Postępowanie podatkowe

Ustalanie i pobór należnych JST podatków i opłat następuje w specjalnie do tego stworzonym postępowaniu - postępowaniu podatkowym. Często, mimo merytorycznie prawidłowej decyzji podatkowej, organy nadzoru uchylają decyzje ze względu na wady postępowania podatkowego. Aby uchronić się przed tego typu zdarzeniami JST, działające jako organy podatkowe, powinny przestrzegać procedur określonych w Ordynacji podatkowej.

Zasady podatkowe

Wśród norm prawa podatkowego regulujących problematykę postępowania podatkowego znajdują się takie, którym ustawodawca przypisał szczególną funkcję, a mianowicie funkcję reguł przewodnich postępowania. Zasady podatkowe stanowią wskazówkę interpretacyjną w stosunku do wszystkich przepisów Ordynacji podatkowej, których znaczenie jest niejasne. Katalog zasad ogólnych zamieszczony został w art. 120-129 Ordynacji podatkowej.

Z orzecznictwa

Zasady ogólne to najważniejsze reguły, które z jednej strony przesądzają o modelu postępowania, z drugiej stanowią wytyczne działania dla organów podatkowych. Nie wprowadzają nowych, samoistnych instytucji, lecz są normami, które mają być realizowane przez istniejące instytucje. Dzięki temu "wyjęciu przed nawias" wszystkie instytucje zawarte w Ordynacji podatkowej mogą być traktowane jako konkretyzacja zasad ogólnych.

Wyrok NSA z 16 listopada 2006 r., sygn. akt II FSK 1419/2005

Zasada praworządności

Organy podatkowe działają na podstawie przepisów prawa. Pod pojęciem przepisów prawa należy rozumieć wymienione w Konstytucji RP akty powszechnie obowiązujące, a więc uregulowania samej Konstytucji RP, ustaw, ratyfikowanych umów międzynarodowych, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego. W związku z tym, wykluczone jest, by organy podatkowe opierały swoje rozstrzygnięcia na różnego rodzaju wytycznych, instrukcjach czy okólnikach wydawanych przez organy wyższego rzędu.

Z orzecznictwa

Wyrażona w art. 120 Ordynacji podatkowej zasada praworządności nie pozwala jednemu organowi administracji czynić ustaleń sprzecznych z ostateczną decyzją administracyjną wydaną przez inny organ administracyjny, do momentu wyeliminowania tej decyzji z obrotu. Nie do pogodzenia z praworządnością jest sytuacja, gdy dwa organy administracji przy wydawaniu decyzji administracyjnej oceniają sprzecznie ten sam stan faktyczny.