Aktualności i orzecznictwo

dr Marcin Tofel

adiunkt w Katedrze Prawa Handlowego Kolegium Prawa Akademii Leona Koźmińskiego, adwokat w Warszawie, współpracuje z międzynarodową Kancelarią Prawniczą SALANS

Jurysdykcja w sprawie o ustalenie zakazu wykonywania prawa głosu w spółce akcyjnej

1. Regulacja art. 24 rozporządzenia jak i aktualna treść art. 1099 k.p.c., w powiązaniu z art. 1104 § 2 k.p.c., prowadzi do wniosku, że w zakresie, w którym dopuszczalne jest ustanowienie jurysdykcji sądów polskich przez wdanie się w spór co do istoty, sąd nie bierze z urzędu pod uwagę braku jurysdykcji krajowej. Sąd bierze pod uwagę tylko przesłanki jurysdykcyjne o charakterze bezwzględnym, tj. przesłanki wskazujące na jurysdykcję wyłączną.

2. Znowelizowana treść art. 1099 k.p.c. oraz celowość czasowego ograniczenia badania kwestii jurysdykcji związanej z zarzutem pozwanego, uzasadniają pogląd o niedopuszczalności jej dalszego badania po prawomocnym oddaleniu zarzutu pozwanego braku jurysdykcji krajowej zgłoszonego przed wdaniem się w spór.

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 8 czerwca 2010 r., sygn. akt I ACz 487/10¹

Sąd Okręgowy (SO) w Białymstoku pierwotnie odmówił odrzucenia pozwu. Następnie jednak zmienił zdanie i odrzucił pozew w sprawie z powództwa publicznej spółki akcyjnej o ustalenie, że jej akcjonariusz nie może wykonywać prawa głosu ze wszystkich posiadanych przez niego akcji. SO wziął pod uwagę art. 2 ust. 1 rozporządzenia Rady WE nr 44/2001 z 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych statuujący zasadę jurysdykcji państwa członkowskiego miejsca zamieszkania pozwanego i uznał, że w sprawie brak jest jurysdykcji krajowej. SO nie zgodził się z powódką, że istnieje możliwość powołania się na art. 5 ust. 1 lit. a rozporządzenia, gdyż przedmiotem postępowania nie jest umowa lub roszczenie wynikające z umowy, które zostały albo miały być wykonane w Polsce. W ocenie SO, na przeszkodzie odrzucenia pozwu nie stał także fakt wydania wcześniej w tej samej sprawie orzeczenia odmawiającego odrzucenia pozwu, które wobec niezaskarżenia go przez strony stało się prawomocne. Artykuł 1099 § 1 k.p.c. pozwala bowiem na odrzucenie pozwu z powodu braku jurysdykcji w każdym stanie prawnym.