Obrót wierzytelnościami

Factoring polega na odpłatnym nabyciu przez wyspecjalizowanego w tego typu transakcjach przedsiębiorcę (faktora), którym zwykle jest bank lub inna instytucja finansowa, krótkoterminowej, pieniężnej wierzytelności danego przedsiębiorcy (faktoranta) pochodzącej z dokonanej przez faktoranta z inną osobą (dłużnikiem) transakcji handlowej, np. umowy sprzedaży, dostawy lub świadczenia usług. Nabycie przez faktora wierzytelności następuje za cenę stanowiącą różnicę nominalnej wartości tej wierzytelności i wynagrodzenia faktora (prowizji).

Zasadniczo do factoringu przyjmuje się jedynie wierzytelności jeszcze niewymagalne, ale krótkoterminowe. Mowa tu o wierzytelnościach, których termin wymagalności nie jest dłuższy niż rok, przy czym regulaminy skupu wierzytelności ustalane przez poszczególnych faktorów mogą przewidywać skupowanie wierzytelności o krótszym lub dłuższym terminie wymagalności, a nawet tych, które są już wymagalne. Oczywiście faktor zwykle dba, by nie nabywać wierzytelności spornych, przedawnionych, obciążonych prawami osób trzecich lub wobec dłużników upadłych.

Faktor jako cesjonariusz nabywa wierzytelności faktora (zasadniczo wraz z prawami z nimi związanymi) na opisanych wyżej zasadach przewidzianych dla cesji wierzytelności.

Factoring niesie dla faktoranta oczywiste korzyści polegające na poprawie jego płynności finansowej poprzez możliwość uzyskania środków finansowych jeszcze przed terminem wymagalności odpowiednich roszczeń, a nadto szybciej i zwykle taniej (niższa prowizja i brak obowiązku dostarczania zabezpieczeń), niż w razie zaciągnięcia kredytu lub pożyczki krótkoterminowej. Zysk faktora stanowi natomiast prowizja (dyskonto), o którą zmniejszana jest cena wierzytelności.

Umowa factoringu jest w prawie polskim kwalifikowana jako tzw. umowa nienazwana, co oznacza, że nie jest ona uregulowana w kodeksie cywilnym ani żadnych przepisach szczególnych, lecz dopuszczalna na podstawie ogólnej zasady swobody umów (art. 353 k.c.). Umowa ta jest oparta w swych podstawowych założeniach na konstrukcjach przelewu i sprzedaży wierzytelności, w związku z tym do oceny jej skutków prawnych stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego regulujące te stosunki prawne. Nadto umowa factoringu może dodatkowo zobowiązywać faktora do świadczenia na rzecz faktoranta określonych w niej usług, np. księgowych lub doradczych. Do tego rodzaju zapisów będzie się zwykle stosować odpowiednio przepisy o umowie zlecenia (art. 734 i nast. k.c.).