10. Amortyzacja i umorzenie środków trwałych

IZABELA MOTOWILCZUK

Środki trwałe wykorzystywane w działalności jednostek podlegają procesowi zużywania się - w wyniku upływu czasu oraz na skutek ich użytkowania (zużycie fizyczne), a także na skutek postępu technologicznego (zużycie moralne). Procesy stopniowego zużywania się środków trwałych są odnotowywane w ewidencji księgowej jednostek, w postaci korekty ich wartości początkowej o tzw. odpisy amortyzacyjne/umorzeniowe, przy czym:

● odpis umorzeniowy - ukazuje w wymiarze finansowym stopień zużycia majątku trwałego,

● odpis amortyzacyjny (równy umorzeniowemu) - służy odniesieniu tego zużycia w koszty działalności jednostki.

Odpisów amortyzacyjnych/umorzeniowych od środka trwałego (z wyłączeniem gruntów niesłużących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową) dokonuje się w drodze systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie - nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych/umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru. Okres lub stawkę i metodę amortyzacji należy ustalić na dzień przyjęcia środka trwałego do używania, uwzględniając okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na określenie którego wpływają w szczególności:

1) liczba zmian, na których pracuje środek trwały,

2) tempo postępu techniczno-ekonomicznego,

3) wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem,

4) prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego,