Efektywne sposoby wygasania zobowiązań podatkowych

Co do zasady spełnienie świadczenia powinno prowadzić do pełnego zaspokojenia interesu wierzyciela, którym w przypadku zobowiązań podatkowych jest zgodność jednostronnego świadczenia podatnika na rzecz Skarbu Państwa lub gminy z przepisami prawa podatkowego.

Spełnienie świadczenia to główny, ale nie jedyny sposób wygaśnięcia zobowiązania podatkowego. Może się bowiem zdarzyć, że stosunek prawny łączący wierzyciela (Skarb Państwa lub gminę) i dłużnika - płatnika ustanie, mimo iż nie dojdzie do zaspokojenia (w całości lub części) wierzyciela, gdyż nie nastąpi wykonanie zobowiązania podatkowego lub zostanie ono wykonane jedynie w części. Mowa jest wówczas o tzw. nieefektywnym wygaśnięciu zobowiązania podatkowego.

Wygasanie zobowiązań podatkowych jest uregulowane zasadniczo w art. 59 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa. Ustawodawca, co prawda, w tym jednym przepisie zebrał wszystkie sposoby wygasania zobowiązań podatkowych, bez dokonywania ich podziału na sposoby efektywne i nieefektywne, jednak dokonanie takiego podziału jest tu wskazane.

A zatem do efektywnych sposobów wygasania zobowiązań podatkowych należy zaliczyć przede wszystkim podstawową formę, czyli zapłatę podatku. Należą do nich także potrącenie oraz zaliczenie nadpłaty lub zaliczenie zwrotu podatku, pobranie podatku przez płatnika lub inkasenta, a także przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych oraz przejęcie własności nieruchomości lub prawa majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym.