Opodatkowanie przekształceń spółek kapitałowych

Opodatkowanie przekształceń spółek kapitałowych stanowi jedno z bardziej skomplikowanych zagadnień ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Sposób opodatkowania uzależniony jest bowiem od bardzo wielu czynników, m.in. od tego, w jaki sposób zostały nabyte udziały (akcje), kiedy nastąpiło nabycie, czy aport miał postać zorganizowanej części przedsiębiorstwa czy też nie, a nawet, czy przekształcenie następuje z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, czy też głównym jego celem jest uniknięcie opodatkowania.

Ustawa z 27 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. Nr 141, poz. 1179) wprowadziła zmiany, które w istotny sposób modyfikują zasady dotyczące skutków podatkowych łączenia i podziału spółek oraz ich finansowania. Przepisy wspomnianej ustawy weszły w życie 1 stycznia 2003 r. i mają zastosowanie do dochodów i strat uzyskanych od tego dnia (z wyjątkiem przepisów dotyczących amortyzacji fabrycznie nowych środków trwałych, które obowiązują już od dnia ogłoszenia, tj. od 5 września 2002 r.). Jednym z podstawowych założeń ustawodawcy było dostosowanie prawa podatkowego do regulacji zawartych w kodeksie spółek handlowych dotyczących funkcjonowania spółek prawa handlowego, a w szczególności zdarzeń związanych z ich finansowaniem i restrukturyzacją.

Spółka kapitałowa, zgodnie z art. 528 k.s.h., może zostać podzielona na dwie lub więcej spółek kapitałowych. Nie jest jednak dopuszczalne podzielenie spółki akcyjnej, jeżeli jej kapitał zakładowy nie został pokryty w całości. W kodeksie handlowym dopuszczone zostały cztery rodzaje podziału spółki.

Podział spółki może zostać dokonany przez:

• przeniesienie całego majątku dzielonej spółki na inne spółki za udziały lub akcje spółki przejmującej, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej (podział przez przejęcie),