Jak postępować, gdy kontrahent nie wykonuje umowy?

Kara umowna jest, podobnie jak odsetki, świadczeniem ubocznym, do którego może być zobowiązana strona umowy w razie niewykonania lub nienależytego wykonania przez nią zobowiązania niepieniężnego (art. 483 § 1 k.c.). Świadczenie to jest jednak należne wierzycielowi wyłącznie w przypadku, gdy zostało wyraźnie zastrzeżone w umowie. Karą umowną może być zabezpieczone wykonanie zobowiązania przez jedną ze stron lub przez obie strony. Zastrzeżenie kary umownej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania pieniężnego byłoby nieważne.

W praktyce najczęściej spotyka się karę umowną określoną w stawce kwotowej lub procentowej za każdą kolejną jednostkę czasu, przez którą strona pozostaje w zwłoce ze spełnieniem swego świadczenia (np. 100 zł lub 5% wartości świadczenia drugiej strony za każdy dzień lub miesiąc zwłoki danej strony w należytym wykonaniu umowy). Niekiedy kara umowna jest zastrzeżona w określonej, wysokiej kwocie za nieterminowe wykonanie przez stronę umowy, niezależnie od czasu trwania opóźnienia. Możliwe jest również przewidzenie kar umownych za konkretne uchybienia w wykonaniu umowy, np. za każdy przypadek świadczenia rzeczy lub usług nienależytej jakości. W jednej umowie można przewidzieć kilka rodzajów kar umownych za różne przypadki jej niewykonania lub nienależytego wykonania.