Wycofanie samochodu z działalności gospodarczej - skutki podatkowe

Oto kluczowe zasady opodatkowania związane z wycofaniem samochodu z działalności gospodarczej.

I. Rozliczenia w podatku dochodowym

1. Wycofanie samochodu z działalności gospodarczej

Wycofanie samochodu z majątku trwałego firmy i przekazanie go na potrzeby prywatne podatnika (np. właściciela jednoosobowej firmy, wspólnika spółki cywilnej lub wspólnika spółki jawnej), co do zasady, nie powoduje powstania przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 1 updof za przychód z działalności gospodarczej uznaje się również "przychody z odpłatnego zbycia środków trwałych wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą". Wycofanie samochodu z działalności gospodarczej i przekazanie go na cele osobiste podatnika nie jest odpłatnym zbyciem, wobec czego nie powoduje powstania przychodu podatkowego.

PRZYKŁAD

Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG. We wrześniu 2012 r. zakupił do firmy samochód osobowy, który wprowadził do ewidencji środków trwałych. Od wartości początkowej auta dokonywał odpisów amortyzacyjnych. W październiku 2014 r. przedsiębiorca wycofał samochód z działalności gospodarczej i przeznaczył go na cele osobiste. W związku z wycofaniem samochodu z działalności nie powstaje przychód podatkowy. I to niezależnie od tego, czy auto zostało zamortyzowane, czy też nie.

Podobne skutki w PIT wystąpią w przypadku wycofania samochodu, np. ze spółki cywilnej lub spółki jawnej, i przekazania go na potrzeby osobiste wszystkich wspólników lub jednego z nich (choć w tym ostatnim przypadku jest to nieco bardziej złożone). Dla przykładu, samochód nabyty w czasie trwania umowy spółki cywilnej stanowi wspólny, niepodzielny majątek wszystkich wspólników (współwłasność łączną). Każdy ze wspólników ma równe prawa do całego auta. Wspólnicy mogą wycofać samochód z działalności, przekształcając współwłasność łączną na współwłasność ułamkową lub na własność jednego ze wspólników.

PRZYKŁAD

W spółce cywilnej jest dwóch wspólników - X i Y, z których każdy uczestniczy w zyskach i stratach w 50%. W 2011 r. zakupili oni do firmy samochód (współwłasność łączna). W 2014 r. na podstawie podjętej uchwały postanowili wycofać samochód z działalności, zamieniając współwłasność łączną na współwłasność ułamkową, tak by po wycofaniu samochodu każdemu ze wspólników przysługiwał 50% udział we własności (udział we współwłasności auta odpowiada udziałom w spółce). Po kilku dniach od wycofania auta wspólnik X sprzedał swój 50% udział w samochodzie córce wspólnika Y.

1. Wycofanie samochodu z działalności, na skutek przesunięcia z firmowego majątku wspólników do ich majątków prywatnych, nie powoduje u żadnego z nich opodatkowania PIT.

2. Dopiero sprzedaż udziału we współwłasności auta stanowi dla wspólnika X przychód podatkowy.

Szczególnym przypadkiem jest przeniesienie współwłasności samochodu nabytego w trakcie działalności spółki osobowej tylko na jednego ze wspólników, co może wymagać ewentualnego ustalenia sposobu rozliczenia pomiędzy pozostałymi wspólnikami.

PRZYKŁAD

Wspólnikami spółki cywilnej są dwie osoby fizyczne, z których każda ma prawo do udziału w zyskach i stratach spółki w 50% (wspólnicy X i Y). Wspólnicy podjęli uchwałę, na podstawie której postanowili przekazać samochód osobowy, będący środkiem trwałym firmy, na cele prywatne wspólnika Y (bez zmniejszania jego udziału kapitałowego w spółce). Przejęcie samochodu na własność prywatną wspólnika Y wymaga zniesienia współwłasności. Postanowiono, że z tytułu zniesienia współwłasności wspólnik X otrzyma zapłatę.

1. Wycofanie samochodu ze spółki cywilnej i przekazanie go na cele osobiste wspólnika Y, który stał się jego wyłącznym właścicielem, nie powoduje powstania przychodu podatkowego u tego wspólnika.

2. Odpłatne zbycie udziału we współwłasności samochodu stanowi dla wspólnika X przychód podatkowy.

W praktyce dość często spotyka się przypadki wycofania ze spółki osobowej samochodu, który wcześniej został do niej wniesiony przez wspólnika w formie aportu.

PRZYKŁAD

W 2011 r. wspólnik wniósł do spółki jawnej wkład niepieniężny w postaci samochodu osobowego. Samochód został wpisany przez spółkę do ewidencji środków trwałych (odpisy amortyzacyjne zaliczono do kosztów podatkowych). Obecnie wspólnicy spółki podjęli uchwałę, na mocy której postanowiono wycofać ten samochód ze składników firmowego majątku, tj. wykreślić z ewidencji środków trwałych i z powrotem przekazać go temu samemu wspólnikowi na jego cele osobiste. Czynność ta powoduje obniżenie wkładu wspólnika w spółce jawnej, ale nie skutkuje wystąpieniem podatnika ze spółki.

1. Wycofanie części wkładu powoduje u wspólnika powstanie przychodu podatkowego, którego źródłem są prawa majątkowe (art. 18 updof).

2. Wartość tego świadczenia określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania (art. 11 ust. 2 updof).

W ten sam sposób kwestię tę wyjaśnił Dyrektor IS w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 29 czerwca 2012 r., sygn. IPPB1/415-293/11-4/EC. W piśmie tym czytamy:

(...) zmniejszenie udziału kapitałowego Wnioskodawcy w majątku spółki jawnej, dokonane na zasadach przewidzianych w art. 54 § 1 Kodeksu spółek handlowych, w wyniku czego otrzyma on samochód osobowy, stanowi przychód podatkowy, o którym mowa w art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. przychód z praw majątkowych. Dochodem z tego źródła przychodów podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami poniesionymi na nabycie (objęcie) tego wkładu oraz innymi kosztami poniesionymi w związku z osiągnięciem tego przychodu.

Potwierdzenie stanowiska, w myśl którego wycofanie ze spółki osobowej przedmiotu aportu powodujące obniżenie wkładu wspólnika należy uznać za przychód podatkowy, można także odnaleźć w interpretacjach indywidualnych Dyrektora IS w Katowicach z 11 lipca 2014 r., sygn. IBPBII/1/415-319/14/MK, oraz Dyrektora IS w Warszawie z 3 stycznia 2014 r., sygn. IPPB1/415-1071/13-2/ES.

Wykreślenie z ewidencji środków trwałych

W dacie przekazania pojazdu na potrzeby osobiste podatnika składnik majątku należy wykreślić z ewidencji środków trwałych, podając przyczynę wykreślenia, np. "przekazanie samochodu na potrzeby osobiste przedsiębiorcy (wspólnika)". Czynność ta nie wymaga dodatkowego udokumentowania. Warto jednak sporządzić osobny dokument:

● zawierający oświadczenie podatnika o wycofaniu samochodu z ewidencji środków trwałych - w przypadku właściciela jednoosobowej firmy, lub

● w formie protokołu przekazania samochodu wspólnikowi - w przypadku spółki cywilnej lub jawnej.

Sporządzenie tej dodatkowej dokumentacji jest wskazane, ale nie wynika z żadnego obowiązku określonego przepisami updof.

Przykład oświadczenia o wycofaniu samochodu z majątku firmy

Zaprzestanie dokonywania odpisów amortyzacyjnych

Jeżeli w momencie wycofania samochodu z działalności gospodarczej jest on nadal amortyzowany, to należy zaprzestać dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej auta. Ostatni odpis amortyzacyjny powinien być dokonany za miesiąc, w którym samochód został wycofany z działalności. Wykreślenie składnika majątku z ewidencji środków trwałych nie powoduje konieczności dokonania korekty dotychczas dokonanych odpisów amortyzacyjnych, w związku z przekazaniem pojazdu na potrzeby osobiste podatnika. Tym samym odpisy amortyzacyjne dokonane za okres od pierwszego miesiąca następującego po wprowadzeniu auta do ewidencji środków trwałych do końca miesiąca, w którym nastąpiło wycofanie tego składnika majątku z działalności gospodarczej, stanowią koszty uzyskania przychodów i nie występuje obowiązek ich korekty. W momencie wycofania samochodu z majątku firmy do kosztów podatkowych nie można natomiast zaliczyć ewentualnej niezamortyzowanej wartości początkowej samochodu. Możliwość zaliczenia jej do kosztów podatkowych może wystąpić dopiero w przypadku późniejszej sprzedaży samochodu.

PRZYKŁAD

Podatnik w październiku 2014 r. wycofał samochód z działalności gospodarczej i przeznaczył go na cele osobiste. Wartość początkowa tego środka trwałego wynosiła 52 000 zł. Do momentu przekazania samochodu na potrzeby osobiste podatnika środek trwały został częściowo zamortyzowany. Dotychczasowe odpisy amortyzacyjne (za okres do października 2014 r. włącznie) wyniosły 31 200 zł. Niezamortyzowana wartość początkowa samochodu w kwocie 20 800 zł (52 000 zł - 31 200 zł) nie stanowi kosztów uzyskania przychodu. W związku z wycofaniem auta z działalności przychód ten bowiem nie wystąpił.

Jeżeli po wycofaniu samochodu z działalności gospodarczej podatnik zdecyduje, aby auto nadal było wykorzystywane na potrzeby prowadzonej działalności, to nie ma przeszkód, by ponownie wprowadzić je do firmowego majątku (wpisać do ewidencji środków trwałych). Jeżeli jednak samochód został wcześniej całkowicie zamortyzowany, to podatnik nie może go ponownie amortyzować.

Wycofanie samochodu z działalności - podsumowanie

W tabeli przedstawiamy podsumowanie reguł postępowania w przypadku wycofania samochodu z działalności.

Tabela. Zasady postępowania w przypadku wycofania samochodu z działalności

2. Sprzedaż samochodu po wycofaniu z działalności

Skutki podatkowe może wywołać dopiero późniejsza sprzedaż samochodu wycofanego z działalności gospodarczej. Pomimo że samochód został wycofany z działalności gospodarczej, przychód uzyskany z jego sprzedaży, po spełnieniu warunków określonych w updof, będzie stanowił przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej. Decydują o tym art. 10 ust. 2 pkt 3 i art. 14 ust. 2 pkt 1 updof. Przychód ze zbycia samochodu wycofanego z działalności gospodarczej należy doliczyć do przychodów z działalności gospodarczej, jeżeli od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym samochód został wycofany z działalności gospodarczej, do dnia sprzedaży nie upłynęło 6 lat. Oznacza to, że samochód wycofany z działalności gospodarczej jeszcze przez 6 lat ma status składnika związanego z tą działalnością, którego ewentualną sprzedaż należy rozliczyć w ramach działalności gospodarczej. Odpłatne zbycie samochodu nie spowoduje powstania przychodu z działalności gospodarczej tylko wtedy, kiedy sprzedaż nastąpi po upływie 6 lat od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wycofano pojazd z majątku firmy.

Sprzedaż niezamortyzowanego samochodu

Jeżeli samochód został sprzedany przed upływem 6 lat od dnia wycofania go z działalności gospodarczej, to podatnik w tym momencie ma możliwość pomniejszenia przychodu o niezamortyzowaną część wartości początkowej auta. Kosztem uzyskania przychodu ze sprzedaży środka trwałego są bowiem wydatki na nabycie samochodu pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych - art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b) updof.

PRZYKŁAD

Podatnik w kwietniu 2013 r. wycofał samochód z działalności gospodarczej i przekazał go na potrzeby osobiste. Wartość początkowa tego środka trwałego wynosiła 40 000 zł. Dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, naliczone do kwietnia 2013 r., wyniosły 32 000 zł. Niezamortyzowana wartość początkowa samochodu stanowiła kwotę 8000 zł (podatnik w momencie wycofania auta z działalności nie uwzględnił jej w rachunku podatkowanym).

1. We wrześniu 2014 r. podatnik sprzedał samochód za 10 000 zł (netto). Ze względu na to, że sprzedaż samochodu nastąpiła przed upływem 6 lat od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wycofano go z działalności gospodarczej, przychód ze sprzedaży podatnik doliczył do bieżących przychodów z działalności gospodarczej.

2. Podatnik wykazał dochód z tego tytułu jako różnicę pomiędzy:

- przychodem ze sprzedaży składnika majątku w wysokości 10 000 zł

- a niezamortyzowaną wartością auta w kwocie 8000 zł, którą z kolei ustalił jako różnicę pomiędzy wartością początkową samochodu a sumą dokonanych odpisów amortyzacyjnych (40 000 zł - 32 000 zł).

Ustalony w ten sposób dochód z odpłatnego zbycia, jako różnica pomiędzy przychodem podatkowym a kosztami jego uzyskania, wyniósł 2000 zł (10 000 zł - 8000 zł). Opodatkowaniu PIT podlega kwota 2000 zł.

Taki sposób rozliczenia dochodu ze sprzedaży samochodu wycofanego wcześniej z działalności gospodarczej potwierdził m.in. Dyrektor IS w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 14 maja 2014 r., sygn. IBPBI/1/415-188/14/SK. Pismo odnosi się do przypadku, w którym podatnik w grudniu 2012 r. wprowadził samochód osobowy, będący jego prywatną własnością, do ewidencji środków trwałych, a następnie w listopadzie 2013 r. wycofał auto z tej ewidencji i przeznaczył na cele osobiste. W tym samym miesiącu (27 listopada 2013 r.) podatnik sprzedał samochód. W związku z tym, że odpłatne zbycie pojazdu nastąpiło przed upływem 6 lat od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wycofano go z działalności gospodarczej, to cena uzyskana z jego sprzedaży stanowiła przychód z działalności gospodarczej w kwocie 15 000 zł, który podatnik wykazał w kolumnie 8 pkpir (jako pozostałe przychody). Z kolei do kosztów uzyskania przychodów podatnik zaliczył kwotę 51 222,93 zł, stanowiącą niezamortyzowaną część samochodu, którą wykazał w kolumnie 13 pkpir (jako pozostałe wydatki).

Sprzedaż samochodu po wycofaniu z działalności - podsumowanie

W tabeli przedstawiamy zasady opodatkowania obowiązujące w przypadku sprzedaży samochodu wycofanego z działalności gospodarczej.

Tabela. Zasady postępowania w przypadku sprzedaży samochodu wycofanego z działalności

3. Skutki wycofania samochodu wprowadzonego do firmy na okres krótszy niż rok

Niektórzy podatnicy, wprowadzając samochód do firmy, planują, że będzie on wykorzystywany na potrzeby wynikające z prowadzonej przez nich działalności gospodarczej przez okres krótszy niż rok. W takim przypadku samochód stanowi składnik firmowego majątku, ale nie jest zaliczany do środków trwałych nawet wtedy, gdy jego wartość przekracza 3500 zł. W tych okolicznościach samochód nie spełnia definicji środka trwałego (art. 22a ust. 1 updof). W rezultacie wydatek poniesiony na zakup tego samochodu można zaliczyć w całości i bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów. Zaliczenie zakupionego pojazdu bezpośrednio do kosztów podatkowych, w związku z zamiarem wycofania go z działalności gospodarczej przed upływem roku, jest korzystne dla podatnika, gdyż cała jego wartość pomniejsza w tym momencie podstawę opodatkowania PIT. Jeżeli jednak okaże się, że po upływie roku samochód osobowy nadal będzie używany na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, wobec czego jego faktyczny okres używania przekroczy rok, to podatnik będzie zobowiązany skorygować koszty podatkowe oraz zapłacić odsetki naliczone według stawki obowiązującej dla zaległości podatkowych na zasadach określonych przez art. 22e updof.

Jeżeli jednak, zgodnie z zamiarem podatnika, samochód zostanie wycofany z działalności gospodarczej przed upływem roku, to - zdaniem organów podatkowych - na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 49 updof należy skorygować koszty podatkowe o wartość całej kwoty wydatków poniesionych na nabycie tego składnika majątku zaliczoną uprzednio w koszty. Zgodnie z przywołanym przepisem do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się bowiem:

wydatków poniesionych na zakup zużywających się stopniowo rzeczowych składników majątku przedsiębiorstwa, niezaliczanych zgodnie z odrębnymi przepisami do środków trwałych - w przypadku stwierdzenia, że składniki te nie są wykorzystywane dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, lecz służą celom osobistym podatnika, pracowników lub innych osób, albo bez uzasadnienia znajdują się poza siedzibą przedsiębiorstwa.

Na tej podstawie organy podatkowe twierdzą, że skoro rzeczowy składnik majątku zużywający się stopniowo, czyli generalnie w dłuższym okresie, ma służyć podatnikowi do jego działalności krócej niż rok, a potem zostać przeznaczony na cele osobiste, to nie może on stanowić kosztów uzyskania przychodów. Tak uznał np. Dyrektor IS w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 7 lutego 2014 r., sygn. IBPBI/1/415-1144/13/ZK. W uzasadnieniu Dyrektor IS stwierdził:

Natomiast w sytuacji kiedy podatnik, który wydatek na zakup rzeczowego składnika majątku zaliczył jednorazowo do kosztów uzyskania przychodów ze względu na jego przewidywany okres używania krótszy niż rok, przed upływem roku wycofa go z działalności i przekaże na cele osobiste, zobowiązany jest skorygować koszty o całą kwotę zakupu uprzednio zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów.

(...) Trudno bowiem uznać, że wydatek na nabycie rzeczowego składnika majątku zużywającego się stopniowo będzie poniesiony w celu uzyskania przychodów, skoro składnik ten (samochód osobowy) może zostać przed upływem 1 roku wycofany z działalności gospodarczej i przekazany (przeznaczony) na cele osobiste podatnika.

Jednocześnie podkreślić należy, że korekta kosztów dotyczy całej kwoty wydatków poniesionych na nabycie określonego składnika majątku. Dyspozycja powołanego wyżej przepisu art. 23 ust. 1 pkt 49 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie odnosi się do wydatków na nabycie, a nie do ich części. Przepis ten nie pozwala zatem również na proporcjonalne rozliczenie wydatków na nabycie w stosunku do okresu wykorzystywania składnika majątku dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej, jeśli rzeczowy składnik majątku z uwagi na przewidywany przez podatnika okres używania krótszy niż rok nie został zaliczony do środków trwałych. Proporcjonalne rozliczanie wydatków na nabycie w postaci odpisów amortyzacyjnych dotyczy wyłącznie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Przywołane pismo nie prezentuje odosobnionego poglądu. Analogiczne stanowisko zaprezentował Dyrektor IS w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 28 lutego 2014 r., sygn. ILPB1/415-1320/13-4/AA.

Co więcej, argumentację fiskusa podzielił także WSA w Poznaniu w wyrokach: z 27 sierpnia 2013 r., sygn. akt I SA/Po 220/13 (orzeczenie nieprawomocne), i z 13 listopada 2013 r., sygn. akt I SA/Po 501/13 (orzeczenie prawomocne). Co prawda, obie sprawy dotyczyły nieruchomości, ale skutki ich rozstrzygnięcia odnoszą się także do samochodów. W ostatnim z przywołanych wyroków skład orzekający stwierdził, że:

Zatem w ocenie Sądu prawidłowe jest stanowisko organu, że późniejsze przekazanie na cele osobiste nieruchomości mieszkalnej, wykorzystywanej w działalności gospodarczej przez okres krótszy niż 12 miesięcy (niebędących środkami trwałymi), spowoduje, iż zaliczone do kosztów uzyskania przychodów wydatki poniesione na ich zakup powinny być umniejszone o całą kwotę uprzednio zaliczoną w koszty, zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 49 u.p.d.o.f.

(...) Nie ulega żadnej wątpliwości, co trafnie podniósł organ w odpowiedzi na skargę, że brak obowiązku korekty kosztów dawałby możliwość podatnikom zaliczenia do kosztów działalności gospodarczej kosztów zakupu wszelkich składników majątku, które przed upływem roku byłyby wycofane na potrzeby osobiste. Oczywiste jest zatem, że takie wydatki nie mogą obciążać kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej, a aprobata stanowiska Skarżącego byłaby de facto przyzwoleniem na obejście prawa. Wobec powyższego za prawidłowe należy uznać stanowisko organu, że podatnik, który wydatek na zakup rzeczowego składnika majątku zużywającego się stopniowo zaliczy ze względu na jego przewidywany okres używania krótszy niż rok - od razu w koszty, a następnie przed upływem roku wycofa go z działalności na cele osobiste - będzie zobowiązany skorygować koszty o całą kwotę.

Należy przyjąć, że korekty tej trzeba dokonać "na bieżąco" w momencie wycofania samochodu z działalności. Choć nie można też wykluczyć odmiennego na ten temat stanowiska organów podatkowych, które obecnie z uporem twierdzą, że - niezależnie od przyczyny - korekta kosztów zawsze powinna być odniesiona do momentu, w którym koszty te zostały wcześniej uwzględnione w rachunku podatkowym. Korekta "wstecz" prowadziłaby jednak do wniosku, że w okresie, w którym podatnik zaliczył wydatek na nabycie samochodu bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów (ze względu na przewidywany okres jego używania równy lub krótszy niż rok), koszty te zostały wykazane w zawyżonej kwocie. A tak nie jest. Przepisy updof dopuszczają możliwość zaliczenia bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie składnika majątku o wartości przekraczającej 3500 zł, jeżeli przewidywany przez podatnika okres jego używania nie przekroczy 12 miesięcy. Tym samym podatnik ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów całość wydatków poniesionych na zakup auta wprowadzonego do firmy na okres nieprzekraczający 12 miesięcy. Wycofanie auta w trakcie tego okresu powoduje obowiązek korekty całej kwoty zaliczonej wcześniej do kosztów podatkowych. Korekta powinna być dokonana "na bieżąco", tj. bez konieczności cofania się do okresu, w którym koszt został pierwotnie potrącony w sposób zgodny z przepisami updof.

Wycofanie samochodu wprowadzonego do firmy na okres krótszy niż rok - podsumowanie

W tabeli przedstawiamy zasady postępowania obowiązujące w przypadku wprowadzenia samochodu do firmy na okres krótszy niż rok i wycofania go z działalności przed upływem tego okresu.

Tabela. Zasady postępowania w przypadku wycofania samochodu wprowadzonego do firmy na okres krótszy niż rok

4. Darowizna wycofanego z działalności samochodu na rzecz członka rodziny podatnika

Z art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a) updof wynika, że u podatnika powstaje przychód z działalności gospodarczej na skutek odpłatnego zbycia składnika majątku, będącego środkiem trwałym. Wycofanie samochodu z działalności nie jest odpłatnym zbyciem i nie powoduje powstania przychodu z działalności gospodarczej. Darowizna wycofanego samochodu również nie spowoduje powstania z tego tytułu przychodu po stronie darującego. Nie ma w tym przypadku zastosowania art. 10 ust. 2 pkt 3 updof. Darowizna nie jest bowiem odpłatnym zbyciem, o którym mowa w tym przepisie.

Jeżeli samochód przekazany przez przedsiębiorcę na rzecz członka rodziny nie został jeszcze zamortyzowany, to podatnik powinien zaprzestać dokonywania odpisów amortyzacyjnych od jego wartości początkowej. Ostatni odpis powinien nastąpić za miesiąc, w którym przedsiębiorca przekazał darowiznę. Niezamortyzowanej części środka trwałego nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Skoro darowizna nie powoduje powstania przychodu podatkowego w PIT, to nie ma podstaw do ujęcia w rachunku podatkowym kosztów jego uzyskania.

Jeżeli natomiast obdarowany członek rodziny (np. córka lub ojciec) zdecyduje się na sprzedaż auta, to - w celu uniknięcia opodatkowania PIT - powinien się wstrzymać ze sprzedażą do momentu, kiedy upłynie pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie samochodu. Po upływie tego terminu członek rodziny nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego, ponieważ wówczas sprzedaż samochodu nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym (art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) updof).

PRZYKŁAD

Przedsiębiorca (podatnik) w marcu 2014 r. wycofał samochód z działalności gospodarczej i przekazał go synowi na podstawie umowy darowizny. U podatnika nie powstał przychód z działalności gospodarczej.

Syn zamierza sprzedać auto. Jeżeli zrobi to po upływie pół roku od otrzymania darowizny (po 30 września 2014 r.), to nie powstanie u niego przychód podatkowy ze sprzedaży samochodu.

Podatek od spadków i darowizn

U obdarowanego członka rodziny z tytułu otrzymania samochodu w formie darowizny nie wystąpi przychód w PIT (art. 2 ust. 1 pkt 3 updof). Wystąpi jednak obowiązek uregulowania zobowiązania w podatku od spadków i darowizn. W tym przypadku może on jednak skorzystać z przysługującego mu zwolnienia w opodatkowaniu na podstawie art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, które dotyczy nabycia własności rzeczy w formie darowizny pomiędzy najbliższymi członkami rodziny. Aby skorzystać z tego zwolnienia, obdarowany musi złożyć terminowo (w ciągu 6 miesięcy) zgłoszenie na formularzu SD-Z2.

5. Wycofanie samochodu z działalności gospodarczej osoby prawnej

Wycofanie samochodu z działalności gospodarczej i przeznaczenie go na potrzeby osobiste dotyczy najczęściej przedsiębiorców prowadzących działalność jednoosobową lub w formie spółek osobowych. W przypadku osoby fizycznej przekazanie auta z majątku firmowego do majątku prywatnego nie powoduje zmiany prawa własności auta, które pozostaje nadal przy tej samej osobie (podatniku). Dlatego przekazanie nie powoduje powstania przychodu podatkowego w PIT. Podatnik na skutek tej czynności nie otrzymał bowiem żadnego przysporzenia majątkowego. Podobnie może być w spółkach osobowych, z tym że w ich przypadku następuje zamiana współwłasności łącznej przysługującej każdemu ze wspólników spółki na współwłasność ułamkową lub na wyłączną własność jednego ze wspólników.

Natomiast w przypadku spółek kapitałowych wycofanie samochodu z majątku firmowego i przekazanie go udziałowcowi lub akcjonariuszowi (lub osobie trzeciej) jest bardziej skomplikowane. W tym przypadku nieodpłatne przekazanie samochodu między spółką kapitałową a jej udziałowcem lub akcjonariuszem powoduje zmianę prawa własności, które na skutek przekazania przysługuje zupełnie nowemu podmiotowi. Jest to czynność pomiędzy różnymi podatnikami podatku dochodowego. Na dodatek ewentualne nieodpłatne przekazanie samochodu nie może być działaniem na szkodę spółki i jej pozostałych wspólników lub akcjonariuszy. Z tego powodu przekazanie samochodu przez spółkę kapitałową musi mieć swoją podstawę (w odróżnieniu np. od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, która zasadniczo w sposób dowolny i uznaniowy decyduje o "przesunięciu" auta pomiędzy majątkiem firmowym a osobistym).

PRZYKŁAD

Zgodnie z uchwałą zgromadzenia wspólników część zysku należna jednemu z udziałowców spółki z o.o. (krajowej osoby fizycznej) została wypłacona w formie rzeczowej, tj. w postaci samochodu należącego do spółki. Dywidenda w formie rzeczowej stanowi dla udziałowca przychód z kapitałów pieniężnych. Podlega ona opodatkowaniu niezależnie od formy, w jakiej została wypłacona. Z tego powodu na spółce z o.o. jako płatniku ciążył obowiązek pobrania zryczałtowanego podatku dochodowego w wysokości 19% wartości dywidendy. W związku z tym, że w przypadku dywidendy rzeczowej spółka nie ma możliwości potrącenia tego podatku, wskazane jest, by wspólnik wpłacił spółce z o.o. (płatnikowi) należny podatek, chociaż z przepisów updof nie wynika wprost taki obowiązek. Wypłata dywidendy rzeczowej, poprzez przeniesienie na rzecz wspólnika prawa własności samochodu, podlega opodatkowaniu VAT na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT (jeżeli przy nabyciu auta lub jego części składowych spółce z o.o. przysługiwało częściowe lub pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego).

II. Rozliczenia w VAT

1. Wycofanie samochodu z działalności gospodarczej

Wycofanie firmowego samochodu z działalności gospodarczej i przekazanie go na potrzeby osobiste właściciela (osoby fizycznej prowadzącej jednoosobową firmę), a także wspólników, udziałowców bądź akcjonariuszy spółek jest nieodpłatną czynnością, która podlega opodatkowaniu VAT, jeżeli podatnikowi przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego samochodu (oraz jego części składowych) przysługiwało prawo, w całości lub w części, do odliczenia VAT naliczonego. Tak wynika z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT.

Jeżeli przy nabyciu firmowego samochodu podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, to późniejsze jego przekazanie na cele osobiste nie będzie obciążone VAT (jeśli w okresie użytkowania auta do celów firmowych podatnik nie zakupił części składowych, od których przysługiwałoby mu prawo do odliczenia podatku naliczonego). Najczęściej brak obowiązku naliczenia podatku należnego przy przekazaniu auta na cele osobiste podatnika lub wspólnika spółki będzie dotyczył przypadków, w których nabycie samochodu nastąpiło bez podatku naliczonego. Może to nastąpić wtedy, gdy:

● samochód został wprowadzony przez podatnika do firmy na podstawie oświadczenia albo

● transakcja była udokumentowana umową kupna-sprzedaży, która potwierdzała zakup auta od prywatnej osoby fizycznej, albo

● zakup był udokumentowany fakturą wystawioną w procedurze marży, albo

● zakup był udokumentowany fakturą wystawioną z zastosowaniem zwolnienia od podatku.

PRZYKŁAD

Marek Zalewski wykorzystuje w działalności gospodarczej samochód osobowy będący jego własnością, który wprowadził do firmy na podstawie oświadczenia. Przy czynności tej w ogóle nie wystąpił podatek naliczony. Wycofanie auta z działalności gospodarczej i przeznaczenie go na cele osobiste podatnika nie podlega opodatkowaniu VAT, jeżeli do tego samochodu nie były kupowane części składowe, przy których nabyciu podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Jeżeli przy nabyciu samochodu firmowego podatnikowi przysługiwało częściowe lub pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego, to wycofanie auta z działalności gospodarczej i przekazanie go na potrzeby osobiste właściciela firmy lub wspólników spółki podlega opodatkowaniu VAT.

PRZYKŁAD

Spółka z o.o. we wrześniu 2013 r. nabyła samochód osobowy, od którego odliczyła 60% kwoty podatku naliczonego. Samochód w czerwcu 2014 r. przekazano wspólnikowi spółki w ramach wypłaty dywidendy. W okresie użytkowania samochodu przez spółkę nie dokonywano w nim żadnych napraw.

1. Przeniesienie na wspólnika prawa własności samochodu podlegało opodatkowaniu na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT. VAT według stawki 23% należało obliczyć od wartości tego samochodu, określonej w momencie przekazania go wspólnikowi. Dotyczy to aktualnej wartości rynkowej netto.

2. W deklaracji VAT-7 za czerwiec 2014 r. spółka miała prawo dokonać korekty nieodliczonej części podatku naliczonego przy zakupie samochodu (korekta "in plus") na zasadach określonych w art. 90b ustawy o VAT.

Nawet jeśli przy nabyciu auta podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego (bo np. w ogóle on nie wystąpił), to obowiązek wykazania podatku należnego przy wycofaniu samochodu z działalności gospodarczej może wynikać z faktu zakupu części składowych do tego samochodu, przy których nabyciu podatnikowi przysługiwało częściowe lub całkowite prawo do odliczenia podatku naliczonego (pod warunkiem że spowodowały one trwały wzrost wartości auta i pozostały "nieskonsumowane" całkowicie do momentu ich nieodpłatnego przekazania). Ustalając, co stanowi część składową samochodu, można posiłkować się definicją zawartą w art. 47 § 2 i 3 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którą:

§ 2. Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.

§ 3. Przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią jej części składowych.

W przypadku przekazania na cele osobiste części składowej samochodu podstawą opodatkowania jest cena nabycia części składowej lub koszt jej wytworzenia, określone w momencie nieodpłatnego przekazania (art. 29a ust. 2 ustawy o VAT).

Jak wyjaśnił resort finansów w broszurze informacyjnej nt. "Najważniejszych zmian w podatku od towarów i usług od dnia 1 kwietnia 2013 r.", aby ustalić, czy podatnik ma obowiązek opodatkowania przekazania samochodu wycofanego z działalności gospodarczej na cele prywatne, należy zbadać, czy:

● zamontowanie części składowej w samochodzie nastąpiło w rezultacie dostawy towarów czy świadczenia usług (obowiązek opodatkowania powoduje tylko dostawa części składowych),

● zamontowane towary spełniają definicję części składowych, co - zdaniem Ministerstwa Finansów - może dotyczyć np. akumulatora, silnika lub opon,

● zamontowanie części składowej w samochodzie spowodowało trwały wzrost wartości samochodu (co np. ma miejsce w przypadku wymiany silnika na nowy i może nastąpić w przypadku wymiany opon lub akumulatora - ale tylko wtedy, gdy wartość samochodu jest bardzo niska).

PRZYKŁAD

Spółka jawna nabyła samochód od prywatnej osoby fizycznej. Zakup został udokumentowany umową kupna-sprzedaży. W transakcji nie wystąpił podatek naliczony. Spółka użytkowała samochód przez kilka miesięcy, w czasie których dokonała jego naprawy. Została ona udokumentowana fakturą, z której wynika, że warsztat samochodowy wykonał usługę naprawy. Wartość usługi była skalkulowana w ten sposób, że uwzględniała zużycie części samochodowych potrzebnych do naprawy. Przekazanie samochodu na cele osobiste wspólnika spółki jawnej nie skutkuje obowiązkiem naliczenia podatku należnego (ani od wartości auta, ani od części składowych).

PRZYKŁAD

Anna Malinowska w październiku 2013 r. wprowadziła do firmy samochód prywatny na podstawie oświadczenia. Przy czynności tej nie wystąpił podatek naliczony. W maju 2014 r. p. Anna zamontowała w aucie instalację gazową, przy której nabyciu odliczyła 50% kwoty podatku naliczonego wykazanego na fakturze. Otrzymane przez podatniczkę faktury, wystawione przez dwóch różnych sprzedawców, zawierają - odpowiednio - cenę za usługę (montaż) i cenę za materiał (instalacja gazowa).

Pani Anna zamierza w grudniu 2014 r. wycofać samochód z działalności gospodarczej. W związku z tym, że przy nabyciu instalacji gazowej (części składowej) odliczyła częściowo podatek naliczony, to przekazanie auta na cele prywatne spowoduje konieczność naliczenia podatku należnego od ceny nabycia instalacji gazowej, określonej w momencie nieodpłatnego przekazania. Natomiast od wartości samochodu podatniczka nie ustala podatku należnego.

Dla celów VAT przekazanie firmowego samochodu na cele osobiste podatnika lub wspólników spółki - podobnie jak dla celów podatku dochodowego - nie wymaga sporządzenia konkretnego, szczególnego dokumentu. Czynność ta może zostać udokumentowana oświadczeniem podatnika o wycofaniu samochodu z ewidencji środków trwałych lub protokołem przekazania samochodu. Obliczenia związane z ustaleniem podstawy opodatkowania i kwot podatku należnego można nanieść na te dokumenty lub sporządzić w tym celu dodatkowy dokument wewnętrzny.

2. Sprzedaż samochodu po wycofaniu z działalności

Sprzedaż samochodu po wycofaniu z działalności gospodarczej nie podlega opodatkowaniu VAT. Po wycofaniu samochodu z działalności gospodarczej ma on status "prywatnego" składnika majątku. Oznacza to, że ewentualna jego sprzedaż pozostaje poza zakresem przepisów VAT. Brak opodatkowania nie jest też zależny od momentu sprzedaży. Zatem bez względu na to, czy samochód wycofany z działalności gospodarczej zostanie sprzedany od razu następnego dnia czy kilka lat później, czynność ta nie podlega VAT.

Sprzedaż samochodu z prywatnego majątku podlega natomiast opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Co prawda, sprzedaż ta może korzystać ze zwolnienia w opodatkowaniu tym podatkiem, jeżeli podstawa opodatkowania nie przekracza 1000 zł (art. 9 pkt 6 ustawy o PCC), ale zwykle rynkowa wartość auta jest znacznie wyższa, co powoduje konieczność zapłaty PCC. W takim przypadku podatek według stawki 2% należy obliczyć od podstawy opodatkowania, którą stanowi wartość rynkowa samochodu. Podatek ten należy zadeklarować w deklaracji PCC-3 oraz wpłacić na rachunek bankowy właściwego urzędu skarbowego w ciągu 14 dni od dnia sprzedaży auta. Co istotne, obowiązek ten ciąży na kupującym (a nie na sprzedawcy).

VAT od wycofania samochodu i jego sprzedaży - podsumowanie

W tabeli przedstawiamy zasady opodatkowania VAT wycofania samochodu z działalności w celu jego sprzedaży.

Tabela. Zasady opodatkowania VAT wycofania samochodu z działalności na cele osobiste i jego sprzedaży

3. Korekta VAT po wycofaniu samochodu osobowego z działalności

Uwzględniając różne warianty opodatkowania auta przy nabyciu i pomijając kwestie związane z ewentualnym nabyciem części składowych do firmowego samochodu w trakcie jego użytkowania, skutki opodatkowania VAT przy przekazaniu samochodu na cele osobiste można ująć w następujący schemat:

Schemat. Skutki w VAT wycofania firmowego samochodu

Jak widać, podatnik, który nabywa firmowe auto z prawem do częściowego odliczenia podatku naliczonego, przy jego wycofaniu jest obowiązany naliczyć podatek należny ze stawką 23%. Tak jest od 1 kwietnia 2014 r. Przypomnę, że przed 1 kwietnia br. podatnik, który nabył samochód z prawem do częściowego odliczenia, przy wycofaniu go z działalności gospodarczej mógł zastosować zwolnienie z opodatkowania. Jeżeli przekazanie auta na cele osobiste nastąpiło w tzw. okresie korekty, skutkowało to koniecznością dokonania korekty odliczonego podatku naliczonego "in minus" na zasadach określonych w art. 91 ustawy o VAT. Od 1 kwietnia 2014 r. sposób tego podatkowego rozliczenia zmienił się. Obecnie podatnik, któremu przy nabyciu firmowego samochodu przysługiwało częściowe prawo do odliczenia podatku naliczonego (w wysokości 50% lub 60% kwoty podatku naliczonego, nie więcej niż odpowiednio 5000 zł lub 6000 zł albo 50% VAT naliczonego), przy jego przekazaniu na cele osobiste stosuje stawkę 23%. Nie zawsze oznacza to jednak, że będzie on stratny na tej transakcji.

Zlikwidowane zwolnienie ustawodawca zastąpił systemem korekt podatku naliczonego ("in plus"), o którym mowa w art. 90b ustawy o VAT. Umożliwia on podatnikowi "odzyskanie" części VAT nieodliczonego przy zakupie. Co istotne, korekcie tej podlegają tylko wydatki z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia pojazdu. Zgodnie z art. 90b ust. 1 pkt 2 i ust. 6 ustawy o VAT podatnik może dokonać korekty nieodliczonego podatku naliczonego wtedy, gdy od miesiąca, w którym nabyto firmowy samochód, do miesiąca, w którym nastąpiło jego wycofanie z działalności, nie minęło:

● 60 miesięcy - w przypadku pojazdów samochodowych o wartości początkowej* przekraczającej 15 000 zł,

● 12 miesięcy - w przypadku pojazdów samochodowych o wartości początkowej* nieprzekraczającej 15 000 zł.

Prawo do dokonania korekty podatku naliczonego "in plus" dotyczy zarówno firmowych samochodów nabytych przed 1 kwietnia 2014 r., przy których nabyciu podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia 50% lub 60% podatku naliczonego, nie więcej niż odpowiednio 5000 lub 6000 zł (art. 11 ust. 2 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.), jak i samochodów nabytych od 1 kwietnia 2014 r., przy których nabyciu podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia 50% podatku naliczonego.

Korekty tej dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana jego wykorzystania, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty.

PRZYKŁAD

Spółka jawna (podatnik), rozliczająca VAT za okresy miesięczne, prowadzi działalność wyłącznie opodatkowaną VAT. Na początku lipca 2014 r. firma wykupiła samochód z leasingu operacyjnego za kwotę 1968 zł (wartość netto + VAT: 1600 zł + 368 zł). Podatnik nie zaliczył samochodu do środków trwałych.

1. Na podstawie otrzymanej faktury za wykup auta podatnik w deklaracji VAT-7 za lipiec 2014 r. odliczył podatek naliczony w kwocie 184 zł (368 zł x 50%).

2. W październiku 2014 r. spółka przekazała samochód na cele osobiste jednego ze wspólników. Ustalono, że wartość rynkowa netto tego samochodu wynosi 10 000 zł. W deklaracji VAT-7 za październik 2014 r. spółka wykazała podatek należny od przekazania w kwocie 2300 zł (10 000 zł x 23%).

Nie ma przy tym znaczenia, że kwota VAT wykazanego w fakturze zakupu wynosiła tylko 368 zł. Spółka jest obowiązana ustalić podatek należny od aktualnej wartości rynkowej auta.

3. W deklaracji VAT-7 za październik 2014 r. spółka ma prawo (nie jest to obowiązek) dokonać korekty podatku naliczonego nieodliczonego przy wykupie auta. W tym celu podatnik może zwiększyć kwotę podatku naliczonego o kwotę 138 zł. Wynika to z następujących obliczeń:

Z tytułu nabycia samochodu osobowego spółka odliczy łącznie kwotę 322 zł (tj. 184 zł przy wykupie samochodu z leasingu i 138 zł poprzez korektę "in plus"). Kwota nieodliczonego VAT stanowi 46 zł (368 zł - 322 zł).

W miesięcznej deklaracji podatkowej za październik 2014 r. spółka wykazała:

● nieodpłatne przekazanie samochodu na cele osobiste wspólnika, jako dostawę towaru opodatkowaną według stawki 23%, na kwotę netto 10 000 zł plus podatek należny w kwocie 2300 zł (poz. 19 i poz. 20 deklaracji VAT-7),

● korektę (zwiększającą) podatku naliczonego w kwocie 138 zł (poz. 44 deklaracji VAT-7).

PRZYKŁAD

Podatnik, będący osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, w październiku 2012 r. zakupił samochód osobowy na kwotę 61 500 zł (wartość netto + VAT: 50 000 zł + 11 500 zł). W tym samym miesiącu na podstawie faktury od zakupu odliczył VAT w kwocie 6000 zł (11 500 zł x 60% = 6900 zł, ale nie więcej niż 6000 zł).

1. W październiku 2014 r. podatnik postanowił wycofać samochód z działalności gospodarczej i przeznaczyć go na cele osobiste. Ustalił on, że wartość rynkowa netto tego samochodu wynosi 25 000 zł. W deklaracji VAT-7 za październik 2014 r. podatnik wykazał podatek należny od przekazania w kwocie 5750 zł (25 000 zł x 23%).

2. W październiku 2014 r. podatnik skorzystał z prawa do korekty nieodliczonego podatku naliczonego w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty, co obliczył w następujący sposób:

Z tytułu nabycia samochodu osobowego przedsiębiorca odliczył łącznie kwotę 9300 zł (tj. 6000 zł przy zakupie samochodu i 3300 zł poprzez korektę "in plus"). Kwota nieodliczonego VAT stanowi 2200 zł (11 500 zł - 9300 zł).

4. Wycofanie samochodu z działalności z zamiarem natychmiastowego przekazania na cele osobiste

W praktyce może też mieć miejsce taka sytuacja, że podatnik kupuje samochód z zamiarem natychmiastowego przekazania na cele osobiste. Najczęściej dotyczy to samochodów wykupywanych z leasingu operacyjnego. Transakcję wykupu auta uznaje się w tym przypadku za odrębną dostawę towaru, niezależną od nabycia usług świadczonych w ramach leasingu operacyjnego. Jeżeli już w momencie wykupu auta z leasingu przedsiębiorca (podatnik) wie, że nie będzie dłużej użytkował samochodu na potrzeby działalności gospodarczej, tylko od razu przekaże auto na cele osobiste, to:

● przy wykupie samochodu z leasingu w ogóle nie odlicza on podatku naliczonego, ponieważ - ze względu na brak związku z czynnościami opodatkowanymi - prawo do tego odliczenia mu nie przysługuje (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT),

● nie wykazuje podatku należnego od nieodpłatnie przekazanego auta na cele osobiste, gdyż ze względu na brak prawa do odliczenia podatku naliczonego czynność ta nie podlega opodatkowaniu (art. 7 ust. 2 ustawy o VAT).

Stanowisko to potwierdzają również organy podatkowe. Przykładem może być interpretacja indywidualna Dyrektora IS w Łodzi z 3 marca 2014 r., sygn. IPTPP4/443-877/13-2/ALN. W piśmie tym organ podatkowy wyjaśnił, że:

(...) nieodpłatne przekazanie przez Wnioskodawcę przedmiotowego samochodu osobowego na cele osobiste, natychmiast po jego wykupie, nie będzie podlegało ustawie o podatku od towarów i usług, gdyż przy nabyciu (wykupie) samochodu Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 1036

● art. 2 ust. 1 pkt 3, art. 10 ust. 1 pkt 8 i ust. 2 pkt 3, art. 14 ust. 2 pkt 1, art. 17 ust. 1 pkt 4, art. 22a ust. 1, art. 22e, art. 22h ust. 1 pkt 1, art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b) i pkt 49, art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1563

● art. 3 ust. 1 pkt 1, art. 4 pkt 1, art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a), art. 9 pkt 6, art. 10 ust. 1 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych - j.t. Dz.U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 229, poz. 1496

● art. 7 ust. 2, art. 29a ust. 2, art. 86 ust. 1, art. 86a ust. 1, art. 90b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1171

● art. 11 ust. 2 ustawy z 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2014 r., poz. 312

● art. 47 § 2 i 3 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 121; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 827

● art. 54 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - j.t. Dz.U. z 2013 r., poz. 1030; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1161

Aneta Szwęch

praktyk, autorka publikacji z zakresu podatków i rachunkowości