Podatkowe skutki kompensaty

Potrącenie, zwane też kompensatą, to instytucja prawa cywilnego mająca duże znaczenie gospodarcze, ponieważ ogranicza obrót środkami pieniężnymi, a w konsekwencji umożliwia poczynienie oszczędności w kosztach obsługi bankowej. Nie bez znaczenia jest też fakt, że kompensata usprawnia obrót gospodarczy i przeciwdziała zatorom płatniczym. Z jej praktycznym wykorzystaniem wiążą się jednak pewne niejasności dotyczące rozliczeń podatkowych.

Zastosowanie kompensaty - na podstawie art. 498-505 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn.zm.) - jest możliwe, jeżeli zostaną spełnione łącznie trzy warunki:

• dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami,

• przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości, oznaczone tylko co do gatunku,

• obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

Potrącenie polega na umorzeniu wzajemnych wierzytelności, w wyniku czego każda ze stron zostaje zwolniona ze swego zobowiązania albo całkowicie, albo do wysokości należności niższej. Wierzytelności kompensowane pochodzić mogą z tych samych lub różnych stosunków zobowiązaniowych. Do dokonania omawianej czynności prawnej jest uprawniony zarówno bezpośredni dostawca lub wykonawca, jak i nabywca wierzytelności.