Czy ZUS zaostrza kurs wobec wspólników, którzy nie płacą składek

W jednej z ostatnich interpretacji zakład uznał, że osoby wykonujące świadczenia niepieniężne dla spółek muszą płacić składki od otrzymanego wynagrodzenia. Działają bowiem w ramach umowy o świadczenie usług, a nie na podstawie art. 176 par. 1 kodeksu spółek handlowych

Od jakiegoś czasu pojawiają się doniesienia, że przepisy kodeksu spółek handlowych bywają wykorzystywane do obchodzenia przepisów o oskładkowaniu oraz o zatrudnianiu cudzoziemców. Umożliwia to art. 176 par. 1 kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.), zgodnie z którym jeśli wspólnik ma być zobowiązany do powtarzających się świadczeń niepieniężnych, to w umowie spółki należy oznaczyć rodzaj i zakres takich świadczeń. Wspólnik nie podlega wówczas ubezpieczeniu z tytułu wykonywania takich świadczeń, a wynagrodzenie nie podlega oskładkowaniu. W 2020 r. rzecznik małych i średnich przedsiębiorców interweniował w tej sprawie w Ministerstwie Finansów, wskazując, że wielu przedsiębiorców zatrudnia w ten sposób przede wszystkim Ukraińców, bo nie tylko nie trzeba odprowadzać od wynagrodzenia składek, lecz także nie są wymagane stosowne dokumenty zezwalające na pracę (pisaliśmy o tym: „Spółki ukraińskie ZUS może kwestionować już dziś”, DGP z 20 maja 2021 r.).

W przypadku obywateli polskich problem dotyczył tylko oskładkowania. Dotychczas wydawane interpretacje indywidualne w tego rodzaju sprawach nie kwestionowały możliwości skorzystania z art. 176 k.s.h. Jednak z jednej z ostatnio opublikowanych przez ZUS interpretacji (z 3 lutego 2023 r., znak DI/100000/43/1292/2022) wynika, że zakład może zacząć kwestionować stosowanie tego przepisu i nakazywać zapłatę składek jak od umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o zleceniu. A jeśli tak, to czy do opłacania składek będą zmuszeni także ci wspólnicy, którzy prawa nie obchodzą?