Ograniczenia wertykalne na gruncie wspólnotowego prawa konkurencji

W odróżnieniu od porozumień horyzontalnych¹, strony porozumień wertykalnych zazwyczaj nie konkurują ze sobą, uczestnicząc w produkcji i dystrybucji towarów (usług) tej samej marki². Stąd też w większości przypadków porozumienia wertykalne - oraz zamieszczane w nich poszczególne postanowienia/klauzule ograniczające swobodę działania jego stron (ograniczenia wertykalne) - nie są ani zakazane ani nawet w jakiś inny sposób reglamentowane przez regulacje prawa konkurencji. Co więcej, w stosunkowo licznych przypadkach porozumienia (ograniczenia) wertykalne mogą wręcz sprzyjać rozwojowi konkurencji zarówno międzymarkowej (inter-brand competition), jak i wewnątrz tej samej marki (intra-brand competition).

Powyższe nie oznacza wszakże braku możliwości naruszenia reguł konkurencji również w drodze ograniczeń wertykalnych. W szczególności mogą one naruszać zakaz ustanowiony w art. 81 ust. 1 Traktatu. Zakaz ten nie jest jednak bezwzględny i może zostać wyłączony w odniesieniu do stosunkowo znacznej części porozumień (ograniczeń) wertykalnych, mimo że będą one mieć charakter antykonkurencyjny. Chodzi tu przede wszystkim o tzw. wyłączenie grupowe/blokowe (), czyli wyłączenie na podstawie regulacji stosownego rozporządzenia Komisji Europejskiej (dalej Komisja) dotyczącego właśnie omawianej kategorii porozumień. Wyłączenie spod zakazu z art. 81 ust. 1 TWE może mieć charakter także indywidualny (zob. niżej). Konsekwencją zastosowania wyłączenia (zarówno grupowego czy indywidualnego) jest legalność (zgodność z prawem antymonopolowym) danego porozumienia wertykalnego, mimo zawierania klauzul ograniczających konkurencję.