Interpretacja indywidualna z dnia 11 grudnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.501.2025.2.DS

Interpretacja indywidualna - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) usług świadczonych na rzecz Spółki jest prawidłowe w części dotyczącej zarządzania funduszami mającymi siedzibę w Polsce oraz jest nieprawidłowe w części dotyczącej zarządzania portfelami funduszy inwestycyjnych z siedzibą w (…).

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 sierpnia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) świadczonych usług. Uzupełnili go Państwo pismem z 12 listopada 2025 r. (wpływ 12 listopada 2025 r.) - w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki komandytowej, zarejestrowanej w Krajowym Rejestrze Sądowym pod firmą: A. spółka komandytowa, KRS: (…), NIP: (…) oraz jest czynnym podatnikiem VAT. Działalność Wnioskodawczyni zgodnie z przedmiotem działalności określonym w Krajowym Rejestrze Sądowym obejmuje klasyfikację PKD 69.10.Z - Działalność prawniczą. Wnioskodawczyni jest spółką adwokacko-radcowską, jej komplementariuszami są osoby wykonujące odpowiednio (czynnie) zawód radcy prawnego oraz adwokata.

Wnioskodawczyni świadczy usługi prawne m.in. na rzecz B. sp. z o.o. (dalej: „Spółka”). Spółka jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT z siedzibą działalności gospodarczej na terytorium Polski. Spółka - jako dom maklerski - prowadzi działalność w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, jak również w zakresie przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych oraz oferowania instrumentów finansowych.

Spółka wykonuje usługi podlegające pod zwolnienie przedmiotowe wskazane w art. 43 pkt 12 lit. a i b ustawy o podatku od towarów i usług, tj. usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych oraz zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych.

Spółka jest podmiotem zarządzającym portfelami funduszy inwestycyjnych, o których mowa w art. 3 ust. 1 o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej: u.o.f.i.). Działalność funduszy inwestycyjnych, których portfelami zarządza Spółka polega na inwestowaniu środków pozyskanych poprzez emisje certyfikatów inwestycyjnych w kategorie lokat określone każdorazowo w statucie danego funduszu oraz w jego strategii inwestycyjnej. Spółka jest podmiotem podejmującym decyzje inwestycyjne dotyczące wyboru lokat do portfeli funduszy inwestycyjnych na zasadach szczegółowo określonych w podpisanej przez Spółkę umowie o zarządzanie portfelem danego funduszu inwestycyjnego oraz w wewnętrznych procedurach i regulaminach obowiązujących w Spółce oraz w danym towarzystwie funduszy inwestycyjnych, będącym organem funduszu. Poniżej Wnioskodawca prezentuje krótki opis stosowanego przez Spółkę procesu inwestycyjnego, którego istotną częścią jest analiza prawna celu inwestycyjnego, uzgodnienie warunków finansowych i prawnych transakcji realizowanych w ramach portfela danego funduszu, jak również analiza prawna struktury zabezpieczeń w ramach transakcji, które przekładają się na zmniejszenie ryzyka kredytowego funduszy zarządzanych przez Spółkę.

Proces inwestycyjny w Spółce obejmuje proces analityczny i proces inwestowania w instrumenty na rzecz wszystkich funduszy, których portfelami zarządza Spółka.

Proces analityczny obejmuje wykorzystanie przez Spółkę narzędzi analitycznych, opisowych, ocen, szacunków i źródeł zewnętrznych do oceny ryzyka inwestycyjnego, jak również poszczególne kroki i działania, w tym prawne niezbędne do oceny i minimalizacji tego ryzyka. W ramach oceny ryzyka inwestycyjnego Spółka dokonuje analizy prawnej, finansowej, ESG oraz AML/KYC.

Spółka zarządza portfelem każdego funduszu inwestycyjnego zgodnie ze statutem tego funduszu oraz jego strategią i polityką inwestycyjną, która zawiera m.in. docelową strukturę portfela funduszu w podziale na poszczególne instrumenty. Spółka zapewnia, iż wszystkie transakcje danego funduszu są poparte rzetelnym przeprowadzeniem procesu analitycznego, w tym analizą ryzyka inwestycyjnego i prawnego. Spółka kieruje się najlepiej pojętym interesem funduszu oraz jego uczestników.

Proces inwestycyjny Spółki rozpoczyna się od etapu poszukiwania potencjalnych projektów, które mogłyby stanowić lokaty w portfelach funduszy. Kolejno, projekt przechodzi do fazy procesu analitycznego, w ramach którego Spółka zbiera/analizuje informacje i opisuje oraz odzwierciedla informacje relewantne dla oszacowania ryzyka inwestycyjnego i dochodowości inwestycji w notatce inwestycyjnej oraz w modelu finansowym (opcjonalnym, w zależności od specyfiki inwestycji). Projekty badane są przez zespół inwestycyjny Spółki pod kątem finansowym, prawnym, regulacyjnym - na tym etapie Spółka korzysta z usług zewnętrznych doradców, którzy wspomagają zespół inwestycyjny Spółki merytorycznie w ocenie specyficznych ryzyk danego projektu.

Istotnym elementem procesu analizy (jak i późniejszej Decyzji Inwestycyjnej) jest analiza prawna możliwości zabezpieczenia interesów funduszy poprzez implementację określonych zabezpieczeń (hipoteki, przewłaszczenia, zastawy, gwarancje) wraz z oceną ich efektywności i skuteczności w odzyskiwaniu środków funduszu. Dany projekt zostaje szczegółowo opisany w notatce inwestycyjnej, która stanowi podstawę do wydania przez komitet inwestycyjny Spółki rekomendacji inwestycyjnej dla realizacji danego projektu.

Doradca inwestycyjny zarządzający w ramach Spółki portfelem danego funduszu podejmuje finalną decyzję inwestycyjną w ramach polityki inwestycyjnej danego funduszu w oparciu o ww. rekomendację inwestycyjną. Na etapie powstawania decyzji inwestycyjnej (tzw. „Term Sheet” jest konsultowany z zewnętrznymi doradcami prawnymi pod względem możliwości jego wdrożenia/odzwierciedlania w prawnych zapisach zgodnych z obwiązującymi zapisami aktów prawnych (w różnych jurysdykcjach).

Następnie Spółka przystępuje do przygotowania dokumentacji prawnej danej transakcji oraz jej szczegółowych negocjacji z emitentem danego papieru wartościowego nabywanego do portfela danego funduszu. Wykonanie decyzji inwestycyjnej następuje poprzez podpisanie dokumentacji transakcyjnej zgodnie z reprezentacją Spółki, działającej w imieniu danego funduszu inwestycyjnego jako zarządzający portfelem oraz pełnomocnik. Dodatkowo, oprócz usługi polegającej na wyborze i nabywaniu lokat do portfela danego funduszu, Spółka realizuje również inne czynności związane z bazową usługą zarządzania portfelem danego funduszu inwestycyjnego. Czynności te obejmują w szczególności: dostarczanie towarzystwu funduszy inwestycyjnych wszelkich danych lub informacji wymaganych do sprawnego i efektywnego zarządzania ryzykiem, monitorowanie ryzyk i limitów inwestycyjnych oraz raportowanie i przekazywania informacji wymaganych właściwymi przepisami prawa, jak również w przypadku instrumentów, które z uwagi na zwiększenie się poziomu ryzyka kredytowego wymagają podjęcia analizy prawnej celem wykonania kroków upadłościowych, restrukturyzacyjnych czy naprawczych.

Szczegółowy zakres czynności wykonywanych przez Spółkę określony jest umową o zarządzanie portfelem danego funduszu. Na dzień złożenia wniosku Spółka - na podstawie umów o zarządzanie portfelami inwestycyjnymi zawartymi z towarzystwami funduszy inwestycyjnych - świadczy usługi zarządzania portfelami funduszy inwestycyjnych zamkniętych, funduszy inwestycyjnych zamkniętych aktywów niepublicznych oraz unijnych AFI. Usługi te są tym samym wykonywane na rzecz polskich oraz zagranicznych podmiotów. Przedmiotem lokat w ramach zarządzanych portfeli funduszy inwestycyjnych mogą być w szczególności:

• papiery wartościowe,
• udziały, instrumenty rynku pieniężnego,
• instrumenty pochodne,
• wierzytelności,
• prawa do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności lub depozyty w walucie polskiej lub wymienialnych walutach innych państw,
• w bankach krajowych oraz instytucjach kredytowych,
• certyfikaty inwestycyjne oraz jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych.

Zaznaczyć należy, że Spółka zawiera umowy z towarzystwami funduszy inwestycyjnych na odpłatną usługę zarządzania portfelami funduszy inwestycyjnych. Jednocześnie, w celu prawidłowego wykonania usług zarządzania portfelami funduszy Spółka nawiązuje współpracę z podmiotami lub osobami wykwalifikowanymi w określonych dziedzinach związanych z zarządzaniem finansami, strukturyzowaniem transakcji oraz oceną i zarządzaniem ryzykiem kredytowym, jak i obsługą prawną - bowiem nie byłaby w stanie realizować tych świadczeń samodzielnie.

Wnioskodawczyni w ramach swojej działalności na rzecz Spółki realizuje więc usługi doradztwa prawnego, których zakres obejmuje:

1)doradztwo prawne w zakresie podejmowania decyzji inwestycyjnych w ramach procesu zarządzania portfelami ww. funduszy inwestycyjnych,

2)wsparcie prawne Spółki w procesach udzielania finansowania (w tym m.in. nabywania do portfeli funduszy inwestycyjnych obligacji, wierzytelności oraz udzielania pożyczek przez fundusze inwestycyjne),

3)wsparcie prawne w zakresie ustanawiania zabezpieczeń obligacji nabywanych do portfeli funduszy inwestycyjnych (trzeba zaznaczyć, iż analiza zabezpieczeń - w szczególności skuteczności ich zaimplementowania, wartości i odzyskiwalności - ma miejsce przez cały okres od etapu przygotowania inwestycji, przez moment podjęcia decyzji inwestycyjnych, przez etap tworzenia dokumentacji zabezpieczeń oraz w przypadku restrukturyzacji, wsparcie w egzekucji/monetyzacji elementów zabezpieczenia obligacji),

4)doradztwo prawne dotyczące transakcji zawieranych z emitentami papierów wartościowych/innych lokat nabywanych do portfeli funduszy inwestycyjnych,

5)doradztwo prawne w ramach innych umów/transakcji zawieranych przez Spółkę w imieniu funduszy inwestycyjnych, których portfelami zarządza Spółka,

6)doradztwo prawne w zakresie fuzji i przejęć,

7)doradztwo prawne dotyczące kwestii korporacyjnych oraz regulacyjnych, restrukturyzacji finansowej, procesów upadłościowych, dochodzenia zaspokojenia, windykacji lub sprzedaży wierzytelności - w ramach działań Spółki jako przedstawiciela wierzycieli, tj. funduszy inwestycyjnych, do portfeli których Spółka nabyła określone lokaty (obligacje, wierzytelności, etc.),

8)dokonywanie analiz prawnych i przygotowywanie projektów umów, opinii prawnych, memorandów oraz innych dokumentów związanych z głównym przedmiotem działalności Spółki,

9)uczestnictwo w wewnętrznych i zewnętrznych spotkaniach, negocjacjach i telekonferencjach oraz wsparcie Spółki w zaangażowaniu zagranicznych doradców prawnych, niezbędnych do prawidłowego wykonywania przez Spółkę usług zarządzania portfelami funduszy inwestycyjnych,

10)doradztwo prawne dotyczące interpretacji postanowień regulaminów komitetów inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych,

11)bieżącą interpretację dokumentacji funduszy inwestycyjnych (statut, polityka i strategia inwestycyjna).

Zaznaczyć przy tym należy, że usługi świadczone przez Wnioskodawczynię nie obejmują swoim zakresem doradztwa w zakresie prawa podatkowego - zostało ono wyłączone z zakresu przedmiotowego umowy zawartej pomiędzy Wnioskodawczynią oraz Spółką.

Zaznaczyć przy tym należy, iż o ile usługi wykonywane przez Wnioskodawczynię świadczone są na rzecz Spółki, o tyle ostatecznym beneficjentem tych usług - ze względu na powiązania strukturalne, funkcjonalne, charakter oraz ścisły związek wykonywanych przez Wnioskodawczynię czynności z czynnościami stanowiącymi usługę zarządzania portfelami funduszy inwestycyjnych - są podmioty, których portfelami Spółka zarządza, tj. fundusze inwestycyjne zamknięte, fundusze inwestycyjne zamknięte aktywów niepublicznych oraz unijne AFI.

Usługi prawne świadczone przez Wnioskodawczynię są więc wykorzystywane przez Spółkę w ramach bieżącego zarządzania portfelami funduszy inwestycyjnych, w tym w celu bieżącej realizacji umów o zarządzanie portfelami zawartych przez Spółkę oraz wykonywania poszczególnych czynności, do których Spółka jest zobowiązana umowami o zarządzanie portfelami funduszy inwestycyjnych.

Dodatkowo, usługi prawne dotyczą również obszaru doradztwa w zakresie interpretacji dokumentów wewnętrznych danego funduszu, tj. jego statutu, polityki inwestycyjnej, warunków emisji, procedur wewnętrznych, co umożliwia Spółce właściwą bieżącą ocenę danej inwestycji funduszu pod kątem ograniczeń oraz limitów wynikających z ww. dokumentów. Usługi prawne świadczone przez Wnioskodawczynię są więc niezbędne dla zapewnienia zgodności działalności Spółki z obowiązującymi przepisami prawa oraz dokumentami regulującymi funkcjonowanie poszczególnych funduszy inwestycyjnych. Spółka - w celu dołożenia należytej staranności w zabezpieczeniu prawnych interesów uczestników/inwestorów danego funduszu, zobowiązana jest do weryfikacji - również pod kątem prawnym - umów zawieranych przez dany fundusz inwestycyjny m.in. z emitentami papierów wartościowych/innych lokat nabywanych do portfela danego funduszu. W związku z powyższym usługi prawne nabywane przez Spółkę, a świadczone m.in. przez Wnioskodawczynię są bezpośrednio powiązane z decyzjami inwestycyjnymi podejmowanymi przez Spółkę, a więc wiążą się bezpośrednio z procesem zarządzania portfelem danego funduszu inwestycyjnego. Usługi prawne świadczone przez Wnioskodawczynię mają również bezpośredni wpływ na zarządzanie ryzykiem przez Spółkę - głównie ze względu na fakt, iż świadczone na rzecz Spółki usługi prawne pozwalają zasadniczo wzmocnić pozycję prawną danego funduszu inwestycyjnego wobec emitenta papierów wartościowych/innych lokat nabywanych do portfela danego funduszu. Wnioskodawczyni posiada swobodę w kształtowaniu czasu świadczonych przez siebie usług na rzecz Spółki. Wnioskodawczyni posiada również swobodę w doborze prawników wykonujących na jej rzecz usługi opisane w niniejszym wniosku. Z tytułu świadczenia usług Wnioskodawczyni uzyskuje miesięczne wynagrodzenie, które jest uzależnione od ilości i rodzaju świadczonych na rzecz Spółki usług. Płatność wynagrodzenia następuje na podstawie faktury wystawionej przez Wnioskodawczynię na koniec przewidzianego w umowie, miesięcznego okresu rozliczeniowego.

Wnioskodawczyni otrzymuje wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług ustalane według:

a)stawek godzinowych prawników zaangażowanych w realizację świadczeń, obowiązujących w danym miesiącu oraz przekazanych do wiadomości Spółki przed ich wykonaniem, lub

b)na podstawie indywidualnego uzgodnienia pomiędzy Spółką a Wnioskodawcą ryczałtu dla danego projektu (zlecenia) lub zrealizowanych czynności.

Niezależnie od powyższego, po uprzednim uzgodnieniu pomiędzy Spółką oraz Wnioskodawczynią, wynagrodzenie Wnioskodawczyni za świadczenie poszczególnych usług prawnych w zakresie otrzymanego zlecenia może być limitowane kwotowo (tzw. cap), w oparciu o oszacowanie przez Wnioskodawczynię zakresu prac w ramach takiej zleconej czynności. Powyższe oznacza zatem, iż pozyskiwane od Wnioskodawczyni Usługi są przez Spółkę na bieżąco wykorzystywane w ramach zarządzania portfelem danego funduszu inwestycyjnego.

Wykonywany przez Wnioskodawczynię rodzaj usług jest tym samym kluczowy do wykonywania przez Spółkę świadczeń określonych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT.

W ramach swojej działalności Wnioskodawczyni świadczy usługi prawne także na rzecz innych podmiotów, na podstawie odrębnych umów czy zleceń. Tego rodzaju usługi, jako wykonywane na rzecz podmiotów niekwalifikujących się jako podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 1 u.o.f.i. nie stanowią jednakże przedmiotu niniejszego wniosku.

Uzupełnienie i doprecyzowanie stanu faktycznego

B. sp. z o.o. (dalej: „Spółka”) ma zawartą umowę z Towarzystwem Funduszy Inwestycyjnych. Jest podmiotem wskazanym w art. 46 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1034 ze zm.).

Spółka ma zawarte umowy z dwoma Towarzystwami Funduszy Inwestycyjnych, które mają swoje siedziby w (...). Ponadto Spółka posiada umowę na zarządzanie portfelem inwestycyjnym w (...). Spółka zarządza funduszami mającymi siedzibę w (...). Ponadto Spółka zarządza portfelami funduszy inwestycyjnych z siedzibą w (...).

W ocenie Wnioskodawczyni, usługi świadczone przez nią jako element administracyjnego i prawnego zarządzania funduszami inwestycyjnymi oraz portfelami inwestycyjnymi, nie powinny być kwalifikowane jako usługi doradcze wskazane w art. 43 ust. 15 pkt 2 ustawy o VAT, bowiem przepis ten - jako ograniczający zwolnienie wynikające z art. 43 ust. 12 pkt 1 i 2 ustawy o VAT - podlega wykładni ścisłej i nie może być rozszerzany na usługi, które w świetle TSUE i sądów administracyjnych tworzą „odrębną, specyficzną i istotną” część zarządzania funduszem.

Zaznaczyć przy tym należy, iż ocena w tym zakresie należy do sfery prawnej, w związku z tym odpowiedź w tym zakresie należy traktować jako uzupełnienie stanu prawnego wniosku o wydanie interpretacji, a nie stanu faktycznego.

Biorąc pod uwagę fakt, iż ustawa o podatku VAT nie definiuje pojęcia usługi doradczej, o której mowa jest w art. 43 ust. 15 pkt 2 ustawy o VAT, odnosząc się do pytania zadanego przez Organ, Wnioskodawca uznaje za zasadne posłużenie się praktyką orzeczniczą zarówno krajowych organów podatkowych oraz dorobkiem orzeczniczym TSUE.

Wnioskodawczyni świadczy na rzecz Spółki usługi prawnicze, których zakres został szczegółowo opisany w stanie faktycznym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej z 22 sierpnia 2025 r. Usługi te są funkcjonalnie, strukturalnie i przedmiotowo związane z działalnością zarządzania funduszami inwestycyjnymi oraz portfelami inwestycyjnymi. Czynności te stanowią element procesu zarządzania tymi funduszami i portfelami, a ich wykonywanie jest niezbędne dla prawidłowego i zgodnego z prawem funkcjonowania funduszy. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (m.in. wyroki w sprawach C-169/04 Abbey National, C-275/11 GfBk, C-595/13 Fiscale Eenheid X) oraz utrwaloną praktyką interpretacyjną organów podatkowych (m.in. interpretacje indywidualne Dyrektora KIS z 12 lipca 2024 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.297.2024.1.AAR oraz z 21 października 2024 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.474.2024.1.MKA), pojęcie „zarządzania funduszami inwestycyjnymi” należy rozumieć szeroko - jako obejmujące także czynności administracyjne i prawne, które są specyficzne i istotne dla zarządzania funduszem. Do tego katalogu wprost zaliczano w załączniku II do Dyrektywy 2009/65/WE (UCITS) oraz w załączniku I do Dyrektywy 2011/61/UE (AIFMD) m.in. „obsługę prawną i rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem”.

Ponadto, zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą TSUE pojęcie „zarządzania” ma charakter autonomiczny i szeroki: obejmuje nie tylko decyzje inwestycyjne i kontrolę ryzyka, lecz również czynności administracyjne, rachunkowe, prawne i compliance, o ile stanowią odrębną całość i pełnią szczególną oraz istotną funkcję w procesie zarządzania funduszem (por. m.in. C-169/04 Abbey National, C-275/11 GfBk).

Zasada neutralności podatkowej dodatkowo zakazuje różnicowania skutków podatkowych tylko z tego powodu, że fundusz lub jego zarządzający posługuje się podmiotem trzecim zamiast wykonywać te same czynności „in-house”. W tym samym kierunku jednoznacznie zmierza orzecznictwo krajowe. W wyroku WSA w Warszawie z 14 stycznia 2020 r. (III SA/Wa 1359/19) sąd podkreślił, że nie sposób zawężać „zarządzania AFI” wyłącznie do zarządzania portfelem lub ryzykiem; inne usługi - jeśli są dla funduszu szczególne i istotne - również stanowią zarządzanie i korzystają ze zwolnienia.

W wyrokach WSA w Krakowie z 1 sierpnia 2019 r. (I SA/Kr 609/19) i WSA we Wrocławiu z 2 października 2019 r. (I SA/Wr 370/19) sądy podkreśliły, że komponent opiniotwórczy nie czyni automatycznie z danej usługi „doradztwa” wyłączonego ze zwolnienia, jeżeli usługa w swej istocie służy operacyjnemu, bieżącemu i obowiązkowemu zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania funduszu.

Ponadto, co zostało wprost podkreślone w wyroku I SA/Kr 609/19 - fakt, iż usługi, którym można nadać przymiot doradczych świadczone są przez osobę trzecią nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem "zarządzania" specjalnym funduszem inwestycyjnym.

Na tym tle usługi świadczone przez Wnioskodawczynię na rzecz Spółki mają charakter stały, operacyjny i compliance’owy: zapewniają zgodność działania funduszy z przepisami, statutami i regulacjami nadzorczymi, są funkcjonalnie wplecione w proces zarządzania portfelem i ryzykiem, a ich brak uniemożliwiłby prawidłowe wykonywanie czynności zarządczych. Nie są to zatem czynności incydentalnego opiniowania „obok” procesu inwestycyjnego, ale element samego zarządzania w rozumieniu prawa unijnego i krajowego.

Pytanie

Czy usługi, których zakres został określony w opisie stanu faktycznego, świadczone przez Wnioskodawczynię na rzecz Spółki będą podlegały zwolnieniu przedmiotowemu z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej "podatkiem", podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, natomiast odpowiednio do art. 5 ust. 1 pkt 1 przez świadczenie usług rozumie się natomiast każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.

Stosownie do art. 70g ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi Zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie części czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego, co też na gruncie opisanego stanu faktycznego nastąpiło.

Z tak ujętej definicji wynika, iż świadczenie usług należy rozumieć przede wszystkim jako określone działanie podatnika podejmowane na rzecz innego, odrębnego podmiotu, które co do zasady ma swoje źródło w dwustronnym stosunku zobowiązaniowym.

Tym samym, pod pojęciem świadczenia usług mieści się każde zachowanie, które nie stanowi dostawy towarów, a realizowane jest na rzecz innego podmiotu. Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami podatku od towarów i usług są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na gruncie przedstawionego opisu stanu faktycznego należy wskazać, że Wnioskodawczyni prowadzi sprofesjonalizowaną działalność prawniczą oraz podlega pod ustawową definicję podatnika podatku od towarów i usług.

Wnioskodawczyni została nadto zarejestrowana jako czynny podatnik podatku VAT. W ramach swojej działalności Wnioskodawczyni świadczy usługi na rzecz domu maklerskiego, posiadającego siedzibę na terytorium Polski, odpowiedzialnego za zarządzanie portfelami funduszy inwestycyjnych oraz alternatywnych funduszy inwestycyjnych, nadzorowanego przez Komisję Nadzoru Finansowego, a także realizuje przedmiotowe usługi bezpośrednio na rzecz poszczególnych funduszy inwestycyjnych.

Zaznaczyć przy tym należy, że usługi świadczone przez Wnioskodawczynię mają charakter wyspecjalizowany i są niezbędne do bieżącej obsługi procesów inwestycyjnych prowadzonych w ramach zarządzanych przez Spółkę portfeli funduszy inwestycyjnych zamkniętych, funduszy inwestycyjnych zamkniętych aktywów niepublicznych oraz unijnych AFI oraz wykonywania przez Spółkę działalności związanej z pozyskiwaniem aktywów i ich lokowaniem zgodnie z uregulowaniami wewnętrznymi Spółki i politykami inwestycyjnymi ww. funduszy inwestycyjnych. Wykonywane usługi spełniają istotne funkcje dla działalności Spółki, wywierając tym samym wpływ na jej funkcjonowanie. Charakter usług wskazuje również, że są one nierozerwalnie związane z usługami zarządzania portfelami funduszy inwestycyjnych, świadczonymi przez Spółkę. Świadczone przez Wnioskodawczynię usługi są tym samym niezbędne dla zapewnienia prawidłowego procesu zarządzania portfelami funduszy inwestycyjnych, za który odpowiedzialność ponosi Spółka.

Wskazać należy, że zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, oraz portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT, uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

a)świadczenia usług względem funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej lub ich części oraz

b)kwalifikacji świadczonych usług jako usług zarządzania.

Zwolnienie usług zarządzania, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT znajduje swoje oparcie w art. 135 ust. 1 lit. g) dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, obligującym państwa członkowskie UE do zwolnienia z podatku od wartości dodanej (VAT) transakcji (usług) zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni.

Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 Szóstej Dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

W wyroku C-595/13 TSUE wskazał, że: „Poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce Administracja (...) nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy”.

W świetle powyższego orzecznictwa TSUE nie ulega wątpliwości, że usługi zarządzania obejmują również usługi z zakresu działań administracyjnych, w zakres których - zgodnie z przepisami ww. Dyrektyw - wchodzą również usługi obsługi prawnej. Na „zarządzanie funduszami” składa się zatem szereg usług, świadczonych również przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią. Warunkiem jest, aby tworzyły one „odrębną całość” oraz były „specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami”. Na gruncie dyrektyw unijnych brak jest definicji pojęcia obsługi prawnej. Posiłkując się treścią przepisów ustaw korporacyjnych dotyczących zawodów prawniczych wskazać należy, że zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. prawa o adwokaturze zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, w tym w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami.

Na analogiczny zakres wskazuje art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych.

Jednocześnie, w ocenie Wnioskodawcy, nie ulega wątpliwości, że Usługi świadczone na rzecz TFI i Funduszy charakteryzuje odrębność i istotność dla zarządzania TFI i Funduszami biorąc pod uwagę, że swoim zakresem obejmują one bieżącą obsługę prawną niezbędną dla prawidłowego funkcjonowania tych podmiotów.

Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d pkt 6 Szóstej Dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Zaznaczyć przy tym należy, że zgodnie z art. 6 ust. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe, działalność związana z zarządzaniem UCTIS obejmuje, do celów niniejszej dyrektywy, obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Na gruncie przedmiotowego załącznika można z kolei wskazać, że kwalifikowany typ usług obejmuje: zarządzanie inwestycjami, administrację, tj.: obsługę prawną i obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem, zapytania klientów, wycenę i wyznaczanie cen, w tym także zwrotów podatkowych, monitorowanie przestrzegania uregulowań, prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa, wypłatę zysków, emisję i umarzanie jednostek uczestnictwa, rozliczanie umów i prowadzenie ksiąg, a także wprowadzanie do obrotu.

Przedmiotowa definicja znajduje również zastosowanie do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. Stosownie do powołanego uprzednio wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 9 grudnia 2015 roku, sygn. akt: C-595/13 podkreślić należy, że celem zwolnienia od opodatkowanie transakcji związanych z zarządzaniem specjalnymi funduszami inwestycyjnymi jest między innymi ułatwienie inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, bez ponoszenia kosztów podatku VAT, i zapewnienie w ten sposób neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między bezpośrednim inwestowaniem w papiery wartościowe a inwestowaniem w nie za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania.

W wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 4 maja 2006 roku, sygn. akt: C-169/04 wskazane zostało, że zarządzanie funduszami powierniczymi (obecnie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi) „jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”. Oznacza to, że zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT dla usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi ma charakter przedmiotowy, a nie podmiotowy - o możliwości zastosowania zwolnienia decyduje więc wyłącznie zakres czynności świadczonych przez usługodawcę, a nie jego status i formalnoprawna relacja z odbiorcą usługi. Czynności, które (w świetle orzecznictwa TSUE) zostałyby uznane za właściwe, specyficzne i istotne dla zarządzania funduszami objęte są zwolnieniem od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

Powyższe odnieść należy również do usług zarządzania opisanych w stanie faktycznym. Należy zauważyć, że „specyficzny” według Słownika Języka Polskiego PWN oznacza: właściwy wyłącznie danej osobie, danemu przedmiotowi lub zjawisku; też: mający cechy niepowtarzalne, „właściwy” oznacza m.in. charakterystyczny dla kogoś lub czegoś, też: mający typowe cechy danego gatunku, grupy przedmiotów czy zjawisk, natomiast „istotny” według tego słownika oznacza m.in. główny, podstawowy. Mając na uwadze przedstawiony opis stanu faktycznego oraz dokonaną ocenę prawną należałoby przyjąć, że usługi wykonywane przez Wnioskodawczynię podlegają zwolnieniu przedmiotowemu z podatku od towarów i usług w oparciu o art. 43 ust. 12 pkt a i b ustawy o VAT, tj. jako usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, oraz portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub ich częścią. Potwierdzeniem stanowiska Wnioskodawczyni są także interpretacje podatkowe, gdzie w zbliżonych do zaprezentowanego w złożonym wniosku stanach faktycznych, organy podatkowe wielokrotnie zajmowały stanowisko zbieżne ze stanowiskiem Wnioskodawczyni.

Tytułem przykładu można wskazać interpretacje Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej:

1) pismo z 21 października 2024 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP4-3.4012.474.2024.1.MKA

2) pismo z 19 lipca 2024 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP4-3.4012.304.2024.1.KM

3) pismo z 12 lipca 2024 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP4-3.4012.297.2024.1.AAR.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega jednak opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W świetle zapisów art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo czynnym podatnikiem VAT. Są Państwo spółką adwokacko-radcowską, Państwa komplementariuszami są osoby wykonujące odpowiednio (czynnie) zawód radcy prawnego oraz adwokata.

Świadczą Państwo usługi prawne m.in. na rzecz B. sp. z o.o. (Spółka). Spółka jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT z siedzibą działalności gospodarczej na terytorium Polski. Spółka - jako dom maklerski - prowadzi działalność w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, jak również w zakresie przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych oraz oferowania instrumentów finansowych. Spółka jest podmiotem zarządzającym portfelami funduszy inwestycyjnych, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (u.o.f.i.). Działalność funduszy inwestycyjnych, których portfelami zarządza Spółka polega na inwestowaniu środków pozyskanych poprzez emisje certyfikatów inwestycyjnych w kategorie lokat określone każdorazowo w statucie danego funduszu oraz w jego strategii inwestycyjnej. Spółka jest podmiotem podejmującym decyzje inwestycyjne dotyczące wyboru lokat do portfeli funduszy inwestycyjnych na zasadach szczegółowo określonych w podpisanej przez Spółkę umowie o zarządzanie portfelem danego funduszu inwestycyjnego oraz w wewnętrznych procedurach i regulaminach obowiązujących w Spółce oraz w danym towarzystwie funduszy inwestycyjnych, będącym organem funduszu. Proces inwestycyjny w Spółce obejmuje proces analityczny i proces inwestowania w instrumenty na rzecz wszystkich funduszy, których portfelami zarządza Spółka. Proces analityczny obejmuje wykorzystanie przez Spółkę narzędzi analitycznych, opisowych, ocen, szacunków i źródeł zewnętrznych do oceny ryzyka inwestycyjnego, jak również poszczególne kroki i działania, w tym prawne niezbędne do oceny i minimalizacji tego ryzyka. W ramach oceny ryzyka inwestycyjnego Spółka dokonuje analizy prawnej, finansowej, ESG oraz AML/KYC.

Spółka zarządza portfelem każdego funduszu inwestycyjnego zgodnie ze statutem tego funduszu oraz jego strategią i polityką inwestycyjną, która zawiera m.in. docelową strukturę portfela funduszu w podziale na poszczególne instrumenty. Spółka zapewnia, iż wszystkie transakcje danego funduszu są poparte rzetelnym przeprowadzeniem procesu analitycznego, w tym analizą ryzyka inwestycyjnego i prawnego. Spółka kieruje się najlepiej pojętym interesem funduszu oraz jego uczestników.

Proces inwestycyjny Spółki rozpoczyna się od etapu poszukiwania potencjalnych projektów, które mogłyby stanowić lokaty w portfelach funduszy. Kolejno, projekt przechodzi do fazy procesu analitycznego, w ramach którego Spółka zbiera/analizuje informacje i opisuje oraz odzwierciedla informacje relewantne dla oszacowania ryzyka inwestycyjnego i dochodowości inwestycji w notatce inwestycyjnej oraz w modelu finansowym (opcjonalnym, w zależności od specyfiki inwestycji). Projekty badane są przez zespół inwestycyjny Spółki pod kątem finansowym, prawnym, regulacyjnym - na tym etapie Spółka korzysta z usług zewnętrznych doradców, którzy wspomagają zespół inwestycyjny Spółki merytorycznie w ocenie specyficznych ryzyk danego projektu.

Istotnym elementem procesu analizy (jak i późniejszej Decyzji Inwestycyjnej) jest analiza prawna możliwości zabezpieczenia interesów funduszy poprzez implementację określonych zabezpieczeń (hipoteki, przewłaszczenia, zastawy, gwarancje) wraz z oceną ich efektywności i skuteczności w odzyskiwaniu środków funduszu. Dany projekt zostaje szczegółowo opisany w notatce inwestycyjnej, która stanowi podstawę do wydania przez komitet inwestycyjny Spółki rekomendacji inwestycyjnej dla realizacji danego projektu.

Doradca inwestycyjny zarządzający w ramach Spółki portfelem danego funduszu podejmuje finalną decyzję inwestycyjną w ramach polityki inwestycyjnej danego funduszu w oparciu o ww. rekomendację inwestycyjną. Na etapie powstawania decyzji inwestycyjnej (tzw. „Term Sheet” jest konsultowany z zewnętrznymi doradcami prawnymi pod względem możliwości jego wdrożenia/odzwierciedlania w prawnych zapisach zgodnych z obwiązującymi zapisami aktów prawnych (w różnych jurysdykcjach).

Następnie Spółka przystępuje do przygotowania dokumentacji prawnej danej transakcji oraz jej szczegółowych negocjacji z emitentem danego papieru wartościowego nabywanego do portfela danego funduszu. Wykonanie decyzji inwestycyjnej następuje poprzez podpisanie dokumentacji transakcyjnej zgodnie z reprezentacją Spółki, działającej w imieniu danego funduszu inwestycyjnego jako zarządzający portfelem oraz pełnomocnik. Dodatkowo, oprócz usługi polegającej na wyborze i nabywaniu lokat do portfela danego funduszu, Spółka realizuje również inne czynności związane z bazową usługą zarządzania portfelem danego funduszu inwestycyjnego. Czynności te obejmują w szczególności: dostarczanie towarzystwu funduszy inwestycyjnych wszelkich danych lub informacji wymaganych do sprawnego i efektywnego zarządzania ryzykiem, monitorowanie ryzyk i limitów inwestycyjnych oraz raportowanie i przekazywania informacji wymaganych właściwymi przepisami prawa, jak również w przypadku instrumentów, które z uwagi na zwiększenie się poziomu ryzyka kredytowego wymagają podjęcia analizy prawnej celem wykonania kroków upadłościowych, restrukturyzacyjnych czy naprawczych.

Szczegółowy zakres czynności wykonywanych przez Spółkę określony jest umową o zarządzanie portfelem danego funduszu. Na dzień złożenia wniosku Spółka - na podstawie umów o zarządzanie portfelami inwestycyjnymi zawartymi z towarzystwami funduszy inwestycyjnych - świadczy usługi zarządzania portfelami funduszy inwestycyjnych zamkniętych, funduszy inwestycyjnych zamkniętych aktywów niepublicznych oraz unijnych AFI. Usługi te są tym samym wykonywane na rzecz polskich oraz zagranicznych podmiotów.

Spółka zawiera umowy z towarzystwami funduszy inwestycyjnych na odpłatną usługę zarządzania portfelami funduszy inwestycyjnych. W celu prawidłowego wykonania usług zarządzania portfelami funduszy Spółka nawiązuje współpracę z podmiotami lub osobami wykwalifikowanymi w określonych dziedzinach związanych z zarządzaniem finansami, strukturyzowaniem transakcji oraz oceną i zarządzaniem ryzykiem kredytowym, jak i obsługą prawną - bowiem nie byłaby w stanie realizować tych świadczeń samodzielnie.

Państwo w ramach swojej działalności na rzecz Spółki realizują usługi doradztwa prawnego, których zakres obejmuje:

• doradztwo prawne w zakresie podejmowania decyzji inwestycyjnych w ramach procesu zarządzania portfelami ww. funduszy inwestycyjnych,
• wsparcie prawne Spółki w procesach udzielania finansowania (w tym m.in. nabywania do portfeli funduszy inwestycyjnych obligacji, wierzytelności oraz udzielania pożyczek przez fundusze inwestycyjne),
• wsparcie prawne w zakresie ustanawiania zabezpieczeń obligacji nabywanych do portfeli funduszy inwestycyjnych (trzeba zaznaczyć, iż analiza zabezpieczeń - w szczególności skuteczności ich zaimplementowania, wartości i odzyskiwalności - ma miejsce przez cały okres od etapu przygotowania inwestycji, przez moment podjęcia decyzji inwestycyjnych, przez etap tworzenia dokumentacji zabezpieczeń oraz w przypadku restrukturyzacji, wsparcie w egzekucji/ monetyzacji elementów zabezpieczenia obligacji),
• doradztwo prawne dotyczące transakcji zawieranych z emitentami papierów wartościowych/innych lokat nabywanych do portfeli funduszy inwestycyjnych,
• doradztwo prawne w ramach innych umów/transakcji zawieranych przez Spółkę w imieniu funduszy inwestycyjnych, których portfelami zarządza Spółka,
• doradztwo prawne w zakresie fuzji i przejęć,
• doradztwo prawne dotyczące kwestii korporacyjnych oraz regulacyjnych, restrukturyzacji finansowej, procesów upadłościowych, dochodzenia zaspokojenia, windykacji lub sprzedaży wierzytelności - w ramach działań Spółki jako przedstawiciela wierzycieli, tj. funduszy inwestycyjnych, do portfeli których Spółka nabyła określone lokaty (obligacje, wierzytelności, etc.),
• dokonywanie analiz prawnych i przygotowywanie projektów umów, opinii prawnych, memorandów oraz innych dokumentów związanych z głównym przedmiotem działalności Spółki,
• uczestnictwo w wewnętrznych i zewnętrznych spotkaniach, negocjacjach i telekonferencjach oraz wsparcie Spółki w zaangażowaniu zagranicznych doradców prawnych, niezbędnych do prawidłowego wykonywania przez Spółkę usług zarządzania portfelami funduszy inwestycyjnych,
• doradztwo prawne dotyczące interpretacji postanowień regulaminów komitetów inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych,
• bieżącą interpretację dokumentacji funduszy inwestycyjnych (statut, polityka i strategia inwestycyjna).

Usługi świadczone przez Państwa nie obejmują swoim zakresem doradztwa w zakresie prawa podatkowego - zostało ono wyłączone z zakresu przedmiotowego umowy zawartej pomiędzy Państwem oraz Spółką. Ostatecznym beneficjentem świadczonych przez Państwa usług - ze względu na powiązania strukturalne, funkcjonalne, charakter oraz ścisły związek wykonywanych przez Państwa czynności z czynnościami stanowiącymi usługę zarządzania portfelami funduszy inwestycyjnych - są podmioty, których portfelami Spółka zarządza, tj. fundusze inwestycyjne zamknięte, fundusze inwestycyjne zamknięte aktywów niepublicznych oraz unijne AFI.

Świadczone przez Państwa Usługi prawne są wykorzystywane przez Spółkę w ramach bieżącego zarządzania portfelami funduszy inwestycyjnych, w tym w celu bieżącej realizacji umów o zarządzanie portfelami zawartych przez Spółkę oraz wykonywania poszczególnych czynności, do których Spółka jest zobowiązana umowami o zarządzanie portfelami funduszy inwestycyjnych.

Dodatkowo, usługi prawne dotyczą również obszaru doradztwa w zakresie interpretacji dokumentów wewnętrznych danego funduszu, tj. jego statutu, polityki inwestycyjnej, warunków emisji, procedur wewnętrznych, co umożliwia Spółce właściwą bieżącą ocenę danej inwestycji funduszu pod kątem ograniczeń oraz limitów wynikających z ww. dokumentów. Usługi prawne świadczone przez Państwa są niezbędne dla zapewnienia zgodności działalności Spółki z obowiązującymi przepisami prawa oraz dokumentami regulującymi funkcjonowanie poszczególnych funduszy inwestycyjnych. Spółka - w celu dołożenia należytej staranności w zabezpieczeniu prawnych interesów uczestników/inwestorów danego funduszu, zobowiązana jest do weryfikacji - również pod kątem prawnym - umów zawieranych przez dany fundusz inwestycyjny m.in. z emitentami papierów wartościowych/innych lokat nabywanych do portfela danego funduszu. W związku z powyższym usługi prawne nabywane przez Spółkę, a świadczone m.in. przez Państwa są bezpośrednio powiązane z decyzjami inwestycyjnymi podejmowanymi przez Spółkę, a więc wiążą się bezpośrednio z procesem zarządzania portfelem danego funduszu inwestycyjnego.

Świadczone przez Państwa Usługi prawne mają również bezpośredni wpływ na zarządzanie ryzykiem przez Spółkę - głównie ze względu na fakt, iż świadczone na rzecz Spółki usługi prawne pozwalają zasadniczo wzmocnić pozycję prawną danego funduszu inwestycyjnego wobec emitenta papierów wartościowych/innych lokat nabywanych do portfela danego funduszu.

Z tytułu świadczenia usług uzyskują Państwo miesięczne wynagrodzenie, które jest uzależnione od ilości i rodzaju świadczonych na rzecz Spółki usług. Płatność wynagrodzenia następuje na podstawie faktury wystawionej przez Państwa na koniec przewidzianego w umowie, miesięcznego okresu rozliczeniowego.

Otrzymują Państwo wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług ustalane według stawek godzinowych prawników zaangażowanych w realizację świadczeń, obowiązujących w danym miesiącu oraz przekazanych do wiadomości Spółki przed ich wykonaniem, lub na podstawie indywidualnego uzgodnienia pomiędzy Spółką a Wnioskodawcą ryczałtu dla danego projektu (zlecenia) lub zrealizowanych czynności.

Spółka ma zawartą umowę z Towarzystwem Funduszy Inwestycyjnych. Jest podmiotem wskazanym w art. 46 ust. 1 pkt. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Spółka ma zawarte umowy z dwoma Towarzystwami Funduszy Inwestycyjnych, które mają swoje siedziby w (...), a także posiada umowę na zarządzanie portfelem inwestycyjnym w (...). Spółka zarządza funduszami mającymi siedzibę w (...), jak również zarządza portfelami funduszy inwestycyjnych z siedzibą w (...).

Przy tak przedstawionym opisie sprawy mają Państwo wątpliwości, czy opisane we wniosku Usługi świadczone przez Państwa na rzecz Spółki będą podlegać zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy:

Zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

a)funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,

b)portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy:

Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2)usług doradztwa;

3)usług w zakresie leasingu.

Stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym:

Podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:

1) jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;

2) złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.

Stosownie zaś do art. 43 ust. 23 ustawy:

Podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.

Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku - w tym m.in. właśnie usług zarządzania określonych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy, uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

• przedmiotowego - świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania, oraz\
• podmiotowego - ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej, lub ich części.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.), zgodnie z którym:

Państwa członkowskie zwalniają zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 Szóstej Dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

Z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE:

Działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

- zarządzanie inwestycjami,

- administracja:

a)obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;

b)zapytania klientów;

c)wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);

d)monitorowanie przestrzegania uregulowań;

e)prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;

f)wypłata zysków;

g)emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;

h)rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);

i)prowadzenie ksiąg,

- wprowadzanie do obrotu.

Wskazana wyżej definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C‑595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy.

Z uwagi na powyższe przepisy oraz przedstawiony opis sprawy, stwierdzić należy, że wykonywane przez Państwa na rzecz Spółki usługi doradztwa prawnego mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Opisane usługi zawierają się w załączniku II do dyrektywy 2009/65/WE. W konsekwencji, spełniony zostanie warunek przedmiotowy dla zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) dla ww. usług.

Usługi te będą podlegały zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie również kryterium podmiotowe. Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy, jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej, lub ich częścią.

Pod pojęciem przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy rozumieć przepisy ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1034 ze zm.) - dalej jako u.f.i., a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów tej ustawy.

Zgodnie z art. 1 u.f.i.:

Ustawa określa zasady tworzenia i działania funduszy inwestycyjnych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasady prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności przez fundusze zagraniczne i spółki zarządzające.

W myśl art. 38 ust. 1 u.f.i.:

Towarzystwem funduszy inwestycyjnych może być wyłącznie spółka akcyjna z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 45 ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez towarzystwo).

Jak stanowi art. 39 ust. 1 u.f.i.:

Siedziba zarządu towarzystwa powinna znajdować się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Natomiast art. 5 u.f.i. stanowi, że:

Siedzibą i adresem funduszu inwestycyjnego jest siedziba i adres towarzystwa będącego jego organem.

Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 9 u.f.i.:

Ilekroć w ustawie jest mowa o funduszu zagranicznym - rozumie się przez to fundusz inwestycyjny otwarty lub spółkę inwestycyjną, które uzyskały zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Zgodnie natomiast z art. 2 pkt 7 u.f.i.:

Ilekroć w ustawie jest mowa o państwie członkowskim - rozumie się przez to państwo inne niż Rzeczpospolita Polska, które jest członkiem Unii Europejskiej.

U.f.i. wyraźnie rozróżnia zatem pojęcie „funduszu inwestycyjnego” oraz „funduszu zagranicznego”.

Zagraniczne alternatywne fundusze inwestycyjne zostały zdefiniowane w u.f.i. pod pojęciem „unijnego AFI”. Zgodnie z art. 2 pkt 10b u.f.i.:

Ilekroć w ustawie jest mowa o unijnym AFI - rozumie się przez to alternatywny fundusz inwestycyjny, który został zarejestrowany jako alternatywny fundusz inwestycyjny przez właściwy organ w państwie członkowskim lub uzyskał zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności jako alternatywny fundusz inwestycyjny, a w przypadku braku wymogu uzyskania zezwolenia lub rejestracji - prowadząc taką działalność, ma siedzibę na terytorium państwa członkowskiego.

Natomiast na potrzeby u.f.i. za alternatywny fundusz inwestycyjny uznaje się fundusze inwestycyjne typu „specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty” oraz „fundusz inwestycyjny zamknięty” (art. 3 ust. 4 pkt 2 u.f.i.) oraz alternatywną spółkę inwestycyjną (art. 8a ust. 1 u.f.i.).

Mając powyższe na uwadze, fundusze zagraniczne oraz unijne AFI nie mieszczą się w zakresie pojęciowym „fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (…) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi”, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

Uwzględniając powyższe, ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę za granicą.

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a u.f.i.:

Ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym - rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

W myśl art. 3 ust. 1 u.f.i.:

Fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Jak stanowi art. 3 ust. 3 u.f.i.:

Fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie.

Zgodnie z art. 3 ust. 4 u.f.i.:

Fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

1)fundusz inwestycyjny otwarty;

2)alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Na podstawie art. 4 ust. 1 u.f.i.:

Towarzystwo tworzy fundusz inwestycyjny, zarządza nim i reprezentuje fundusz w stosunkach z osobami trzecimi.

Stosownie do ust. 1a-1c powołanego artykułu:

1a. Towarzystwo, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej pod rygorem nieważności, może przekazać spółce zarządzającej prowadzącej działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zarządzanie funduszem inwestycyjnym otwartym i prowadzenie jego spraw.

1b. Towarzystwo, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej pod rygorem nieważności, może przekazać zarządzającemu z UE prowadzącemu działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zarządzanie specjalistycznym funduszem inwestycyjnym otwartym lub funduszem inwestycyjnym zamkniętym i prowadzenie jego spraw.

1c. Zarządzanie specjalistycznym funduszem inwestycyjnym otwartym albo funduszem inwestycyjnym zamkniętym obejmuje co najmniej zarządzanie portfelem inwestycyjnym funduszu i ryzykiem.

Na podstawie art. 196 ust. 1 u.f.i.:

Fundusz inwestycyjny zamknięty lub specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty stosujący zasady i ograniczenia inwestycyjne funduszu zamkniętego może być utworzony jako fundusz aktywów niepublicznych lokujący co najmniej 80% wartości swoich aktywów w aktywa inne niż:

1)papiery wartościowe:

a)będące przedmiotem oferty publicznej, z wyjątkiem papierów wartościowych będących przedmiotem oferty publicznej, która nie wymaga sporządzenia prospektu na podstawie:

- art. 1 ust. 4 lit. a rozporządzenia 2017/1129, o ile jest kierowana do mniej niż 150 osób będących inwestorami kwalifikowanymi, lub

- art. 1 pkt 4 lit. b rozporządzenia 2017/1129, lub

b)dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym

- chyba że stały się one przedmiotem oferty publicznej, która wymaga sporządzenia prospektu na podstawie rozporządzenia 2017/1129, lub zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym po ich nabyciu przez fundusz;

2)instrumenty rynku pieniężnego, chyba że zostały wyemitowane przez spółki niepubliczne, których akcje lub udziały wchodzą w skład portfela inwestycyjnego funduszu.

Jak stanowi art. 45a ust. 1 u.f.i.:

Z zastrzeżeniem art. 47 ust. 6 oraz z uwzględnieniem art. 75- 82 rozporządzenia 231/2013, towarzystwo może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to towarzystwo.

W myśl ust. 4b ww. artykułu:

Przedsiębiorca lub przedsiębiorca zagraniczny, z którym towarzystwo zawarło umowę, o której mowa w ust. 1, w zakresie czynności dotyczących specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego lub funduszu inwestycyjnego zamkniętego, może przekazać wykonywanie powierzonych mu czynności innemu przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu, wyłącznie:

1)za zgodą towarzystwa i po uprzednim poinformowaniu przez towarzystwo Komisji o zamiarze takiego przekazania zgodnie z ust. 3 oraz

2)jeżeli w odniesieniu do przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznego, któremu ma być przekazane wykonywanie czynności, spełnione są warunki określone w ust. 4.

W analizowanej sprawie świadczą Państwo usługi prawne m.in. na rzecz Spółki, która - jako dom maklerski - prowadzi działalność w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych oraz zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych. Spółka, na rzecz której świadczą Państwo usługi prawnicze, ma zawarte umowy z dwoma Towarzystwami Funduszy Inwestycyjnych, które mają swoje siedziby w Polsce (w (...)), a także posiada umowę na zarządzanie portfelem inwestycyjnym w (...). Zatem, Spółka zarządza funduszami mającymi siedzibę w Polsce, jak również zarządza portfelami funduszy inwestycyjnych z siedzibą w (...).

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów, jak również orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że opisane we wniosku usługi, które świadczą Państwo na rzecz Spółki, mieszczą się w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy.

Jednakże uwagi na fakt, że fundusze zagraniczne oraz unijne AFI nie mieszczą się w zakresie pojęciowym „fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (…) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi”, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, to Usługi świadczone przez Państwa na rzecz Spółki, w zakresie w jakim Spółka ta zarządza portfelami funduszy inwestycyjnych z siedzibą w (...), nie korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie ww. przepisu.

Zwolnieniu od podatku podlegają natomiast jedynie usługi świadczone na rzecz Spółki, których docelowym beneficjentem są fundusze mające swoje siedziby w Polsce.

Reasumując:

Usługi świadczone przez Państwa na rzecz Spółki, które będą służyły zarządzaniu funduszami mającymi siedzibę w Polsce, podlegają zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy. Przy czym należy nadmienić, że mogą Państwo zrezygnować z ww. zwolnienia i wybrać opodatkowanie w trybie i na zasadach określonych w art. 43 ust. 22 i następne ustawy. W tej części Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Usługi świadczone przez Państwa na rzecz Spółki, które są docelowo wykorzystywane do zarządzania portfelami funduszy inwestycyjnych z siedzibą w (...), jako że fundusze zagraniczne oraz unijne AFI nie mieszczą się w zakresie pojęciowym o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, nie będą podlegały zwolnieniu od podatku na podstawie ww. artykułu z uwagi na niespełnienie przesłanki podmiotowej zdefiniowanej w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy. W konsekwencji, usługi te są opodatkowane według właściwej dla tych usług stawki podatku. W tej części Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa:

Składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym/opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeżeli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.