Wyrok NSA z dnia 27 kwietnia 2017 r., sygn. II FNP 1/17

Co do zasady nie jest możliwe stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku NSA, chyba że skarżący wykaże, że w wyniku wydania zaskarżonego orzeczenia Naczelny Sąd Administracyjny w sposób rażący naruszył prawo unijne. Przez normy prawa Unii Europejskiej, o których mowa w art. 285a § 3 p.p.s.a., należy rozumieć normy prawa wynikające ze źródeł prawa Unii Europejskiej, zwłaszcza z przepisów prawnych wydawanych na podstawie obowiązujących traktatów, tj. Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Jan Rudowski (sprawozdawca), Sędzia NSA Aleksandra Wrzesińska-Nowacka, Sędzia NSA Tomasz Kolanowski, , po rozpoznaniu w dniu 27 kwietnia 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi P. C. o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 listopada 2016 r., sygn. akt II FSK 3240/14 oddalającego skargę kasacyjną P. C. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 16 lipca 2014 r., sygn. akt I SA/Sz 142/14 w sprawie ze skargi P. C. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 29 listopada 2013 r., nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2007 r. 1) oddala skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, 2) zasądza od P. C. na rzecz Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Szczecinie kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

1. Wyrokiem z dnia 9 listopada 2016 r., sygn. akt II FSK 3240/14, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną P. C. (dalej: skarżący, strona) od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 16 lipca 2014 r., sygn. akt I SA/Sz 142/14, na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 29 listopada 2013 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2007 r.

2. Z uzasadnienia wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego wynika, że sąd pierwszej instancji stwierdził, iż organ odwoławczy zasadnie zakwestionował prawidłowość dokonanego przez skarżącego odliczenia od dochodu darowizn przekazanych na rzecz działalności charytatywno-opiekuńczej prowadzonej przez Parafię Rzymskokatolicką p.w. [...] w L. w kwocie 40 000 zł. Przedłożone przez skarżącego sprawozdanie z rozliczenia darowizny nie spełniało bowiem wymogów, o których mowa w art. 26 ust. 6b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.; dalej: u.p.d.o.f.) w zw. z art. 55 ust. 7 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29 poz. 154, ze zm.).

3. W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku skarżący, na podstawie art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej w skrócie "p.p.s.a."), zarzucił naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

1) art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. przez nieuwzględnienie skargi i akceptację przez sąd pierwszej instancji naruszenia przez organ podatkowy art. 55 ust. 7 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej w zw. z art. 191 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. ‒ Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) przez jego błędną i rozszerzającą wykładnię polegającą na tym, że organ podatkowy w sposób dowolny i niczym nieuprawniony uznał, iż sprawozdanie z przekazanej darowizny, wbrew dowodom znajdującym się w aktach sprawy, jest nierzetelne i nie odzwierciedla prawidłowego przebiegu zdarzeń;

2) art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. przez nieuwzględnienie skargi i akceptację przez sąd pierwszej instancji naruszenia przez organ podatkowy art. 55 ust. 2 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej w wyniku dowolnej jego wykładni polegającej na tym, że organ podatkowy dla określenia rzetelności sprawozdania żąda pełnej dokumentacji związanej z wydatkowaniem środków pieniężnych pochodzących z darowizny wbrew warunkom określonym w powyższym przepisie, wskazując jednocześnie, że art. 55 ust. 7 ww. ustawy stanowi lex specialis wobec art. 55 ust. 2;

3) art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. poprzez nieuwzględnienie skargi i akceptację przez sąd pierwszej instancji naruszenia przez organ podatkowy przepisów art. 122 Ordynacji podatkowej w związku z art. 187 oraz art. 188 tej ustawy poprzez akceptację postawy organów podatkowych polegającej na wybiórczym przyjęciu w sposób nieuzasadniony, że środki pieniężne zostały wydatkowane na cele charytatywno-opiekuńcze w znacznie niższej kwocie niż faktycznie zostały wydatkowane, co skutkowało naruszeniem zasady in dubio pro tributario - oznaczającą nakaz rozstrzygania na korzyść podatnika, albo przynajmniej zakaz rozstrzygania na jego niekorzyść wszelkich wątpliwości faktycznych oraz prawnych;

4) art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. przez nieuwzględnienie skargi i uznanie przez sąd pierwszej instancji, że sprawozdanie z wydatkowania darowizny na cele charytatywno-opiekuńcze winno być sporządzone z naruszeniem art. 6 ust. 1, art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926, ze zm.), art. 47 i art. 51 Konstytucji oraz bez respektowania postanowień Instrukcji dotyczącej ochrony danych osobowych w działalności Kościoła Katolickiego w Polsce opracowanej przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych oraz Sekretariat Konferencji Episkopatu Polski ‒ w związku z wątpliwościami dotyczącymi stosowania ustawy o ochronie danych osobowych w odniesieniu do danych osobowych przetwarzanych na potrzeby Kościoła Katolickiego w Polsce, poprzez żądanie sporządzenia sprawozdania z wydatkowania kwoty darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą Kościoła w taki sposób, aby odzwierciedlało "nie tylko to co, ale i komu, przeznaczono przedmiot świadczenia darowizny";

5) art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. w zw. z art. 26 ust. 7 u.p.d.o.f. poprzez błędną jego wykładnię polegającą na tym, że organ, a w ślad za nim sąd pierwszej instancji, pomimo tego, że skarżący wypełnił dyspozycję wyżej przywołanego przepisu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (a więc przedstawił umowę darowizny, dowód dokonania przelewu, pokwitowanie odbioru darowizny oraz sprawozdanie z wykonania darowizny), uznał, iż darowizna nie została zrealizowana, a co za tym idzie dokonano wykładni rozszerzającej powyższej normy prawnej co jest niedopuszczalne i nieuprawnione.

Na tej podstawie skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania.

4. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że skarga kasacyjna w oczywisty sposób pozbawiona jest usprawiedliwionych podstaw, dlatego podlega oddaleniu, gdyż - mimo iż sporządzona została przez profesjonalnego pełnomocnika - obarczona jest szeregiem wad konstrukcyjnych, które wykluczają możliwość merytorycznego odniesienia się do zawartych w niej zarzutów.

Sąd zwrócił uwagę, że zarzuty oparto wyłącznie na podstawie określonej w art. 174 pkt 2 p.p.s.a. Wskazując na naruszenia przepisów postępowania, które miały istotny wpływ na wynik sprawy, autor skargi kasacyjnej powołał natomiast art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a., który obliguje sąd administracyjny pierwszej instancji do uwzględnia skargi w razie stwierdzenia kwalifikowanych naruszeń o charakterze materialnoprawnym. Również szczegółowa treść uzasadnienia zarzutów w sposób jednoznaczny przesądza, że zamiarem skarżącego było w istocie zakwestionowanie zaskarżonego wyroku w jego warstwie materialnoprawnej, a nie procesowej. Autor skargi kasacyjnej wyliczył bowiem w petitum wniesionego środka zaskarżenia szereg przepisów prawa materialnego, twierdząc przy tym, że sąd wadliwie je zinterpretował. Wydaje się jednak, że w realiach rozpoznawanej sprawy zarzut sformułowany w oparciu o podstawę kasacyjną z art. 174 pkt 1 p.p.s.a. mógłby ewentualnie dotyczyć drugiego ze wskazanych w tym przepisie uchybień, tj. niewłaściwego zastosowania przepisów prawa materialnego (tzw. błąd subsumpcji). Przepisy postępowania (art. 191, art. 180 i art. 188 o.p.) wskazano co prawda w pkt 1 i pkt 3 skargi kasacyjnej, jednakże i w tym wypadku jej autor błędnie powiązał te zarzuty z naruszeniem przez sąd administracyjny art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a., którego to przepisu Sąd nie mógł naruszyć na skutek niedostrzeżenia uchybień o charakterze proceduralnym.

Mając na uwadze wskazane powyżej uchybienia skargi kasacyjnej, w świetle ustawowego nakazu orzekania przez Naczelny Sąd Administracyjny jedynie w sprecyzowanych przez skarżącego granicach zaskarżenia, skład orzekający uznał, że postawione zarzuty wykluczają merytoryczną ocenę zaskarżonego orzeczenia.

5. Od powyższego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego skarżący, pismem z dnia 27 lutego 2017 r., wniósł na podstawie art. 285a § 3 w zw. z art. 285f § 1 p.p.s.a. skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono rażące naruszenie norm prawa Unii Europejskiej, tj.:

1. art. 47 zd. 1 i 2 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej (Dz. U. UE C z dnia 14 grudnia 2007 r., 303/01; dalej: Karta) w zw. z art. 15 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23, ze zm.; dalej: k.p.a.) przez ich niezastosowanie, tj. oddalenie skargi kasacyjnej z uwagi na:

a) niewskazanie art. 174 pkt 1 p.p.s.a. i niepowiązanie tej podstawy z zarzutami o numerach 1, 2, 4 i 5;

b) oczywistą omyłkę pisarską w postaci wskazania w zarzucie nr 3 środka zaskarżenia "lit. a" zamiast "lit. c" przy powoływaniu się na art. 145 § 1 pkt 1 p.p.s.a., tj. inne naruszenie przepisów postępowania (art. 122 w z. z art. 87 i 88 Ordynacji podatkowej), które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy

- mimo, że przedmiotowa skarga została sporządzona w sposób pozwalający na jej merytoryczne rozpoznanie, zawierała wszystkie wymagane prawem elementy, w szczególności precyzyjne powołanie konkretnych, naruszonych zaskarżonym orzeczeniem WSA przepisów prawa materialnego i procesowego ze wskazaniem poszczególnych jednostek redakcyjnych określonych aktów prawnych, sposobu ich naruszenia przez organy podatkowe, a następnie sąd pierwszej instancji, tj. na czym ono polegało i jaki mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a ponadto zarzuty dadzą się czytelnie wyprowadzić z treści uzasadnienia, a zatem warunek przytoczenia podstaw zaskarżenia i ich uzasadnienia określony w art. 176 § 1 pkt 2 p.p.s.a. został spełniony, uchybienie skarżącego zaś nie jest na tyle istotne, żeby nie było możliwe ustalenie granic skargi, w rezultacie pozbawiono go prawa do wniesienia skutecznego środka prawnego, sprawiedliwego procesu sądowego, dostępu do bezstronnego sądu i dwuinstancyjności postępowania administracyjnego.

2. art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej (Dz. U. UE C z dnia 7 czerwca 2016 r., 202/01; dalej: Traktat) w zw. z art. 8 k.p.a. przez ich niezastosowanie, tj. oddalenie skargi mimo że:

a) w przypadku stwierdzenia, że nie spełnia ona wymagań wynikających z art. 176 § 1 pkt 2 p.p.s.a. należało ją odrzucić w formie postanowienia kończącego postępowanie (art. 160 w zw. z art. 193 zdanie drugie p.p.s.a.) w trybie art. 180 p.p.s.a. w zw. z § 48 ust. 1 reg. NSA - skoro uznano, że zachodzą nieusuwalne braki i dlatego nie dokonano merytorycznej oceny zarzutów, to oddalenie jej na podstawie art. 184 p.p.s.a. (brak usprawiedliwionych podstaw) było nieuprawnione, tym samym NSA z jednej strony pozbawił stronę prawa do skutecznego środka prawnego z uwagi na nadmierny formalizm, z drugiej strony zaś sam dopuścił się uchybienia o charakterze formalnym;

b) w podobnej sprawie, sygn. akt II FSK 2492/14, w której zarzuty sformułowano w taki sam sposób, jak w przedmiotowej skardze, NSA stwierdził, że wniesiona skarga umożliwiła merytoryczne jej rozpoznanie, co świadc2y o niejednolitej praktyce orzeczniczej i tym samym nierównym traktowaniu podatników w zakresie ich prawa do skutecznego środka prawnego i sprawiedliwego procesu sądowego

- a zatem naruszono zasadę zaufania obywateli do władzy publicznej, w konsekwencji do państwa i stanowionego przez nie prawa, tj. wartość UE, która jest nierozerwalnie związana z zasadą demokratycznego państwa prawnego.

Na tej podstawie skarżący wniósł o stwierdzenie niezgodności z prawem wskazanego na wstępie wyroku NSA, ewentualnie o zwrócenie się do TSUE z pytaniem prejudycjalnym dotyczącym art. 47 Karty oraz art. 2 Traktatu.

Ponadto skarżący wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, a także o przeprowadzenie dowodu ze skargi kasacyjnej i wyroku NSA w sprawie M. i O. M., sygn. akt II FSK 2492/14, na okoliczność merytorycznego rozpoznania "nadzwyczajnego środka zaskarżenia" zawierającego zarzuty skonstruowane w taki sam sposób jak w skardze kasacyjnej skarżącego.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w Szczecinie wniósł o jej oddalenie i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

6. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

6.1. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia jest środkiem prawnym prowadzącym do urzeczywistnienia wyrażonego w art. 77 ust. 1 Konstytucji prawa podmiotowego do wynagrodzenia szkody, jaka została wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej. Umożliwia ona wykazanie, że kwestionowane orzeczenie zostało wydane niezgodnie z prawem i z tej bezprawności orzeczenia wynikła szkoda. Wyrok, w którym stwierdzono niezgodność z prawem prawomocnego orzeczenia, potwierdza, że doszło do popełnienia czynu niedozwolonego, o którym mowa w art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. ‒ Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 749; dalej: k.c.) i otwiera drogę do żądania naprawienia szkody wyrządzonej w wyniku takiego orzeczenia, stosownie do art. 4171 § 2 k.c. Zaskarżone skargą orzeczenie, poza wyjątkami przewidzianymi w art. 285k § 3 p.p.s.a., pozostaje w mocy, a jego negatywne skutki naprawiane są wyłącznie przez odszkodowanie.

Jak wynika z art. 285a p.p.s.a., skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem dotyczy orzeczeń prawomocnych i przysługuje przede wszystkim od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych. Jak bowiem stanowi art. 285a § 3 p.p.s.a., "od orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego skarga nie przysługuje, z wyjątkiem gdy niezgodność z prawem wynika z rażącego naruszenia norm prawa Unii Europejskiej. Orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego traktuje się jak orzeczenia wydane w postępowaniu wywołanym wniesieniem skargi".

Z przytoczonego przepisu wynika, że co do zasady nie jest możliwe stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku NSA, chyba że skarżący wykaże, że w wyniku wydania zaskarżonego orzeczenia Naczelny Sąd Administracyjny w sposób rażący naruszył prawo unijne. Przez normy prawa Unii Europejskiej, o których mowa w art. 285a § 3 p.p.s.a., należy rozumieć normy prawa wynikające ze źródeł prawa Unii Europejskiej, zwłaszcza z przepisów prawnych wydawanych na podstawie obowiązujących traktatów, tj. Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej.

Aby do takiego naruszenia doszło, Naczelny Sąd Administracyjny musi mieć obowiązek zastosowania prawa Unii Europejskiej. Naruszenie to może być skutkiem niezastosowania bezpośrednio skutecznego przepisu prawa unijnego, który w sprawie powinien znaleźć zastosowanie, lub zastosowania przepisu prawa krajowego sprzecznego z prawem unijnym albo zastosowania prawa krajowego w sposób, który jest nie do pogodzenia z oczekiwaniami prawa unijnego (por. wyrok NSA z dnia 19 grudnia 2013 r., sygn. akt I GNP 2/13, CBOSA). Sprawa rozpoznawana przez Naczelny Sąd Administracyjny musi być zatem sprawą unijną, czyli taką, której przedmiot pozostaje w związku z prawem unijnym (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2008 r., III SK 23/07, LEX nr 452461, D. Miąsik, Sprawa wspólnotowa przed sądem krajowym, EPS z 2008 r., nr 9, s.16). Ponadto naruszenie to musi mieć charakter rażący, a więc mający charakter elementarny, oczywisty, nie wymagający głębszej analizy (por. wyrok NSA: z dnia 26 sierpnia 2011 r., sygn. akt I GNP 1/11; z dnia 1 czerwca 2015 r., sygn. akt II FNP 1/14; publik. w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/). Przepisy regulujące postępowanie sądowoadministracyjne w Polsce nie stanowią norm prawa Unii Europejskiej. Samo zastosowanie przepisów takiego postępowania, niezależnie od tego, jaki wpływ ma to zastosowanie na rozstrzygnięcie sprawy, nie może w związku z tym stanowić naruszenia norm prawa Unii Europejskiej, a tym bardziej rażącego. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku nie może więc służyć do weryfikacji każdego orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ten środek prawny nie ma bowiem zastosowania w sprawach, które nie mają charakteru unijnego.

6.2. Z powyższych rozważań wynika, że związek sprawy rozstrzygniętej w wyroku z dnia 9 listopada 2016 r. z prawem unijnym jest kwestią kluczową dla rozstrzygnięcia niniejszej skargi. Jeśli bowiem związek taki nie występuje, nie będzie możliwe wydanie orzeczenia stwierdzającego niezgodność z prawem tego wyroku.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie może budzić wątpliwości, że sprawa, w której wydano zaskarżony wyrok, nie była sprawą unijną w opisanym wyżej znaczeniu. Skarżący bezzasadnie powiązał w odniesieniu do tej sprawy prawo do sądu oraz zasadę zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa z prawem unijnym. Jak stanowi bowiem art. 47 Karty, każdy, kogo prawa i wolności zagwarantowane przez prawo Unii zostały naruszone, ma prawo do skutecznego środka prawnego przed sądem (...). Z przepisu tego wynika, że gwarantuje on prawo do sądu w sprawach dotyczących praw i wolności wynikających z prawa Unii (podkr. NSA). Tymczasem w analizowanej skardze skarżący nie wykazał, żeby jego sprawa obejmowała takie prawa. Wskazany przez skarżącego jako naruszony art. 47 Karty Państwa Członkowskie są obowiązane stosować wyłącznie w zakresie, w jakim stosują one prawo Unii (art. 51 ust. 1 Karty). Karta nie rozszerza bowiem zakresu zastosowania prawa Unii poza kompetencje Unii, nie ustanawia nowych kompetencji ani zadań Unii, ani też nie zmienia kompetencji i zadań określonych w traktatach (art. 51 ust. 2 Karty). W postanowieniu z dnia 1 marca 2011 r. w sprawie C-457/09 Claude Chartry przeciwko Państwu Belgijskiemu (ZOTDiS z 2011 r. 3A, s. I 819-830) Trybunał Sprawiedliwości potwierdził, że ograniczenia z art. 51 ust. 1 Karty nie zmieniło wejście w życie w dniu 1 grudnia 2009 r. traktatu z Lizbony, od kiedy to na mocy nowego art. 6 ust. 1 Traktatu Karta ma taką samą rangę prawną jak traktaty. Przepis ten uściśla bowiem, że przepisy Karty nie rozszerzają w żaden sposób kompetencji Unii określonych w traktatach. Prawo do sądu uregulowane i gwarantowane w przepisach unijnych oznacza konieczność zapewnienia ochrony sądowej roszczeń unijnych polegającej na możliwości wniesienia sprawy do sądu w ramach dowolnego, regulowanego prawem krajowym postępowania sądowego, które spełni warunek skuteczności i równoważności (por. N. Półtorak, Ochrona uprawnień wynikających z prawa Unii Europejskiej w postępowaniach krajowych, Warszawa 2010, s. 165). W tym znaczeniu sądy krajowe są sądami unijnymi. W sprawie skarżącego Naczelny Sąd Administracyjny nie działał jednak jako sąd unijny, bowiem nie stosował norm prawa unijnego. W konsekwencji, sprawując wymiar sprawiedliwości jako sąd krajowy, nie mógł naruszyć zasad ogólnych wynikających z prawa unijnego.

6.3. W prawie krajowym obowiązuje norma konstytucyjna zapewniająca prawo do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji), a także wyrażająca zasadę zaufania obywatela do państwa oraz zasadę demokratycznego państwa prawa (art. 2 Konstytucji). Przepisy te na poziomie krajowym gwarantują prawa, o których stanowią powołane w skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia przepisy prawa unijnego. Jeżeli zatem Naczelny Sąd Administracyjny w zaskarżonym wyroku pozbawiłby skarżącego prawa do sądu i naruszyłby zasadę zaufania obywateli do władzy publicznej, to wówczas naruszyłby przepisy krajowe (przepisy Konstytucji), a nie przepisy unijne, te ostatnie nie mają bowiem w tej sprawie zastosowania. Naruszenie konstytucyjnych praw człowieka i obywatela może jednak stanowić podstawę skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia wyłącznie w przypadku wyroków wojewódzkich sądów administracyjnych. Nie stanowi natomiast przesłanki wniesienia takiej skargi w przypadku wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (art. 285a § 2 p.p.s.a.). Nie ma zatem w niniejszej sprawie podstaw do oceny, czy w zaskarżonym wyroku naruszono wynikające z Konstytucji prawo strony do sądu i zasadę zaufania. Jak wskazano wyżej, skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego może być oparta wyłącznie na zarzucie rażącego naruszenia przepisów prawa unijnego (art. 285a § 3 p.p.s.a.). Skoro w sprawie zakończonej zaskarżonym wyrokiem Naczelny Sąd Administracyjny nie miał podstaw do stosowania przepisów unijnych, to nie można uznać, że zaskarżony wyrok narusza art. 47 Karty i art. 2 Traktatu jako przepisy UE, a tym bardziej, że narusza je w sposób rażący.

6.4. Dokonując analizy zarzutów zawartych w rozpatrywanej skardze Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza ponadto, że skarżący upatruje naruszenie jego prawa do sądu oraz prawa do równego traktowania i zasady zaufania w tym, że w kwestionowanym wyroku uznano sformułowane przez niego zarzuty za niepoddające się merytorycznej ocenie. Zdaniem skarżącego zarzuty te były sformułowane w sposób wystarczający, co potwierdza również merytoryczne rozpoznanie przez Naczelny Sąd Administracyjny skargi kasacyjnej zawierającej tożsame zarzuty w innej sprawie (II FSK 2492/14).

Odnosząc się do tak przedstawionych przez skarżącego zarzutów Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że w istocie dotyczą one błędnego, w jego przekonaniu, zastosowania art. 176 § 1 pkt 2 p.p.s.a. w wyroku z dnia 9 listopada 2016 r. Skarżący w uzasadnieniu swojej skargi próbuje bowiem wykazać, że jego skarga kasacyjna została sporządzona w sposób umożliwiający poddanie jej merytorycznej ocenie, natomiast Naczelny Sąd Administracyjny wadliwie, w sposób sprzeczny z zasadą zaufania oraz naruszając prawo do sądu, oddalił środek odwoławczy z przyczyn formalnych. Choć więc skarżący nie formułuje wprost zarzutu naruszenia w kwestionowanym wyroku przepisów p.p.s.a., to naruszenia wskazanych praw podmiotowych upatruje właśnie w niewłaściwym zastosowaniu przepisów procedury sądowoadministracyjnej. Tymczasem, jak zostało wyjaśnione wyżej, naruszenie norm postępowania sądowoadministracyjnego nie może stanowić podstawy do stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego. Przepisy regulujące postępowanie sądowoadministracyjne w Polsce nie stanowią bowiem norm prawa Unii Europejskiej. Samo zastosowanie przepisów takiego postępowania, choćby wadliwe, nie może stanowić naruszenia norm prawa Unii Europejskiej, a tym bardziej rażącego.

6.5. Na marginesie Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że w analizowanej skardze nieprawidłowo sformułowano zarzuty w zakresie naruszenia przepisów k.p.a., tj. art. 15 i art. 8 tej ustawy, przez ich niezastosowanie. Postępowanie przed sądami administracyjnymi regulowane jest w ustawie Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi i przepisy tej ustawy nie odsyłają w żadnym zakresie do stosowania przepisów k.p.a. Twierdzenie skarżącego, zgodnie z którym żaden z przepisów p.p.s.a. nie przewiduje wprost zasady dwuinstancyjności i zasady zaufania, nie stanowi podstawy do tego, by zarzucać sądowi naruszenie przepisów jakiejkolwiek procedury, która takie zasady przewiduje. Przekonanie skarżącego o "charakterze" sprawy sądowoadministracyjnej nie może stanowić przesłanki do stosowania albo niestosowania przepisów prawa, byłoby to bowiem w sposób rażący sprzeczne z zasadą legalizmu.

6.6. Nie jest także prawidłowe sformułowanie przez autora skargi zarzutu sprowadzającego się do tezy, zgodnie z którą Naczelny Sąd Administracyjny naruszył art. 2 Traktatu w zw. z art. 8 k.p.a., gdyż skargę oddalił, zamiast ją odrzucić. W przypadku takiego stanowiska skarżącego nie sposób bowiem przyjąć, że w wyniku wydania zaskarżonego orzeczenia skarżącemu została wyrządzona jakakolwiek szkoda, skoro za prawidłowe uznaje odrzucenie jego skargi kasacyjnej. Tymczasem wykazanie szkody związanej z wydaniem zaskarżonego orzeczenia jest warunkiem niezbędnym do uznania go za niezgodne z prawem na podstawie art. 285a i n. p.p.s.a.

6.7. Mając na uwadze powyższe Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę na podstawie art. 285k § 1 p.p.s.a.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 204 pkt 1, art. 205 § 2 w zw. z art. 285l p.p.s.a.

Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/