Prawnopodatkowe aspekty wywłaszczenia nieruchomości

RENATA SŁAWEK

Prawnopodatkowe aspekty wywłaszczenia nieruchomości

W art. 21 Konstytucji zapisano, iż wywłaszczenie jest dopuszczalne wyłącznie na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem. Wywłaszczenie jest swoistą instytucją prawną, za pomocą której państwo w sposób władczy wkracza w sferę indywidualnych praw podmiotowych do osiągnięcia celów o szczególnej doniosłości publicznej. Z punktu widzenia charakteru prawnego, w świetle doktryny, instytucja wywłaszczenia jest najczęściej traktowana jako instytucja prawa publicznego, z którą przepisy wiążą określone skutki o charakterze cywilnoprawnym i podatkowym.

Od 1 stycznia 1998 r. weszła w życie ustawa o gospodarce nieruchomościami, która zastąpiła funkcjonującą dotychczas w obrocie prawnym ustawę o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. W obowiązującej obecnie ustawie zostały określone zasady i skutki związane z wywłaszczeniami nieruchomości i odszkodowaniami za te wywłaszczenia oraz kwestie związane z realizacją prawa pierwokupu, do których odwołują się bezpośrednio przepisy podatkowe ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W świetle art. 112 ust. 2 powyższej ustawy wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości. Wywłaszczenie nieruchomości może być dokonane, jeżeli cele publiczne nie mogą być zrealizowane w inny sposób niż przez pozbawienie albo ograniczenie praw do nieruchomości, a prawa te nie mogą być nabyte w drodze umowy.