Informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego z dnia 15.11.2004, sygn. PP II 443/821/409/04, Dolnośląski Urząd Skarbowy, sygn. PP II 443/821/409/04

Podatnik zwraca się z pytaniem czy w obowiązującym stanie prawnym istnieje możliwość rezygnacji przez Spółkę ze zwolnienia podmiotowego od podatku od towarów i usług i jak powinna być dokumentowana sprzedaż dokonywana przez Firmę, która zrezygnowała z tego rodzaju zwolnienia od podatku?

Ze złożonego przez Spółkę wniosku wynika, iż jest ona podatnikiem zwolnionym podmiotowo od podatku od towarów i usług, dokonującym sprzedaży zarówno na rzecz osób prawnych jak i osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Kwota obrotu z działalności wykonywanej przez Podatnika na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej wyniosła w okresie od 01.01.2004 r. do 01.08.2004 r. 9.000 zł. Ze względu na niemożność wystawiania faktur VAT, Spółka traci część swoich klientów. W celu zapobieżenia tej sytuacji Firma zamierza zrezygnować ze zwolnienia od podatku od towarów i usług oraz prowadzić począwszy od roku 2005 ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących, bez względu na to czy będzie obowiązana do prowadzenia jej we wskazany sposób.Zdaniem Podatnika, może on zrezygnować ze zwolnienia od podatku od towarów i usług nie rozpoczynając jednocześnie ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Sprzedaż dokonywaną na rzecz osób prawnych dokumentowałby fakturą VAT, natomiast osobom fizycznym wystawiałby "paragony" do czasu zastosowania kasy rejestrującej. Spółka uważa także, że dozwolone jest prowadzenie ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących jeszcze przed powstaniem obowiązku w tym zakresie.Tut. Organ podatkowy wskazuje, iż zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 10.000 euro. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Natomiast zgodnie z ust. 9 tego artykułu, podatnik rozpoczynający wykonywanie czynności określonych w art. 5 ustawy w trakcie roku podatkowego jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy ww. kwoty w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży. Ponadto należy mieć na uwadze, iż zgodnie z art. 113 ust. 8 ustawy, w przypadku podatników, o których mowa w art. 30 ust. 1 pkt 4 (prowadzących przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzających funduszami inwestycyjnymi, agentów, zleceniobiorców lub innych osób świadczących usługi o podobnym charakterze) przez wartość sprzedaży określoną w art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, której przekroczenie powoduje utratę omawianego zwolnienia należy rozumieć 30 - krotność kwoty prowizji lub innych postaci wynagrodzeń za wykonanie usług. Na możliwość rezygnacji przez Podatnika z powołanego zwolnienia wskazuje art. 113 ust. 4 omawianej ustawy. Zgodnie z jego brzmieniem, podatnicy, o których mowa w ust. 1 i 9 tego artykułu, mogą zrezygnować ze zwolnienia określonego w tych przepisach, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia, z tym że w przypadku, o którym mowa w ust. 9, zawiadomienie musi nastąpić przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 ustawy. Zawiadomienia należy dokonać poprzez złożenie we właściwym organie podatkowym zgłoszenia rejestracyjnego na formularzu oznaczonym jako VAT-R. Do jego złożenia, zgodnie z art. 96 ust. 3 ustawy, są uprawnione także podmioty zwolnione od podatku na podstawie przytoczonego art. 113 ust. 1 i 9. Jak wskazuje art. 96 ust. 4 ustawy, naczelnik urzędu skarbowego rejestruje podatnika i potwierdza jego zarejestrowanie jako "podatnika VAT czynnego" (w przypadku rezygnacji przez podatnika z ww. zwolnienia).Tut. Organ podatkowy wskazuje ponadto, iż obowiązek prowadzenia ewidencji przez podatników określony został w art. 109 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z ust. 1 tego artykułu podatnicy zwolnieni od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym. Podatnicy nie korzystający z ww. zwolnienia mają obowiązek prowadzenia ewidencji określonej w art. 109 ust. 3 ustawy. Odrębnie uregulowany został jednak sposób prowadzenia ewidencji przez podatnika w przypadku, gdy uzyskuje on obrót ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w formie indywidualnych gospodarstw rolnych. Zgodnie bowiem z art. 111 ustawy, podatnicy uzyskujący obrót z tego rodzaju działalności obowiązani są do prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Przy czym zgodnie z art. 2 pkt 22, przez sprzedaż należy rozumieć odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. Obowiązek ten dookreślony został w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. Nr 234, poz. 1971 ze zm.), którego przepisy na podstawie art. 165 ustawy o podatku od towarów i usług zachowane zostały w mocy do czasu wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 111 ustawy. W przepisach niniejszego rozporządzenia uregulowanych zostało szereg zwolnień z obowiązku określonego w art. 111 ustawy. I tak, zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących do dnia 31 grudnia 2004 r. podatników, u których kwota obrotu ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w formie indywidualnych gospodarstw rolnych nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 40.000 zł i którzy nie byli wcześniej objęci obowiązkiem ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących. Zwolnienie to traci moc po upływie dwóch miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło w ciągu roku podatkowego przekroczenie kwoty obrotu we wskazanej wysokości. Ponadto, w myśl § 4 pkt 2 zwalnia się również z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących podatników rozpoczynających w danym roku podatkowym wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zwolnienie to obowiązuje do dnia przekroczenia w roku 2004 kwoty obrotów w wysokości 20.000 zł, uzyskanej ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w formie indywidualnych gospodarstw rolnych. Dodać należy, iż zgodnie z § 5 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących, przedstawionych powyżej zwolnień z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących nie stosuje się bez względu na wysokość osiąganych obrotów do podatników prowadzących działalność w zakresie sprzedaży gazu płynnego, podatników świadczących usługi przewozów pasażerskich w samochodowej komunikacji podmiejskiej i międzymiastowej, a także podatników świadczących usługi przewozu osób i ładunków taksówkami. We wskazanym rozporządzeniu w sprawie kas rejestrujących określonych jest szereg innych zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących, jednak żadne z nich nie warunkuje tego obowiązku statusem podatnika jako "podatnika VAT czynnego" lub "podatnika VAT zwolnionego". Przy czym, zgodnie z § 6 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących, podatnicy wykonujący wyłącznie czynności zwolnione od podatku lub podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego od podatku, osiągnięty obrót ewidencjonują jako obrót zwolniony od podatku. Ponadto należy wskazać, iż przepisy prawa określając termin, w jakim podatnik jest obowiązany do rozpoczęcia ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących, nie wykluczają jednak rozpoczęcia prowadzenia ewidencji w taki właśnie sposób w terminie wcześniejszym (przed powstaniem obowiązku).Ogólna zasada dotycząca dokumentowania sprzedaży dokonywanej przez podatników określona została w art. 106 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu Podatnicy są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy. Zgodnie jednak z ust. 4 ww. artykułu, podatnicy nie mają obowiązku wystawiania faktur osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej, pod warunkiem, że osoba taka nie zażądała jej wystawienia. Jeżeli podatnik jest zarejestrowany jako "podatnik VAT czynny" i posiada numer identyfikacji podatkowej, to zgodnie z § 11 ust. 1 przytoczonego już rozporządzenia w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, wystawia faktury oznaczone wyrazami "FAKTURA VAT". Odmiennie uregulowany został obowiązek dokumentowania sprzedaży przez podatników prowadzących ewidencję przy zastosowaniu kas rejestrujących. Zgodnie z § 5 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące, oraz warunków stosowania tych kas przez podatników (Dz. U. Nr 108, poz. 948 ze zm.), są oni obowiązani do wydawania oryginału paragonu fiskalnego lub faktury VAT. Podsumowując powyższe, stwierdzić należy, że słuszne jest stanowisko Podatnika, iż ma on możliwość rezygnacji ze zwolnienia podmiotowego od podatku od towarów i usług i rozpoczęcia dokumentowania sprzedaży poprzez wystawianie faktur VAT. Rezygnacja ta nie jest jednoznaczna z powstaniem w stosunku do Podatnika obowiązku prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego za pomocą kasy rejestrującej. Spółka jednakże ma możliwość, wedle swego uznania, prowadzić ewidencję przy użyciu kasy rejestrującej jeszcze przed powstaniem obowiązku w tym zakresie. W przypadku sprzedaży dokonywanej rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej lub osób fizycznych prowadzących ją w formie indywidualnych gospodarstw rolnych Spółka powinna wystawiać paragon fiskalny (w przypadku prowadzenia ewidencji za pomocą kasy rejestrującej) lub fakturę VAT (jedynie na żądanie tych osób).