Obowiązek podatkowy i wymagalność podatku według VI Dyrektywy i projektu ustawy

Obowiązująca ustawa o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym nie zawiera definicji obowiązku podatkowego. Jest to zrozumiałe, jeżeli zważyć, że stanowiąc część polskiego systemu podatkowego, odwołuje się do przepisów ogólnego prawa podatkowego, które zawiera ustawa z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 ze zm.). Zgodnie z zamieszczoną w tej ustawie definicją obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych, w tym z ustawy o VAT, nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.

Odmiennie rzecz się ma w przypadku dyrektywy. Ze swej istoty - jako akt prawa wspólnotowego służący harmonizacji - zakłada ona jednolite rozumienie tych samych (podstawowych) pojęć na obszarze całej Wspólnoty, bez względu na różnice w tradycji prawnej poszczególnych państw członkowskich. W tym celu definiuje je na swoje potrzeby.

Według VI Dyrektywy zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego to zdarzenie, w którego wyniku zostają spełnione prawne wymogi wymagalności podatku. Expressis verbis dyrektywa nie definiuje więc obowiązku podatkowego, ale zdarzenie powodujące jego powstanie, przy czym czyni to w sposób bardzo ogólny. Odsyła bowiem do pojęcia wymagalności podatku (zostało w dyrektywie odrębnie zdefiniowane - patrz dalej), wiążąc powstanie obowiązku podatkowego ze spełnieniem prawnych wymogów (przesłanek) wymagalności. Bez wiedzy na temat wymagalności podatku nie jest zatem możliwe w świetle dyrektywy określenie obowiązku podatkowego.