Decyzja w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 11.07.2005, sygn. PP IV 443/722/05/EK, Izba Skarbowa we Wrocławiu, sygn. PP IV 443/722/05/EK

Czy świadczone przez stowarzyszenie w ramach działaności statutowej usługi w zakresie prowadzenia sądownictwa polubownego (pobierane są opłaty wpisowe) klasyfikowane do symbolu PKWiU 91 podlegają zwolnieniu w podatku od towarów i usług?

Stan faktycznyStowarzyszenie prowadzi działalność statutową w zakresie między innymi popularyzacji zasad sądownictwa arbitrażowego, propagowania polubownego załatwiania sporów i rozwoju sądownictwa polubownego. Realizacji tych celów służyć ma utworzony przy nim sąd polubowny, przed którym postępowanie uzależnione jest od uiszczenia opłaty wpisowej określonej w regulaminie Sądu i taryfie opłat. Jak podkreśla Podatnik, prowadzenie stałego sądu polubownego jest podstawową działalnością statutową służącą realizacji celów statutowych i działalność ta nie jest wymieniona w zakresie przewidzianej w statucie działalności gospodarczej. Jednocześnie Podatnik wskazał, iż powyższe usługi klasyfikowane są do symbolu PKWiU 91 jako usługi świadczone przez organizacje członkowskie, gzdie indziej niesklasyfikowane (wyłącznie statutowe). Ocena prawna stanu faktycznegoStowarzyszenie z mocy definicji ustawowej działa jako dobrowolne, samorządne i trwałe zrzeszenie o celach niezarobkowych. Może również prowadzić działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Dla określenia czy i w jakich okolicznościach jego działalność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług należy przede wszystkim ustalić, czy w konkretnym przypadku spełnione zostały przesłanki o charakterze podmiotowym oraz przedmiotowym. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami (podatku od towarów i usług) są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza w brzmieniu ustępu 2 art. 15 ustawy obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, z także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. W świetle przytoczonych wprost przepisów wskazać należy, iż definicja działalności gospodarczej z art. 15 ust. 2 uprzednio cytowanej ustawy różni się swym zakresem od tej zawartej w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Jak wynika z treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT prowadzenie przez podmiot samodzielnej działalności gospodarczej nie jest uzależnione ani od jej celów ani też od jej rezultatów. W związku z tym samodzielne prowadzenie działalności gospodarczej w świetle ustawy o podatku od towarów i usług pozwala na uznanie za podatnika również organizacji o charakterze "non profit" o ile spełniona zostanie kolejna z przesłanek, a mianowicie o charakterze przedmiotowym, tzn. jeżeli stowarzyszenie dokonuje stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług m. in. odpłatnej dostawy towarów albo odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju. W analizowanym przypadku, jak to wynika z opisu stanu faktycznego, prowadzenie przez Stowarzyszenie sądownictwa polubownego poprzez ustanowiony w tym celu Sąd jest jednym ze sposobów realizacji celów Stowarzyszenia jakimi są m. in.: popularyzacja zasad sądownictwa arbitrażowego, propagowanie polubownego załatwiania sporów oraz rozwój sądownictwa polubownego - przez co dochodzi do świadczenia przez Stowarzyszenie usług w ramach działalności statutowej. Stowarzyszenie realizując swoje cele statutowe świadczy odpłatnie usługi związane z arbitrażem, co pozwala stwierdzić, że prowadzi działalność gospodarczą. Zauważyć jednak należy, że mowa tu o działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, a ta - jak już wcześniej wspomniano, przewiduje znacznie szerszy zakres działalności gospodarczej, niż definicja z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. O odpłatności usług świadczonych przez Podatnika w ramach realizacji celów statutowych przesądzają uiszczane przez strony opłaty sądowe bezpośrednio wiążące sięz dobrowolnym postępowaniem przed Sądem. Opłaty te stanowią formę odpłatności za świadczone usługi związane z prowadzeniem stałego sądu polubownego, który ze swej istoty prowadzi postępowanie z woli stron arbitrażu. Zauważyć bowiem należy, że odpłatność danego świadczenia w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie jest uzależniona od charakteru zarobkowego danej działalności (bez znaczenia pozostaje niezarobkowy charakter stowarzyszenia), ani tym bardziej od osiąganych zysków z działalności. Odpłatność za świadczenie zachodzi nawet w sytuacji, gdy wnoszone opłaty w ramach wpisu sądowego służą jedynie pokryciu kosztów funkcjonowania Sądu. Zatem opłaty przewidziane w statucie i uszczegółowione w taryfie opłat Sądu przesądzają o odpłatności w myśl przepisów ustawy o VAT i usług świadczonych w ramach sądownictwa polubownego, a w konsekwencji skutkują podleganiem przepisom ustawy o podatku od towarów i usług. Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 1 cytowanej ustawy ustawodawca zwolnił część czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wśród zwolnień znajdują się usługi wymienione w załączniku Nr 4 do ustawy, w katalogu których w poz. Nr 10 znajdują się usługi oznaczone symbolem PKWiU 91 świadczone przez organizacje członkowskie, gdzie indziej nie sklasyfikowane (wyłącznie statutowe). Reasumując powyższe stwierdzić należy, iż Stowarzyszenie posiada, w zakresie w jakim odpłatnie wykonuje swoją działalność statutową polegającą na prowadzeniu sądownictwa polubownego, status podatnika podatku od towarów i usług. Jednocześnie przyjmując stanowisko Instytutu, iż świadczone w ramach wyżej wymienionej działalności usługi, o których mowa powyżej, są zaliczane do grupowania o symbolu PKWiU 91, tut. organ podatkowy uznaje, że usługi te korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług w oparciu o wyżej przytoczony art. 43 ust. 1 ustawy.