Wyrok SN z dnia 21 lipca 2016 r., sygn. II CSK 575/15

Zawezwanie do próby ugodowej nie przerywa biegu terminu zawitego do dochodzenia roszczenia przewidzianego w art. 746 § in fine 1 k.p.c. (art. 123 § 1 pkt 1 k.c.).

Biuletyn SN nr 10/2016

1. Art. 746 § 1 k.p.c. mimo jego ulokowania w ustawie procesowej, jest przepisem prawa materialnego i reguluje w sposób szczególny odpowiedzialność uprawnionego za wyrządzenie obowiązanemu szkody wynikającej z wykonania zabezpieczenia. Jest ona niezależna od winy uprawnionego, a więc surowsza od opartej na art. 415 k.c. odpowiedzialności za czyny własne na zasadach ogólnych.

2. Zawezwanie do próby ugodowej wystosowane w sprawie, w której z uwagi na charakter roszczenia jest możliwe uregulowanie sporu w drodze zawarcia przez strony ugody sądowej, stanowi czynność, o której mowa w art. 123 § 1 pkt 1 k.c., przerywającą bieg terminu przedawnienia tego roszczenia. Postępowanie pojednawcze jest postrzegane jako samodzielne postępowanie, polegające głównie na pertraktacjach i wyjaśnieniach stron dotyczących istniejącego między nimi spornego stosunku prawnego, który może być uregulowany zawartą przez strony ugodą sądową, stanowiące alternatywę dla długotrwałego nieraz i kosztownego procesu sądowego. Niemniej jednak wierzyciel musi mieć na uwadze, że w razie nie zawarcia ugody, nie jest dopuszczalne przekształcenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej w pozew i dla dochodzenia roszczenia w postępowaniu rozpoznawczym jest konieczne wniesienie przez niego odrębnego pozwu.

3. Przyjęcie przez ustawodawcę w art. 746 § 1 in fine k.p.c., że roszczenie o naprawienie szkody wygasa, a nie ulega przedawnieniu wynika po pierwsze z surowego charakteru odpowiedzialności uprawnionego, po drugie zaś z leżącej u podstaw instytucji zabezpieczenia roszczenia, idei ochrony interesów uprawnionego przed skutkami przedłużającego się postępowania sądowego w sytuacji uprawdopodobnienia zasadności dochodzonego prawa lub roszczenia. Jeśli więc okaże się z różnych przyczyn, że zabezpieczone roszczenie uprawnionego nie zostało ostatecznie uwzględnione, a w wyniku wykonania zabezpieczenia powstała szkoda w majątku obowiązanego, to uznając oczywistą konieczność jej zrekompensowania przez uprawnionego, ustawodawca przyjął koncepcję terminu zawitego a nie terminu przedawnienia do dochodzenia tego roszczenia przez zobowiązanego, co wydaje się zabiegiem w pełni świadomym i uzasadnionym wskazanymi wyżej względami.