Umarzanie i amortyzacja majątku trwałego w jednostkach sektora finansów publicznych

Wstęp

Aktywa trwałe (środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne) to największa pod względem ilościowym i wartościowym grupa składników majątkowych wykorzystywanych w działalności jednostek organizacyjnych należących do sektora finansów publicznych. Obejmuje ona zarówno mienie Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego, w tym będące w zarządzie i użytkowaniu jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, jak i mienie publiczne, w które zostały wyposażone państwowe i samorządowe osoby prawne.

Wszystkie podmioty sektora finansów publicznych zobowiązane są do prowadzenia ewidencji księgowej posiadanych aktywów trwałych polegającej na rejestracji ich ilości i wartości oraz wszelkich operacji gospodarczych powodujących zmiany tych wielkości. Wykorzystywanie aktywów trwałych w działalności jednostek organizacyjnych sektora publicznego służy realizacji zadań tych podmiotów nałożonych na nie ustawami i przyjętych na podstawie porozumień. Działalność ta generuje koszty związane z nabywaniem aktywów trwałych lub ich wytwarzaniem we własnym zakresie, a także dokonywaniem ich ulepszeń, które przyjmują postać odpisów amortyzacyjnych. Zasady dokonywania odpisów amortyzacyjnych regulowane są zarówno przez prawo bilansowe, jak i prawo podatkowe (w zakresie dotyczącym opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych), przy czym regulacje te na skutek różnych celów, którym mają one służyć, w dość istotny sposób się różnią. Jednostki sektora finansów publicznych zobowiązane do opłacania podatku dochodowego od osób prawnych w prowadzonej ewidencji księgowej powinny uwzględniać te różnice, tam gdzie jest to możliwe, niwelując je poprzez wprowadzenie odpowiednich postanowień do polityki rachunkowości jednostek, a tam gdzie nie ma takiej możliwości - poprzez prowadzenie odrębnej ewidencji analitycznej amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dla celów bilansowych i podatkowych. Znajomość zasad amortyzowania i umarzania składników majątku trwałego dla celów podatkowych jest ważna również dla jednostek organizacyjnych zwolnionych z podatku dochodowego od osób prawnych, ze względu na to, że część z nich może być stosowana przez nie dla celów bilansowych na podstawie obowiązujących w nich szczególnych zasad rachunkowości.