Co się zmieniło w VAT

Dużą nowelizację ustawy o VAT uchwalono 7 listopada 2008 r. (Dz.U. nr 209, poz. 1320). Weszła ona w życie 1 grudnia 2008 r., ale część przepisów obowiązuje od 1 stycznia 2009 r. Skutkiem tej nowelizacji jest ogłoszenie nowego rozporządzenia w sprawie wykonania przepisów ustawy o VAT oraz równie ważnego rozporządzenia w sprawie faktur. Konsekwencją wprowadzonych zmian są również nowe wzory deklaracji VAT. Zmian jest naprawdę dużo.

1. Prawo wieczystego użytkowania gruntów

Jako odpłatną dostawę towarów ujęto ustanowienie oraz zbycie wieczystego prawa użytkowania gruntów.

Uznanie oddania gruntu w prawo wieczystego użytkowania za dostawę towaru potwierdził ostatecznie NSA w uchwale z 8 stycznia 2007 r. (sygn. akt I FSP 1/06). Wcześniej kwestia ta była rozbieżnie interpretowana przez organy podatkowe, z których część uznawała ustanowienie prawa wieczystego użytkowania do celów VAT za usługę (np. Urząd Skarbowy w Łukowie w postanowieniu z 12 grudnia 2006 r., nr PP-443/47/175/2006). Zmiany w ustawie zatwierdzają stan wypracowany przez praktykę podatkową.

Na mocy nowelizacji ustanowiono szczególny moment powstania obowiązku podatkowego dla czynności oddania gruntu w prawo użytkowania wieczystego. Obowiązek rozliczenia VAT powstaje w dacie otrzymania całości lub części zapłaty - nie później jednak niż z upływem terminu płatności poszczególnych opłat pobieranych z tego tytułu.

Fakturę VAT w takim przypadku wystawia się nie później niż w dacie powstania tego obowiązku podatkowego, ale nie wcześniej niż 30 dni przed jego powstaniem. Powstanie obowiązku podatkowego w terminie płatności poszczególnych opłat jest wynikiem konsekwentnej linii orzeczniczej sądów administracyjnych. Organy podatkowe często były odrębnego zdania i jednorazowo opodatkowywały całość opłat należnych z tytułu ustanowienia prawa wieczystego użytkowania gruntów. Te nowe, korzystniejsze przepisy stosuje się do przypadków oddania gruntu w wieczyste użytkowanie po 30 kwietnia 2004 r. Niestety, podatnicy, którzy przed 1 grudnia 2008 r. rozliczyli już cały VAT należny z tytułu ustanowienia prawa wieczystego użytkowania, nie skorzystają z nowych uregulowań.