Kto i na jakich zasadach ponosi odpowiedzialność za nieprawidłowe prowadzenie ksiąg rachunkowych

Odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg: Kierownik jednostki nie może uwolnić się od odpowiedzialności za prowadzenie ksiąg rachunkowych, nawet wówczas, gdy obowiązki w zakresie rachunkowości zostały powierzone innej osobie. Stwierdzone na piśmie przyjęcie odpowiedzialności przez inną osobę powoduje, że osoba ta staje się współodpowiedzialna. Za nieprawidłowe prowadzenie ksiąg osobom odpowiedzialnym grożą sankcje cywilne, karne lub dyscyplinarne.

Odpowiedzialność można zdefiniować jako konieczność poniesienia przez dany podmiot wszelkich ujemnych następstw przewidzianych przez prawo w związku z zaistnieniem pewnych zdarzeń kwalifikowanych negatywnie przez system prawny. Wyróżnia się odpowiedzialność cywilną oraz odpowiedzialność karną. Odpowiedzialność cywilna to obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy albo popełnienia czynu niedozwolonego. Odpowiedzialność karna to konieczność poniesienia kary za popełnienie przestępstwa.

Osoby wykonujące niektóre zawody ponoszą odpowiedzialność dyscyplinarną określoną przez przepisy regulujące zasady wykonywania danego zawodu. W odniesieniu do prowadzenia ksiąg można mówić o odpowiedzialności dyscyplinarnej biegłych rewidentów i doradców podatkowych.

Odrębnym zagadnieniem jest konieczność poniesienia negatywnych konsekwencji podatkowych wadliwego i nierzetelnego prowadzenia ksiąg. Jest to swoistego rodzaju odpowiedzialność, którą ponosi podatnik (ewentualnie płatnik bądź inkasent).

Ustawa o rachunkowości określa zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych. Nieprzestrzeganie ich oznacza bezprawność działania poszczególnych osób odpowiedzialnych za prowadzenie ksiąg. Bezprawność działań jest jedną z przesłanek powstania odpowiedzialności cywilnej. Jeżeli chodzi o odpowiedzialność karną to prowadzenie ksiąg rachunkowych niezgodnie z ustawą o rachunkowości jest już samo w sobie czynem zabronionym pod groźbą kary. Nieprzestrzeganie ustawy o rachunkowości może być także przesłanką powstania odpowiedzialności dyscyplinarnej biegłych rewidentów i doradców podatkowych.