Wierzytelności nieściągalne

Wierzytelności nieściągalne

Piotr Wąsowski

Możliwość zaliczenia określonych wydatków do kosztów uzyskania przychodów wpływa bezpośrednio na wysokość dochodu będącego podstawą opodatkowania, a w konsekwencji – na wysokość należnego zobowiązania. Z tego względu przepisy dotyczące kosztów uzyskania przychodów są zazwyczaj bardzo rozbudowane i mają niekiedy charakter bardzo szczegółowy, wręcz kazuistyczny.

W ustawodawstwie polskim, w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych konstrukcja kosztów uzyskania przychodów, określona w art. 15 ustawy, oparta jest na swoistej klauzuli generalnej, która stanowi, że kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszystkie koszty ponoszone w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkami taksatywnie w ustawie wymienionymi. Wykładnia gramatyczna użytego przez ustawodawcę zwrotu wszystkie koszty „ponoszone w celu osiągnięcia przychodów” oznacza, iż podatnik ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów pod tym warunkiem, iż wykaże ich bezpośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie ma lub może mieć bezpośredni wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Jednym z ciekawszych wydatków związanych z kosztami uzyskania przychodu jest wierzytelność.

Wierzytelność wyraża uprawnienie przysługujące wierzycielowi (za wierzyciela uważa się osobę fizyczną

lub prawną uprawnioną do żądania określonego świadczenia) do domagania się od dłużnika (osoby fizycznej lub prawnej zobowiązanej do świadczeń pieniężnych względnie rzeczowych na rzecz wierzyciela) spłacenia określonego świadczenia.

Przychody

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera jednoznacznej definicji przychodów. Artykuł 12 tej ustawy normuje jedynie, iż przychodami w szczególności są przychody wymienione w punktach 1–7 przedmiotowego artykułu. Dodatkowo ustawodawca w ust. 3 art. 12 stwierdził, iż za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej uważa się osiągnięte w roku podatkowym należne przychody, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Można zatem uznać, iż w świetle wyżej wymienionego przepisu do przychodów zalicza się niektóre przychody w ujęciu kasowym (faktycznie otrzymane) oraz w ujęciu memoriałowym (przychody należne). Reasumując, dla podatnika podatku dochodowego od osób prawnych momentem powstania przychodu będzie data faktycznego otrzymania przychodu, a w przypadku przychodów związanych z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej – dzień, w którym przychody stały się należne (przykładowo dzień wystawienia faktury).