Podatkowe skutki umów barterowych

Nawiązując do jurydycznej istoty barteru, należy podkreślić, iż na gruncie prawa cywilnego nie został on w sposób wyraźny wyodrębniony, natomiast w praktyce obrotu gospodarczego pojęcie to jest używane jako potoczne określenie wykorzystywanej na dużą skalę umowy zamiany. Według art. 603 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) na podstawie umowy zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. W ujęciu prawa cywilnego jest to więc umowa odpłatna, wzajemna, dwustronnie zobowiązująca, do której, zgodnie z art. 604 k.c., stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. Różnica w stosunku do umowy sprzedaży polega głównie na tym, że wzajemne świadczenia stron są niepieniężne. W miejsce bowiem świadczenia ceny pojawia się obowiązek drugiej strony przeniesienia własności rzeczy.

Potwierdzeniem takiego poglądu jest wyrok NSA z 9 grudnia 1994 r. (sygn. akt SA/Lu 173/94), w którego uzasadnieniu stwierdzono, iż „Z punktu widzenia polskiego prawa cywilnego barter jest rodzajem umowy zamiany, polegającej na równoważącej się wartościowo wymianie towaru na towar lub usługi na usługę (albo usługi na towar lub towaru na usługę), gdzie nie wchodzą w grę dodatkowe rozliczenia pieniężne między kontrahentami. Przy czym barter od umowy zamiany z kodeksu cywilnego odróżnia tylko podmiot - zagraniczny kontrahent - oraz fakt, że w kodeksie cywilnym mówi się o zamianie rzeczy, co jednak nie stoi na przeszkodzie, aby zamianę usług traktować jako umowę nie- nazwaną, analogicznie do umowy zamiany określonej w kodeksie cywilnym”.