Rozliczenie VAT u polskiego podatnika w innych krajach UE - Litwa

Kiedy polska firma nie musi się rejestrować

VAT rozlicza kontrahent

W odniesieniu do przedsiębiorców z zagranicy, którzy zaczynają dostarczać towary i/lub świadczyć usługi na Litwie, litewskie przepisy podatkowe przewidują jako zasadę podstawową obowiązek rejestracji na potrzeby VAT w chwili rozpoczęcia działalności gospodarczej w tym państwie. Zatem muszą się zarejestrować:

● przedsiębiorcy dokonujący sprzedaży towarów na litewskim terytorium, z tytułu której ciąży na nich obowiązek zapłaty VAT,

● przedsiębiorcy, którzy dokonują wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów, a towary są wysyłane z terytorium Litwy do innego państwa członkowskiego Wspólnoty,

● przedsiębiorcy, którzy dokonują eksportu towarów, a towary są wysyłane z terytorium Litwy do państwa spoza Unii Europejskiej.

Od tej zasady przewidziano jednak kilka wyjątków. Nie muszą się rejestrować do VAT przedsiębiorcy, którzy dostarczają towary i/lub świadczą usługi zwolnione z VAT lub podlegające opodatkowaniu zerową stawką VAT.

Ustawodawstwo litewskie przewiduje również regułę odwróconego obowiązku podatkowego. Wynika z niej, że nie ma obowiązku rejestracji do celów podatku od towarów i usług w tym państwie ten polski podmiot gospodarczy, który w ramach swojej działalności gospodarczej świadczy określone prawem czynności (sprzedaje towary) na rzecz nabywcy - litewskiego podmiotu zarejestrowanego do celów VAT w tym państwie, który odprowadza podatek z tytułu tej transakcji (mechanizm samonaliczania podatku - ang. reverse charge).

Ponadto zgodnie z ogólną zasadą polski przedsiębiorca nieposiadający siedziby firmy na terytorium państwa litewskiego nie musi się tam rejestrować do VAT, gdy świadczy usługi, w odniesieniu do których podatek może rozliczyć jego litewski kontrahent (podatnik). Mechanizm samonaliczania podatku na Litwie odnosi się m.in. do świadczenia pomocniczych usług transportowych, usług wyceny majątku ruchomego i pracy na tym majątku czy usług dostawy gazu i elektryczności przy spełnieniu określonych prawem warunków.

WAŻNE!

Jeżeli przedsiębiorca dokona czynności, do których nie stosujemy zasady reverse charge, w tym momencie będzie obowiązany zarejestrować się na potrzeby litewskiego VAT.

Sprzedaż wysyłkowa

Przedsiębiorca z Polski nie musi się rejestrować na potrzeby VAT na terytorium Litwy, jeżeli sprzedaje towary (inne niż wyroby objęte podatkiem akcyzowym) w ramach sprzedaży wysyłkowej z terytorium RP do klientów, którzy nie są zarejestrowanymi podatnikami litewskiego VAT, ale pod warunkiem, że wartość sprzedanych towarów do tego kraju w ciągu danego roku kalendarzowego nie przekroczy kwoty 125 000 LTL (36 203 EUR), licząc od początku roku.

WAŻNE!

Jeżeli przedmiotem dostaw są wyroby akcyzowe, wskazany limit 125 000 LTL, tj. 36 203 EUR, nie obowiązuje. W tej sytuacji należy dokonać rejestracji w chwili rozpoczęcia sprzedaży na Litwie.

Polscy przedsiębiorcy, którzy na Litwie nie zarejestrowali swojej działalności do celów podatku od towarów i usług, mogą zarejestrować się dobrowolnie do VAT, gdy wykonują albo mają zamiar dokonywać sprzedaży wysyłkowej na tym terytorium. Dobrowolna rejestracja na potrzeby VAT obowiązuje przez dwa lata.

Nabycie towarów przez podatników nieuprawnionych do odliczenia VAT, osoby prawne niebędące podatnikami VAT

Polscy przedsiębiorcy, którzy na Litwie nie mieli obowiązku zarejestrować swojej działalności do celów podatku od towarów i usług, a którzy nabywają w tym państwie towary (inne niż nowe środki transportu czy wyroby objęte akcyzą) od dostawców zarejestrowanych do VAT w innym państwie członkowskim, są zobowiązani do zarejestrowania się na Litwie, gdy całkowita wartość towarów nabywanych w roku kalendarzowym przekroczy 35 000 LTL (10 137 EUR).

Przy obliczaniu limitu należy brać pod uwagę tylko te towary, których sprzedawcami były osoby prawne i fizyczne, prowadzące działalność gospodarczą w innych krajach członkowskich Wspólnoty, które w swoim kraju będącym członkiem Unii Europejskiej są zarejestrowane (albo identyfikowane w inny sposób) lub podlegają rejestracji jako płatnicy VAT.

Polscy przedsiębiorcy, którzy na Litwie nie zarejestrowali swojej działalności do celów podatku od towarów i usług, mogą zarejestrować się dobrowolnie na potrzeby podatku od towarów i usług, gdy wykonują albo mają zamiar dokonywać nabyć wewnątrzwspólnotowych.

Zwolnienia dla małych przedsiębiorców

Polski przedsiębiorca, który ma siedzibę na Litwie i prowadzi tam działalność gospodarczą, jest zwolniony z obowiązku rejestracji, jeśli jego obrót za ostatnie 12 miesięcy nie przekroczył kwoty 100 000 LTL (28 962 EUR). Firma może dobrowolnie zrezygnować z ustawowego zwolnienia i dokonać rejestracji na potrzeby litewskiego VAT.

Kiedy polska firma musi się zarejestrować

Siedziba

Polski przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą na Litwie w ramach oddziału posiadającego tam siedzibę (podobnie jak litewski podmiot) rejestruje się do celów VAT w organie podatkowym właściwym ze względu na siedzibę przedsiębiorstwa.

Brak siedziby/stałego miejsca zamieszkania

W przypadku gdy przedsiębiorca z Polski nieposiadający siedziby przedsiębiorstwa/stałego miejsca zamieszkania na terytorium Litwy dokonuje tam dostaw towarów/świadczenia usług, co do zasady musi się zarejestrować do celów VAT w tym państwie. W związku z tym zagraniczny podmiot gospodarczy (w tym firma z Polski) zamierzający prowadzić tam działalność gospodarczą jest zobowiązany do dokonania zgłoszenia rejestracyjnego na potrzeby VAT.

Import towarów z terytorium państwa trzeciego

Jeśli polski przedsiębiorca dokona importu towarów z terytorium państwa nienależącego do Wspólnoty Europejskiej na terytorium Litwy, to będzie na nim ciążył obowiązek podatkowy z tytułu tej transakcji. Sytuacja taka będzie miała miejsce bez względu na to, czy kontrahent z państwa spoza terytorium Unii Europejskiej jest przedsiębiorcą czy osobą fizyczną niezarejestrowaną do VAT. W takim przypadku to polski przedsiębiorca będzie osobą, na której będzie ciążyć obowiązek podatkowy z tytuły dokonanej transakcji. Naturalnie wiąże się to z obowiązkiem uprzedniej rejestracji do VAT.

VAT przywozowy musi zostać zapłacony w odniesieniu do towarów w tym samym terminie co należności celne przywozowe (jeżeli występują) dla tych towarów, zgodnie z zasadami przewidzianymi we Wspólnotowym Kodeksie Celnym. Procedura zapłaty VAT od przywozu oraz ceł i akcyzy pobieranych w Republice Litewskiej jest regulowana przez zasady płacenia podatków w urzędzie celnym zatwierdzone uchwałą nr 748 z 24 czerwca 1996 r. (Dz.U. z 1996 r. nr 61-1448).

Jak się zarejestrować

Polski przedsiębiorca, który ma oddział ze stałą siedzibą na Litwie, składa wniosek o rejestrację do VAT za pośrednictwem oddziału. Gdy nie ma oddziału na Litwie, jest zobowiązany do zarejestrowania się do celów VAT bezpośrednio w wybranym inspektoracie podatkowym na Litwie. Rejestracji do VAT może też dokonać poprzez swojego litewskiego przedstawiciela podatkowego.

Informacje o urzędach skarbowych (adresy, numery telefonów, faksów, adresy e-mail itp.) można znaleźć na stronie internetowej: www.vmi.lt, w zakładce "STI"/"Usługi".

Procedura rejestracji na potrzeby VAT została określona w ramach Zasad rejestracji/wyrejestrowania z rejestru płatników VAT zawartych w rozporządzeniu nr 178 z 26 czerwca 2002 r. (Dz.U. z 2002 r. nr 66-2744; z 2008 r. nr 89-3594).

Aby zarejestrować się do VAT i uzyskać numer identyfikacyjny VAT, przedsiębiorca musi wypełnić formularz wniosku o rejestrację w Ewidencji podatników oraz formularz wniosku o rejestrację w Rejestrze podatników VAT. Dla osób prawnych oraz zagranicznych przedsiębiorców właściwe są formularze FR0227 i FR0388, a dla osób fizycznych - formularze FR0224 i FR0389. Formularze te są dostępne w siedzibach organów podatkowych lub na stronie www.vmi.lt. Wniosek o rejestrację można złożyć też poprzez wypełnienie formularza na stronie internetowej.

WAŻNE!

Aby zarejestrować się do VAT i uzyskać numer identyfikacyjny VAT, przedsiębiorca musi wypełnić formularz wniosku o rejestrację w Ewidencji podatników oraz formularz wniosku o rejestrację w Rejestrze podatników VAT. Dla osób prawnych oraz zagranicznych przedsiębiorców właściwe są formularze FR0227 i FR0388, a dla osób fizycznych - formularze FR0224 i FR0389.

Polski podmiot gospodarczy może zarejestrować działalność gospodarczą na Litwie przez przedstawiciela. Procedury i wymogi dotyczące mianowania przedstawiciela podatkowego dla zagranicznego podatnika zostały zatwierdzone rozporządzeniem Ministra Finansów Republiki Litewskiej nr 221 z 20 lipca 2002 r. (Dz.U. z 2002 r. nr 70-2925, z 2004 r. nr 459-2092).

Przedstawicielem podatkowym może być jedynie podmiot, który jest litewskim podatnikiem, pod warunkiem że:

● jest zarejestrowany jako płatnik VAT na Litwie dłużej niż trzy lata (wyjątek od tej reguły został ustanowiony tylko dla firm audytorskich i radców prawnych),

● świadczy usługi prawnicze, księgowe, biegłego rewidenta lub doradcy podatkowego,

● w ciągu ostatnich 12 miesięcy nie miał zaległości podatkowych wobec budżetu i/lub funduszy, z których wpływy z podatków są administrowane przez państwo, czy wobec Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

● nie popełnił przestępstw lub wykroczeń celnych w ciągu ostatnich 12 miesięcy oraz

● nie popełnił innych podobnych przestępstw prawnych.

WAŻNE!

Jeżeli polski przedsiębiorca na Litwie tylko bierze udział w wystawach międzynarodowych, może powołać na swojego przedstawiciela zarejestrowanego do VAT organizatora wystawy. Natomiast podmiot, który udostępnia towary w ramach umowy komisu, może powołać na swojego przedstawiciela zarejestrowanego do VAT komisanta.

Litewski przedstawiciel podatkowy, działając w imieniu polskiego przedsiębiorcy, musi obliczyć i zapłacić VAT należny do budżetu. Przedstawiciel podatkowy jest zobowiązany do składania deklaracji VAT i informacji podsumowujących w imieniu podatnika. Przedstawiciel podatkowy i zagraniczny podatnik są odpowiedzialni solidarnie za wypełnianie obowiązków podatkowych z tytułu VAT.

Podmioty zarejestrowane już do VAT w związku z podjęciem działalności gospodarczej na terytorium Litwy powinny składać deklaracje VAT we właściwym miejscowo urzędzie skarbowym, niezależnie od tego, czy w danym okresie rozliczeniowym dokonywały transakcji, czy nie.

Ustawodawstwo litewskie przewiduje różne okresy rozliczeniowe na potrzeby VAT. Jeżeli u podatnika całkowity dochód z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył 200 000 LTL (57 931 EUR), może się on ubiegać we właściwym dla niego organie podatkowym o ustanowienie półrocznego okresu rozliczeniowego. Uprawnienie to odnosi się także do nowo powstałych podatników VAT, którzy szacują, że dochody z ich działalności gospodarczej nie przekroczą 200 000 LTL (57 931 EUR) w bieżącym roku kalendarzowym.

Okresem rozliczeniowym dla osoby fizycznej, która jest podatnikiem VAT, jest pół roku kalendarzowego, chyba że wystąpi ona do organu podatkowego z wnioskiem o ustanowienie okresu rozliczeniowego w postaci miesiąca kalendarzowego.

Dla osoby prawnej lub zagranicznego podatnika zarejestrowanego jako litewski podatnik VAT okres rozliczeniowy wynosi jeden miesiąc. Osoba prawna lub zagraniczny podatnik mogą zwrócić się do właściwego miejscowo organu podatkowego z wnioskiem o ustanowienie okresu podatkowego innego niż miesiąc kalendarzowy, jeżeli byłoby to dla nich bardziej wygodne ze względu na specyfikę rachunkowości finansowej.

Inny okres podatkowy może być ustanowiony przy spełnieniu następujących warunków: nie może on być dłuższy niż 60 dni, a początek pierwszego okresu rozliczeniowego roku obrotowego i koniec ostatniego okresu roku obrotowego musi zbiegać się z początkiem i końcem danego roku kalendarzowego.

Warunki te nie mają zastosowania do podatników VAT dokonujących zakupu towarów z innych państw unijnych lub nabywających w kraju usługi świadczone przez podatników VAT z innego państwa unijnego, w stosunku do których nabywcy muszą wyliczyć i zapłacić VAT.

Zatem deklaracje należy przedłożyć w terminie:

● do 25 dnia następnego miesiąca po okresie rozliczeniowym - w przypadku gdy okres rozliczeniowy wynosi jeden miesiąc,

● do 25 dnia pierwszego miesiąca po okresie rozliczeniowym - w przypadku gdy okres rozliczeniowy wynosi pół roku,

● 25 dni po okresie rozliczeniowym - w przypadku gdy okres rozliczeniowy jest różnej długości.

Należny VAT przedsiębiorca jest obowiązany wpłacić do właściwego miejscowo organu podatkowego w ustawowym terminie. Płatności należy dokonać do 25 dnia następnego miesiąca po okresie rozliczeniowym. Za niezłożenie w terminie deklaracji podatkowej, a także za niewpłacenie podatku w terminie grozi kara pieniężna.

Czy należy ustanowić gwarancję bankową

W momencie dokonywania rejestracji do VAT ustawodawstwo litewskie nie przewiduje konieczności ustanawiania gwarancji bankowej.

Podatek od wartości dodanej na Litwie - przewodnik

Agnieszka Bąk

ekspert w zakresie VAT unijnego