Jak bronić się przed urzędem skarbowym

Załóżmy, że z tych czy innych przyczyn nasze zmagania z odwołaniem nie powiodły się i decyzja stała się prawomocna. Czy oznacza to, że już w żaden sposób nie uda się nam powalczyć z organami podatkowymi? Odpowiedź na tak postawione pytanie może, choć nie musi, być negatywna. Dla potrzeb niniejszego opracowania zajmujemy się dwoma grupami takich środków. Kryterium podziału tych środków uzależnione zostało od tego, czy dotyczą decyzji nieostatecznych (zwyczajne środki zaskarżania), czy też decyzji ostatecznych (nadzwyczajne środki zaskarżania). Wcześniej omówiłem już dwa zwyczajne środki zaskarżania rozstrzygnięć podatkowych: odwołanie służące zaskarżaniu decyzji oraz zażalenie służące zaskarżaniu niektórych postanowień wydawanych w toku postępowania podatkowego. Teraz przyjrzymy się bliżej nadzwyczajnym środkom zaskarżania.

W zależności od rodzaju decyzji, które są zaskarżane, środki zaskarżania dzielimy na zwyczajne i nadzwyczajne. Zwyczajne środki zaskarżania służą do wzruszania decyzji nieostatecznych, a nadzwyczajne - decyzji ostatecznych. Warto w tym miejscu przypomnieć, że decyzja podatkowa staje się ostateczna, gdy:

• strona nie złożyła w terminie odwołania od tej decyzji i nie przywrócono jej terminu do wniesienia odwołania (art. 228 § 1 pkt 2 Ordynacji),

• strona złożyła odwołanie w terminie, lecz organ odwoławczy stwierdził jego niedopuszczalność (art. 228 § 1 pkt 1),

• została wydana przez organ odwoławczy, a więc wyczerpany został tok instancyjny (art. 127 Ordynacji podatkowej),

• została wydana w postępowaniu jednoinstancyjnym (art. 261 § 1).

Decyzje ostateczne wzruszane są przez tzw. nadzwyczajne środki zaskarżania. Obowiązujące obecnie przepisy znają kilka nadzwyczajnych środków zaskarżania rozstrzygnięć podatkowych. Są to: wznowienie postępowania (uregulowane w przepisach art. 240-246 Ordynacji podatkowej), stwierdzenie nieważności decyzji (uregulowane w przepisach art. 247-252 Ordynacji podatkowej) oraz uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej (uregulowane w przepisach art. 253-257 Ordynacji podatkowej). Do środków tych zalicza się również instytucję wygaśnięcia decyzji podatkowej (uregulowaną w przepisach art. 258-259 Ordynacji), choć ma nieco inny charakter niż pozostałe wskazane w tym miejscu środki zaskarżania.