Prawo i Podatki Unii Europejskiej 7/2005 z 01.07.2005, str. 28
Data publikacji: 03.07.2018
Przegląd orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawach z zakresu obrotu akcjami i udziałami
Obrót akcjami i udziałami może budzić na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług poważne wątpliwości. Wynika to przede wszystkim z faktu, że taki obrót nie mieści się wprost w przedmiocie opodatkowania VAT.
BARTOSZ BOBERSKI
Udziały czy też akcje nie mieszczą się w pojęciu dostawy towarów, trudno bowiem uznać papiery wartościowe za towary. Z drugiej strony trudno doszukać się świadczenia usług w postępowaniu podatnika polegającym na ich zakupie i sprzedaży. Wydawać by się mogło, że regulacja art. 8 ust. 1 ustawy z 5 kwietnia 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm. - zwana dalej ustawą o VAT), w ramach której ustawodawca uznał, że świadczenie usług jest każdym świadczeniem niebędącym dostawą towarów, jest na tyle obszerna, że może także dotyczyć obrotu papierami wartościowymi oraz udziałami. Jednak nie można nie dostrzegać, że w istocie obrót akcjami lub udziałami sprowadza się do sprzedaży ucieleśnionych w nich praw.
Regulacje krajowe
Sprawa ma także istotne znaczenie dla polskich podatników VAT. Jak wiadomo, podatnik podatku od towarów i usług dokonujący sprzedaży akcji lub udziałów zwolniony jest z zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Artykuł 2 pkt 4 ustawy z 9 września 2000 r. (Dz.U. Nr 86, poz. 959 ze zm.) stanowi, że: „zwolnione są czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona, z wyjątkiem umów sprzedaży i zamiany zwolnionych z podatku od towarów i usług, których przedmiotem są nieruchomości lub ich części albo prawo użytkowania wieczystego (...)”. Uznanie więc braku podmiotowości podatkowej w tym zakresie skutkuje powstaniem opodatkowania w wysokości 1 proc. wartości sprzedaży papierów. Tym bardziej istotne jest ustalenie, kiedy podatnik dokonujący obrotu papierami wartościowymi będzie podatnikiem VAT, a tym samym, kiedy podmiot dokonujący obrotu udziałami lub akcjami jest zobowiązany zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych. Brak obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych nie narazi podatnika na ciężar opodatkowania VAT, ponieważ czynność sprzedaży akcji lub udziałów - jeśli już zostanie uznana za czynność z zakresu VAT - będzie zwolniona przedmiotowo z tego podatku jako usługa pośrednictwa finansowego.
