym, związane są bezpośrednio z inwestycją zaplanowaną przez nabywcę.
Wnioskodawczyni nie jest uczestnikiem procesu inwestycyjnego. O ile nawet działania nabywcy wpłyną na stan prawny nieruchomości (zmiany planu zagospodarowania, uzyskanie pozwoleń budowlanych), to w żaden sposób nie wpłyną na ustaloną w umowie przedwstępnej cenę sprzedaży nieruchomości, która zostanie określona z góry. Udzielenie przez Wnioskodawczynię i współwłaścicieli przedmiotowych działek pełnomocnictwa deweloperowi w zakresie czynności podejmowanych w toku postępowań administracyjnych zmierza wyłącznie do zrealizowania celu założonego przez inwestora, a nie przez Wnioskodawczynię. Nie jest i nie było zamiarem Wnioskodawczyni dokonywanie inwestycji związanej z budową założoną i zaplanowaną do realizacji w przyszłości przez inwestora, którym będzie podmiot prawa handlowego. Celem Wnioskodawczyni jest wyłącznie sprzedaż nieruchomości, którą warunkuje uzyskanie przez ww. inwestora stosownych zezwoleń. Wobec powyższego, dokonując sprzedaży udziału w prawie własności działek Wnioskodawczyni będzie korzystać z przysługującego jej prawa do rozporządzania własnym majątkiem prywatnym, jest to bowiem typowe (zwykłe) rozporządzanie prawem własności, które ma charakter jednorazowy i nie może być uznane jako zrealizowane w wykonaniu działalności gospodarczej.
Jak już powyżej wskazano, działalność taka nie jest prowadzona przez Wnioskodawczynię. Działaniem Wnioskodawczyni w tym przypadku jest wyłącznie sprzedaż udziałów we współwłasności na rzecz dewelopera. Ponadto, nie jest w zakresie planów i zamiarów Wnioskodawczyni podejmowanie działań inwestycyjnych związanych ze zbywanymi nieruchomościami (udziałami). Działania te i czynności stanowią domenę dewelopera, nawet jeśli deweloper korzysta w tym zakresie z upoważnienia lub zezwolenia Wnioskodawczyni (i pozostałych współwłaścicieli nieruchomości) to podejmowane przez niego działania są związane z jego założeniami inwestycyjnymi i dokonywane są na jego koszt i jego wyłączne ryzyko.
Wydana w dniu 24 maja 2021 r. uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. akt: II FPS 1/21) trafnie stwierdza, że przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze są zaliczane bez ograniczeń do źródła przychodów wymienionego w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 z późn. zm.), chyba, że stanowią składnik majątkowy mienia osoby fizycznej, który został przez nią wprowadzony do majątku związanego z wykonywaniem działalności gospodarczej. Tym samym NSA stwierdził, że zasadnicze znaczenie w przypadku kwalifikacji danej działalności jako działalności gospodarczej, podlegającej opodatkowaniu na zasadach przewidzianych dla osób prowadzących działalność gospodarczą ma kryterium wprowadzenia danego składnika majątku – nieruchomości – do majątku związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej (majątku firmowego). Nie ma żadnych przeszkód, aby powyższą zasadę, wyinterpretowaną przez NSA na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie stosować również do zasad obowiązujących na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług. Decydujące znaczenie ma zatem wprowadzenie składnika majątku do majątku „firmowego”. Słusznie NSA w przywołanej uchwale stwierdził, że jeżeli podatnik:
1)nie podejmuje czynności zmierzających do wyraźnego wyodrębnienia przedsiębiorstwa poprzez stworzenie zorganizowanego zespołu składników materialnych i niematerialnych mających służyć tej działalności,
2)nie buduje struktury organizacyjnej pozwalającej mu na zarządzanie tą wydzieloną częścią majątku,
3)nie wypracowuje strategii tej działalności (planów co do jej rozwoju, badania rynku pod kątem potrzeb potencjalnych najemców, dostosowywania składników majątków do tych potrzeb), a jedynie lokuje nadwyżki posiadanych środków (uzyskiwanych z różnych źródeł przychodu) w zakup nieruchomości, które następnie wynajmuje, to nie można uznać, że składniki majątkowe związane są z działalnością gospodarczą.
Nie sposób uznać w tym przypadku, aby Wnioskodawczyni podejmowała czynności zmierzające do wyraźnego wyodrębnienia jej udziału w nieruchomości jako przedsiębiorstwa, względnie zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Tym samym nie można uznać aby odpłatne, okresowe (co tydzień) udostępnianie nieruchomości na potrzeby cudzej działalności gospodarczej (handlowej) pozwalało zakwalifikować nieruchomość jako składnik majątku „firmowego”. Nieruchomość nie straciła charakteru majątku prywatnego (osobistego), podobnie jak nie tracą charakteru majątku prywatnego lokale mieszkalne, do których nawiązywał NSA w przywołanej uchwale. W przeciwnym wypadku należałoby uznać, że każdy najem, dzierżawa, czy inny odpłatny sposób przekazania nieruchomości do korzystania stanowiłby działalność gospodarczą, co jest wnioskiem w sposób oczywisty chybionym.
W tej sytuacji, w ocenie Wnioskodawczyni, uznać należy, że podejmowane przez nią działania oraz dokonane czynności pozwalają na zakwalifikowanie sprzedaży prawa własności i udziałów w prawie własności działek (objętych złożonym wnioskiem) w ramach rozporządzania majątkiem prywatnym.
Z tego względu sprzedaż ww. dóbr dokonywana będzie w obszarze nie objętym regulacją ustawy podatku od towarów i usług, a zatem nie wystąpi zobowiązanie do zapłaty tego podatku w związku z dokonaną sprzedażą nieruchomości (udziałów we współwłasności nieruchomości).
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Jak stanowi art. 2 pkt 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).
Przy czym stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Towarem jest także udział w prawie własności. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. s. 1 ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”:
Państwa członkowskie mogą uznać za rzeczy:
1)określone udziały w nieruchomości,
2)prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości,
3)udziały i inne równoważne udziałom tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części.
Kwestia współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071 ze zm.), zwanej dalej Kodeksem cywilnym.
Na mocy art. 195 Kodeksu cywilnego:
Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).
Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności.
Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.
Jak stanowi art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego:
Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.
Na podstawie art. 196 § 2 Kodeksu cywilnego:
Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.
W świetle art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego:
Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
Przepis art. 198 Kodeksu cywilnego stanowi, że:
Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.
Współwłaściciel ma względem swojego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.
Należy w tym miejscu wyjaśnić, że prawo dopuszcza, aby własność tej samej rzeczy przysługiwała niepodzielnie kilku osobom.
Zatem, w świetle powołanych powyżej przepisów zbycie nieruchomości (gruntów, ale i udziałów w nich) traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, która to czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów bądź świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie (za wynagrodzeniem).
Jednocześnie wskazać należy, iż nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ww. ustawy podlega opodatkowaniu, ale tylko taka, która wykonana jest przez podmiot, który w związku z jej realizacją występuje w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.
Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zdefiniowane zostały w art. 15 ust. 1 i ust. 2 tej ustawy.
W świetle art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Jak wynika natomiast z art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności, konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania. Zatem, czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.
Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy, mamy do czynienia z podatnikiem podatku od towarów i usług jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
Na mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE:
„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.
„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.
Z przytoczonych regulacji prawa wspólnotowego wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te winny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.
Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej ani też nie został wykorzystany w trakcie jego posiadania na cele działalności gospodarczej.
W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.
Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając grunt działa w charakterze podatnika prowadzącego działalność gospodarczą wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem zaś takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „gospodarczą” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.
Zatem, w kwestii podlegania opodatkowaniu sprzedaży udziału w działkach, istotne jest, czy w celu dokonania sprzedaży działek, podjęła Pani aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Skutkowałoby to koniecznością uznania Pani za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług.
Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą, sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, czy też prowadzenia działalności, ani też w trakcie posiadania nie został wykorzystany do działalności gospodarczej.
Z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10) wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie – zdaniem Trybunału – okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego. Inaczej jest natomiast – jak wyjaśnił Trybunał – w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy 2006/112/WE. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem.
W tym miejscu należy zaznaczyć, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r. sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny, to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.
Ze wskazanych powyżej orzeczeń wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania nieruchomości w ramach majątku osobistego.
Z opisu sprawy wynika, że:
-składa Pani wniosek jako osoba fizyczna, nieprowadząca działalności gospodarczej;
-jest Pani współwłaścicielem we współwłasności ułamkowej w części 5/12 nieruchomości, składającej się z trzech działek niezabudowanych oznaczonych w ewidencji gruntów nr A/9, A/13 i B/2, o łącznej powierzchni (…) ha;
-nabyła Pani udział w nieruchomości na podstawie notarialnej umowy darowizny od swojej matki;
-od momentu wejścia w posiadanie działek nr A/9, A/13 oraz B/2, do chwili obecnej działki udostępniane są na prowadzenie przez kupców handlu;
-działki udostępniała Pani od momentu wejścia w ich posiadanie, czyli od sierpnia 1995 r.;
-Wnioskodawczyni wraz z pozostałymi współwłaścicielami nieruchomości, zawarli w dniu (…) listopada 2021 r. przedwstępną umowę sprzedaży m.in działek o numerach A/9, A/13 i B/2;
-nie poczyniła Pani, ani nie zamierza Pani poczynić przed sprzedażą ww. działek jakichkolwiek czynności wymagających zaangażowania własnych środków finansowych zmierzających do podniesienia wartości działek;
-nabywcę udziałów w przedmiotowych działkach znalazła Pani poprzez pośrednika nieruchomości;
Pani wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą ustalenia, czy w związku ze zbyciem udziału w działkach nr A/9, A/13 i B/2 będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku VAT.
Należy więc przeanalizować całokształt działań, jakie podjęła Pani w odniesieniu do ww. nieruchomości, które będą przedmiotem sprzedaży, i ustalić, czy w odniesieniu do opisanej czynności, będzie Pani spełniała przesłanki do uznania Pani za podatnika podatku od towarów i usług.
Kwestię zawierania umów reguluje ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071 ze zm.):
Zgodnie z art. 693 § 1 ustawy Kodeks cywilny:
Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.
W myśl art. 659 § 1 ustawy – Kodeks cywilny:
Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.
Jak wynika z powyższego przepisu, najem/dzierżawa jest umową dwustronnie zobowiązującą i wzajemną. Odpowiednikiem świadczenia wydzierżawiającego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie dzierżawcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu.
Na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług najem/dzierżawa stanowi świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Zasada swobody umów zapisana jest w art. 3531 Kodeksu Cywilnego, zgodnie z którym: Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
W tym przepisie jest wyrażona tzw. zasada swobody umów, która przyznaje stronom możliwość i swobodę w zakresie kształtowania treści umowy czy też wyboru formy jej zawarcia, co oznacza, że jeśli nie istnieją żadne przeszkody, np. natury prawnej (tj. nie trzeba umowy zawrzeć pisemne albo zachować formy aktu notarialnego), to umowa może być zawarta w formie ustnej i jest ona również wiążąca dla stron ją zawierających.
Zatem biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy stwierdzić, że oddanie rzeczy (np. nieruchomości) w odpłatne używanie jest usługą i wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy definicję działalności gospodarczej, jeżeli wykonywane jest w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Odnosząc wyżej wskazane przepisy do przedstawionych we wniosku okoliczności stwierdzić należy, że wieloletnie odpłatne umożliwienie osobom handlującym korzystania z nieruchomości w czasie trwania targowiska wskazuje na wykorzystywanie przez Panią posiadanych działek nr A/9, A/13 i B/2 (udziału w działkach) w sposób ciągły do celów zarobkowych od roku 1995 (uzyskiwane przez Panią korzyści w postaci jednorazowej lub miesięcznej opłaty z tytułu umożliwienia osobom handlującym korzystania z nieruchomości w czasie trwania targowiska mają charakter stały). Wykorzystywanie nieruchomości do świadczenia usługi odpłatnego udostępniania wypełnia zatem określoną w art. 15 ust. 2 ustawy definicję działalności gospodarczej, a Pani w związku z tą czynnością działa jak podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.
Wykorzystywanie przez Panią udziału w działkach w sposób ciągły dla celów zarobkowych spowodowało, że są one wykorzystywane w prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej, a nie wyłącznie w ramach majątku osobistego. Działania takiego nie można interpretować inaczej niż jako cel osiągania korzyści majątkowych, a więc cel zarobkowy. Tym samym, działki przeznaczone do sprzedaży (udział w działkach), w momencie ich dostawy, będą stanowiły składnik majątkowy służący prowadzeniu działalności gospodarczej. Planowana sprzedaż ww. udziału w działkach nie będzie więc stanowiła czynności rozporządzania majątkiem prywatnym.
Wobec powyższego, planowana przez Panią sprzedaż udziału w nieruchomości, która stanowi składnik majątku prowadzonej działalności gospodarczej, będzie dostawą dokonaną w ramach prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, a Pani z tytułu tej sprzedaży działała będzie jako podatnik VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. Sprzedaż udziału w niezabudowanych działach będzie więc czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy w związku z art. 7 ust. 1 ustawy.
Czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może korzystać ze zwolnienia od tego podatku albo może być opodatkowana tym podatkiem.
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.
I tak, w myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.
Powyższe oznacza, że zwolnienie od podatku przysługuje względem takiej dostawy, której przedmiotem jest grunt niezabudowany i jednocześnie o przeznaczeniu innym niż budowlane. Zatem ze zwolnienia od podatku korzystać będą dostawy gruntów o charakterze rolnym, leśnym, itp.
Na podstawie art. 2 pkt 33 ustawy:
Przez tereny budowlane rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. k Dyrektywy 2006/112/WE:
Państwa członkowskie zwalniają transakcje dostawy terenów niezabudowanych, inne niż dostawy terenów budowlanych, o których mowa w art. 12 ust. 1 lit. b).
W tym miejscu warto wyjaśnić, że stosownie do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 28 marca 1996 r. w sprawie C-468/93 Gemeente Emmen przeciwko Belastingdienst Grote Ondernemingen:
„teren budowlany oznacza każdy nieuzbrojony lub uzbrojony teren uznany przez państwa członkowskie za teren z przeznaczeniem pod zabudowę”.
Tym samym, również w świetle orzeczeń TSUE za teren budowlany uznać można jedynie taki, który regulacjami prawa krajowego został przeznaczony pod zabudowę.
Opodatkowane są zatem dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe niezabudowane, będące terenami budowlanymi w rozumieniu ww. art. 2 pkt 33 ustawy, pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, innych niż tereny budowlane – są zwolnione od podatku.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1130 ze zm.):
Kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy, w tym uchwalanie gminnych aktów planowania przestrzennego, z wyjątkiem morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej oraz terenów zamkniętych ustalonych przez organ inny niż minister właściwy do spraw transportu, należy do zadań własnych gminy.
Jak stanowi art. 4 ust. 1 ww. ustawy:
Ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
W myśl art. 4 ust. 2 ww. ustawy:
W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym:
1)lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego;
2)sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych inwestycji ustala się w drodze decyzji o warunkach zabudowy.
O przeznaczeniu nieruchomości stanowią zatem akty prawa miejscowego: miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – jako źródło prawa miejscowego, a w przypadku jego braku, decyzja o warunkach zabudowy – jako akt indywidualny prawa administracyjnego.
W związku z powyższym, ustawa o podatku od towarów i usług nakazuje oceniać przeznaczenie określonego gruntu wyłącznie w oparciu o istniejący plan zagospodarowania przestrzennego oraz wydane decyzje o warunkach zabudowy nieruchomości.
Podkreślić należy, że analiza powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy wskazuje jednoznacznie, że zwolnienie od podatku obejmuje zbycie nieruchomości niezabudowanych (gruntów) innych niż tereny budowlane.
Z opisu sprawy wynika, że działki nr A/9, A/13 i B/2 objęte są miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego i przeznaczone są na tereny z rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej (…) m2, zabudowy usługowej z zakazem lokalizacji funkcji produkcyjnych i warsztatowych oraz związanych z nimi składów i magazynów. Ponadto, (…) listopada 2021 r. podpisała Pani wraz z współwłaścicielami przedwstępną warunkową umowę sprzedaży w postaci aktu notarialnego dotyczącą sprzedaży Nieruchomości, która uzależniała zawarcie docelowej umowy sprzedaży od łącznego spełnienia warunków określonych w tym akcie, m.in. zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym, plan zagospodarowania przestrzennego dopuszczał będzie zabudowę mieszkaniowa wielorodzinną z minimalną powierzchnią mieszkalną (…) m2.
W konsekwencji, dostawa udziału w niezabudowanych działkach nr A/9, A/13 i B/2 nie będzie objęta zwolnieniem od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, ponieważ działki na moment sprzedaży stanowić będą teren budowlany zdefiniowany w art. 2 pkt 33 ustawy.
W tym miejscu należy wskazać, że jeżeli przy zbyciu nieruchomości wystąpią przesłanki uniemożliwiające zastosowanie zwolnienia od podatku VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, to należy przeanalizować możliwość zwolnienia od podatku dostawy w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Według art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Wskazać należy, że dla zastosowania zwolnienia od podatku VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dla dostawy towarów (w tym nieruchomości), spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:
·towary od momentu ich nabycia do momentu ich zbycia muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,
·brak prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów.
Niespełnienie choćby jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.
NSA w wyroku z 28 lutego 2013 r., sygn. akt I FSK 627/12 wskazał, że:
Zwolnienie, o którym mowa w art. 136 lit. b) dyrektywy 2006/112/WE, a więc również wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u., przysługuje tylko wtedy, gdy podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku na skutek ograniczeń i zakazów przewidzianych przepisami dyrektywy lub u.p.t.u., co wynika np. ze związku ze sprzedażą zwolnioną od podatku (por. art. 86 i art. 88 ustawy), a więc nie ma zastosowania, gdy brak odliczenia podatku w poprzedniej fazie obrotu wynika z faktu, że dana czynność w ogóle nie podlegała opodatkowaniu (por. wyrok TSUE z 8 grudnia 2005 r. w sprawie C-280/04 Jyske Finanse A/S) oraz gdy podatnik, mając prawo do odliczenia podatku naliczonego, z uprawnienia tego nie skorzystał.
W wyroku, na który powołuje się Naczelny Sąd Administracyjny, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że ze zwolnienia z VAT nie będzie korzystać dostawa towarów, w stosunku do których podatnik nie odliczył VAT naliczonego z powodów innych niż ściśle określone w art. 136 Dyrektywy 2006/112/WE. Tym samym, przepis art. 136 Dyrektywy 2006/112/WE wskazuje, że w przypadkach, w których przy nabyciu towaru VAT w ogóle nie wystąpił, nie można uznać, że mamy do czynienia z brakiem prawa do odliczenia VAT.
Powyższe oznacza, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy nie może mieć zastosowania do zbycia towaru przez podatnika, jeżeli transakcja sprzedaży, w wyniku której nabył on wcześniej ten towar nie była opodatkowana podatkiem od towarów i usług
Z opisu sprawy wynika, że prawo do nieruchomości wynoszące 5/12 części udziału w działkach nr A/9, A/13 i B/2 nabyła Pani w drodze darowizny od swojej matki w 1995 r. Z uwagi na wskazaną okoliczność stwierdzić należy, że nabycie ww. prawa własności nie nastąpiło w ramach czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT. W takiej sytuacji nie można mówić, że przysługiwało Pani prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu udziału w działkach lub że takie prawo Pani nie przysługiwało, bowiem nie było podatku, który mogłaby Pani odliczyć. Nie zostanie więc spełniony już jeden z warunków określonych w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Zatem dla dostawy udziału w działkach niezabudowanych nr A/9, A/13 i B/2 nie znajdzie zastosowania również zwolnienie od podatku VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.
W konsekwencji stwierdzić należy, że sprzedaż przez Panią udziału w działkach nr A/9, A/13 i B/2 będzie stanowiła czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w powiązaniu z art. 7 ust. 1 ustawy, która nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ani pkt 2 ustawy, a zatem będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wg właściwej dla tej czynności stawki podatku VAT.
Wobec powyższego Pani stanowisko w ww. zakresie uznałem za nieprawidłowe.
Kolejna wątpliwość Pani dotyczy ustalenia na jakim formularzu powinna Pani wypełnić deklarację podatkową i czy powinna Pani wystawić fakturę VAT .
Odnosząc się do Pani wątpliwości dotyczących obowiązku wystawienia faktury dokumentującej obrót uzyskany z tytułu sprzedaży udziału w działkach niezabudowanych, należy zauważyć, że zasady dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu regulują przepisy art. 106a-106q ustawy.
Należy zauważyć, że na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:
Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.
Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Przepis art. 106b ust. 2 ustawy stanowi, że:
Podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3.
Faktury są dokumentami potwierdzającymi rzeczywiste transakcje gospodarcze dokonywane przez podatnika. Faktura pełni szczególną rolę dowodową w prawidłowym wymiarze podatku od towarów i usług, dlatego też niezwykle istotne jest prawidłowe oznaczenie wszystkich elementów faktury.
Według art. 106b ust. 3 ustawy:
Na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:
1)czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1, z wyjątkiem:
a)czynności, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4,
b)czynności, o których mowa w art. 106a pkt 3 i 4,
1a) otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1, z wyjątkiem:
a)przypadku, gdy zapłata dotyczy czynności, o których mowa w art. 19a ust. 1b i ust. 5 pkt 4 oraz art. 106a pkt 3 i 4,
b)wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
2)sprzedaż zwolnioną, o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118
-jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.
Jak wynika z przywołanych wyżej przepisów – co do zasady – podatnik VAT jest zobowiązany wystawiać fakturę dokumentującą sprzedaż towarów i usług na rzecz innego podatnika. Generalnie ustawodawca nie nakłada na podatników obowiązku wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż zwolnioną od podatku na podstawie przepisów ustawy lub rozporządzeń wykonawczych do niej oraz sprzedaż realizowaną na rzecz podmiotów niebędących podatnikami VAT. Jednakże nie ma przeszkód, aby w powyższych sytuacjach podatnik wystawiał fakturę.
Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy:
Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
W rozpatrywanej sprawie transakcja sprzedaż przez Panią udziału w działkach nr A/9, A/13 i B/2 – jak wyżej wskazano – będzie stanowiła czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, i nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku.
W przedmiotowej sprawie z tytułu sprzedaży udziału w działkach nr A/9, A/13 i B/2 będzie Pani stroną dokonującą czynności opodatkowane tym podatkiem, i wystąpi Pani w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. Tym samym, będzie Pani obowiązana udokumentować dostawę udziału w działkach, wystawiając we własnym imieniu fakturę w części przypadającej na Panią jako współwłaściciela, zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, w przypadku, gdy sprzedaż dokonana zostanie na rzecz podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. Natomiast w przypadku dostawy udziału w działkach na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz podmiotu, który nie jest osobą prawną niebędącą podatnikiem, będzie Pani obowiązana do wystawienia faktury na żądanie nabywcy, jeżeli żądanie jej wystawienia zostanie zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczony zostanie towar, bądź otrzymana zostanie całość lub część zapłaty.
Podsumowując, stwierdzam, że będzie Pani obowiązana udokumentować dostawę udziału w działkach, wystawiając we własnym imieniu fakturę w części przypadającej na Panią jako współwłaściciela, zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, w przypadku, gdy sprzedaż dokonana zostanie na rzecz podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. Natomiast w przypadku dostawy udziału w działkach na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz podmiotu, który nie jest osobą prawną niebędącą podatnikiem, będzie Pani obowiązana do wystawienia faktury na żądanie nabywcy, jeżeli żądanie jej wystawienia zostanie zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczony zostanie towar, bądź otrzymana zostanie całość lub część zapłaty.
Tak więc stanowisko Pani w ww. jest nieprawidłowe.
Następnie odnosząc się do kwestii związanej z wypełnieniem deklaracji podatkowej wskazuję, że
na podstawie art. 99 ust. 1 ustawy:
Podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, z zastrzeżeniem ust. 2-10, art. 130c, art. 133 i art. 138g ust. 2.
W myśl art. 99 ust. 7c ustawy:
Deklaracje podatkowe, o których mowa w ust. 1-3, zawierają dane niezbędne do rozliczenia podatku, obliczenia jego wysokości, w tym wysokości podstawy opodatkowania, podatku należnego i podatku naliczonego, a także dane dotyczące podatnika.
Jak stanowi art. 99 ust. 11c ustawy:
Deklaracje podatkowe, o których mowa w ust. 1-3, są składane zgodnie z wzorem dokumentu elektronicznego w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, który obejmuje deklarację i ewidencję, o której mowa w art. 109 ust. 3. Dokument elektroniczny, o którym mowa w zdaniu pierwszym, jest przesyłany w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 193a § 3 Ordynacji podatkowej i zgodnie z wymaganiami określonymi w tych przepisach.
Stosownie do treści art. 99 ust. 13a i 13b ustawy:
13a. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi i udostępni na elektronicznej platformie usług administracji publicznej wzór dokumentu, o którym mowa w ust. 11c.
13b. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres danych, o których mowa w ust. 7c, wraz z objaśnieniami co do sposobu wypełniania i miejsca składania deklaracji podatkowych, o których mowa w ust. 1-3, oraz niezbędnymi pouczeniami, uwzględniając konieczność prawidłowego rozliczenia podatku oraz kontroli tego obowiązku przez organ podatkowy.
Elementy JPK_VAT określa rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2019 r. poz. 1988 ze zm.) oraz opracowane na jego podstawie wzory struktury logicznej JPK_VAT, w formie JPK_V7M i JPK_V7K.
W rozpatrywanej sprawie transakcja sprzedaż przez Panią udziału w działkach nr A/9, A/13 i B/2 – jak wyżej wskazano – będzie stanowiła czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, i nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku. W przedmiotowej sprawie z tytułu sprzedaży udziału w działkach nr A/9, A/13 i B/2 będzie Pani stroną dokonującą czynności opodatkowane tym podatkiem, i wystąpi Pani w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.
Wobec powyższego ww. dostawę powinna Pani wykazać w dokumencie elektronicznym JPK_VAT, składanym za okres rozliczeniowy, w którym nastąpi sprzedaż nieruchomości.
Wobec powyższego, Pani stanowisko, w ww. zakresie należało uznać za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem sprawy podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Odnosząc się do przywołanego przez Panią wyroku sądu należy zaznaczyć, że każdy z wyroków zapada na gruncie unikalnego stanu faktycznego, i w zasadzie wyłącznie do niego się ogranicza. Ocena skutków sprzedaży nieruchomości opiera się na wielu przesłankach i powinna być dokonywana z punktu widzenia każdego odrębnego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Ponadto należy zwrócić uwagę, że powołany przez Panią wyrok sądu dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych, a nie podatku od towarów i usług.
Zwrócić należy uwagę, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Pani wniosku (zapytania). Inne kwestie wynikające z opisu sprawy, które nie zostały objęte pytaniem w szczególności kwestia ustalenia sposobu rejestracji jako podatnik VAT, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – w wydanej interpretacji rozpatrzone.
Ta interpretacja stanowi ocenę Pani stanowiska wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług natomiast w zakresie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
