Cztery lata funkcjonowania funduszu sołeckiego

Właściwie do momentu uchwalenia ustawy z 20 lutego 2009 r. o funduszu sołeckim (dalej: u.f.s.) mieszkańcy wsi nie mieli realnego wpływu na finansowanie inwestycji na terenie swojego sołectwa. Co prawda, w niektórych gminach ogłaszano konkursy, czy proponowano granty skierowane do sołectw, jednak wciąż widoczny był deficyt takich rozwiązań w skali kraju. Nie dostrzegano ogromnego potencjału drzemiącego w ponad 40 tysiącach sołectw i milionach obywateli je zamieszkujących, choć w Europie dawno już zauważono, że problemy obszarów wiejskich można skutecznie zmniejszać, angażując do działania mieszkańców.

Fundusz w oczach władz gmin i sołtysów

Mechanizm finansowania inwestycji sołeckich przez lata zyskał sobie sympatyków zarówno wśród władz gmin, jak i sołectw. Stworzenie mieszkańcom wsi możliwości decydowania o przeznaczeniu części środków finansowych z budżetu gminy znakomicie wpisuje się w realizację zasady samorządności. Doceniono ukryte w mieszkańcach możliwości, zaktywizowano ich, a to zaowocowało zdecydowanym rozwojem wsi. Uświadomiono sobie, że posiadając środki finansowe można zmienić wizerunek danej miejscowości, wspomóc jej rozwój i rozwiązać choć część problemów. Nie bez znaczenia jest także kwestia procesu kształtowania się zaangażowanego społeczeństwa obywatelskiego na terenach wiejskich, zaszczepienia w mieszkańcach poczucia odpowiedzialności za rozwój swojego regionu. Te pozytywne strony funduszu podkreślają najczęściej beneficjenci funduszu. Jakie jest zdanie władz gmin, widać choćby po tym, że w prawie połowie polskich gmin zdecydowano się na wyodrębnienie funduszu sołeckiego. Daje on gminie możliwość dokładniejszego poznania problemów mieszkańców wsi, a także pozwala na realizację bezpośrednio przez wsie tych zadań własnych gminy, które dotyczą mieszkańców sołectwa. Ponadto warto zwrócić uwagę, że część poniesionych na fundusz sołecki wydatków gmina może odzyskać dzięki mechanizmowi zwrotu, czyli de facto otrzymuje ona dodatkowe środki. Wysokość zwrotu (10%, 20% lub 30% poniesionych przez gminę wydatków na fundusz sołecki) obliczana jest zgodnie z art. 2 ust. 5 u.f.s. i zależy od wysokości kwoty bazowej gminy w stosunku do kwoty bazowej dla całego kraju.