Powstanie i formy zakładu

Sposób opodatkowania zysków osiąganych przez przedsiębiorcę na obszarze innego państwa zależy w głównej mierze od tego, czy działalność przedsiębiorcy prowadzi do powstania zakładu. Stwierdzenie istnienia zakładu stanowi punkt wyjścia dla rozstrzygnięcia takich kwestii jak:

• rozgraniczenie jurysdykcji podatkowej, tj. któremu z państw-stron umowy bilateralnej przysługuje prawo opodatkowania dochodów przedsiębiorcy uzyskanych za pośrednictwem zakładu,

• określenie zakresu przypisania przychodów i kosztów poszczególnym częściom przedsiębiorstwa,

• sposób ustalenia wysokości dochodu podatkowego.

Ocena, czy dana forma aktywności przedsiębiorcy stanowi zakład, wywołuje daleko idące konsekwencje podatkowe, w tym ma znaczenie dla wysokości całkowitego obciążenia podatkowego przedsiębiorcy. Jeżeli przedsiębiorca prowadzi działalność na terytorium innego państwa za pośrednictwem zakładu, państwu źródła (położenia zakładu) przysługuje prawo opodatkowania tego rodzaju dochodu w zakresie, w jakim może być on przypisany temu zakładowi (art. 7 ust. 1 Konwencji Modelowej OECD). W celu zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w państwie rezydencji przedsiębiorcy dochody przypisane zakładowi są często wyłączone spod opodatkowania, z uwzględnieniem jednak efektu progresji. Efekt progresji nie wystąpi w przypadku przedsiębiorców opodatkowanych stawką proporcjonalną. Przedsiębiorca mający siedzibę w państwie, w którym obciążenia podatkowe są wyższe niż w państwie położenia zakładu, może osiągać oszczędności podatkowe, nadając bieg swoim interesom tak, aby wyższe dochody zostały przypisane zakładowi.