5. Organizacja pomocy społecznej

Najwięcej miejsca w opracowaniu poświęcono OPS, ponieważ właśnie te jednostki organizacyjne, zgodnie z art. 110 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, realizują zadania pomocy społecznej w gminach. W rozdziale tym przedstawiona zostanie także istota i status zawodu pracownika socjalnego.

5.1. Rola OPS

Ośrodek pomocy społecznej jest często głównym, a nawet i jedynym podmiotem pomocy w gminie. Gminny ośrodek realizuje:

● zadania własne gminy w zakresie pomocy społecznej, kierując się ustaleniami wójta (burmistrza/prezydenta miasta) oraz wynikające z uchwał rady gminy,

● zadania zlecone z zakresu administracji rządowej, kierując się ustaleniami przekazanymi przez wojewodę.

Wprawdzie głównym realizatorem zadań pomocy społecznej jest teoretycznie gmina, to oczywiste, że konieczne było powołanie wyspecjalizowanej jednostki, która przejęłaby te obowiązki organizacyjne. Ośrodek pomocy społecznej, wykonując zadania własne gminy w zakresie pomocy społecznej, kieruje się ustaleniami wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Wójt udziela kierownikowi OPS upoważnienia do wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu pomocy społecznej należących do właściwości gminy.

Główne zadania OPS, uregulowane w art. 110 ustawy o pomocy społecznej, zostały przedstawione w tabeli, ale zadań obciążających ośrodki jest coraz więcej i wynikają one z różnych innych przepisów, np. ustawy o promocji zatrudnienia, ustawy o przeciwdziałaniu przemocy, ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (dalej: ustawa o świadczeniach rodzinnych), ustawy z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (dalej: ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów).

Tabela. Zadania OPS (obowiązki i uprawnienia)

Kierownik OPS wydaje decyzje administracyjne na podstawie upoważnienia wójta (burmistrza lub prezydenta miasta). Wójt gminy nie może więc wyłącznie z własnej inicjatywy udzielić takiego upoważnienia innej, oprócz kierownika ośrodka, osobie.