Na podstawie art. 13 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1983 oraz z 2019 r. poz. 115 i 730) zarządza się, co następuje:

Załącznik do zarządzenia nr 7
Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
z dnia 7 maja 2019 r. (poz. 3)

STATUT NARODOWEGO INSTYTUTU KULTURY I DZIEDZICTWA WSI

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi, zwany dalej "Instytutem", jest państwową instytucją kultury działającą na podstawie:

1) ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1983, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą";

2) zarządzenia nr 4 Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 kwietnia 2019 r. w sprawie utworzenia państwowej instytucji kultury - Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi (Dz. Urz. Min. Rol. i Roz. Wsi poz. 2);

3) niniejszego statutu.

§ 2. Siedzibą Instytutu jest miasto stołeczne Warszawa, a terenem działalności terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 3. 1. Organizatorem Instytutu jest minister właściwy do spraw rolnictwa, zwany dalej "Ministrem".

2. Instytut podlega wpisowi do rejestru instytucji kultury prowadzonego przez Ministra i posiada osobowość prawną.

3. Formą organizacyjną działalności kulturalnej Instytutu jest ośrodek badań i dokumentacji kultury mieszkańców obszarów wiejskich.

4. Nadzór nad Instytutem sprawuje Minister.

5. Instytut ma prawo używania pieczęci urzędowej z wizerunkiem orła ustalonego dla godła Rzeczypospolitej Polskiej pośrodku i nazwą Instytutu w otoku.

Rozdział 2

Zakres działalności Instytutu

§ 4. 1. Do zakresu działalności Instytutu należy zachowanie dziedzictwa narodowego wsi, badanie i upowszechnianie osiągnięć nauki i kultury, kształtowanie postaw patriotycznych wśród mieszkańców obszarów wiejskich, podniesienie wartości znaczenia wsi i jej kultury w społeczeństwie oraz wspieranie polityki kulturalnej państwa dla obszarów wiejskich z uwzględnieniem atrakcyjności tych obszarów dla życia i pracy młodego pokolenia.

2. Instytut realizuje zadania statutowe przez:

1) prowadzenie badań nad tradycyjną i współczesną kulturą mieszkańców wsi metodami etnograficznymi i socjologicznymi;

2) prowadzenie badań historycznych nad kulturą mieszkańców wsi;

3) opracowywanie i zlecanie badań, analiz i ekspertyz dotyczących stanu oraz prognozowania kierunków rozwoju zjawisk kulturowych na wsi;

4) upowszechnianie wyników badań, analiz i ekspertyz przez prace naukowe, materiały i wydawnictwa popularno-informacyjne, w tym multimedialne;

5) prowadzenie i wspieranie bazy twórców ludowych, uniwersytetów ludowych, kół gospodyń wiejskich, fundacji i stowarzyszeń mieszkańców wsi, prywatnych i społecznych muzeów etnograficznych w zakresie ich działalności przez pomoc merytoryczną;

6) prowadzenie portali internetowych i repozytoriów cyfrowych zawierających materiały dotyczące kultury mieszkańców wsi w celu ich popularyzacji;

7) prowadzenie bazy ekspertów w zakresie wybranych zjawisk kulturowych obszarów wiejskich;

8) organizowanie konferencji, seminariów, sympozjów, warsztatów, wystaw, festiwali i innych wydarzeń oraz upowszechnianie ich wyników;

9) zawieranie umów i porozumień z innymi podmiotami w celu wspólnej realizacji projektów;

10) gromadzenie i udostępnianie specjalistycznego naukowego zbioru informacji dotyczących wsi i rolnictwa w ramach biblioteki;

11) opracowywanie, przechowywanie i dygitalizacje zbiorów bibliotecznych;

12) prowadzenie akcji promocyjnych, edukacyjnych i informacyjnych;

13) organizowanie konkursów dla młodzieży i dorosłych na temat kultury mieszkańców wsi;

14) organizowanie na polecenie Ministra działań związanych z przyznawaniem nagród i stypendiów Ministra, w tym ogłaszanie i przeprowadzanie konkursów;

15) realizowanie programów mających na celu finansowanie lub dofinansowanie zadań podmiotów prowadzących działalność w zakresie działalności Instytutu;

16) pozyskiwanie na swoją działalność środków, w tym pozabudżetowych, z funduszy krajowych i zagranicznych.

3. Realizując zadania statutowe Instytut współpracuje przede wszystkim z:

1) ministrem właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego;

2) muzeami;

3) jednostkami samorządu terytorialnego;

4) podmiotami tworzącymi system szkolnictwa wyższego i nauki;

5) szkołami rolniczymi prowadzonymi i nadzorowanymi przez Ministra;

6) innymi organizacjami, instytucjami oraz jednostkami, których zakres działania obejmuje problematykę obszarów wiejskich.

Rozdział 3

Organy zarządzające i doradcze

§ 5. Organami Instytutu są:

1) Dyrektor;

2) Rada Programowa, zwana dalej "Radą".

§ 6. 1. Dyrektor zarządza działalnością Instytutu i reprezentuje go na zewnątrz.

2. Dyrektor odpowiada w szczególności za:

1) bieżącą działalność Instytutu;

2) przygotowywanie programów działania i planów finansowych na każdy rok kalendarzowy, z uwzględnieniem w szczególności ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2077, z późn. zm.);

3) sporządzanie sprawozdań merytorycznych i rocznych sprawozdań finansowych za każdy rok kalendarzowy i przedkładanie ich do zatwierdzenia Ministrowi;

4) nadzór nad mieniem oraz racjonalnym i efektywnym gospodarowaniem posiadanymi środkami finansowymi i materialnymi.

3. W celu realizacji zadań związanych z zarządzaniem Instytutu Dyrektor może wydawać zarządzenia i inne wewnętrzne akty Instytutu.

4. Dyrektora powołuje i odwołuje Minister.

5. Dyrektor zarządza działalnością Instytutu przy pomocy dwóch zastępców.

6. Zastępcę Dyrektora powołuje i odwołuje Dyrektor, po uzyskaniu akceptacji Ministra.

7. W czasie nieobecności Dyrektora lub czasowej niemożności wykonywania przez niego obowiązków, Instytutem kieruje wskazany przez niego w regulaminie organizacyjnym Instytutu zastępca Dyrektora, a w przypadku nieobecności zastępcy Dyrektora lub czasowej niemożności wykonywania przez niego obowiązków, upoważniony przez Dyrektora inny pracownik Instytutu.

§ 7. 1. Rada jest organem doradczym Dyrektora.

2. Członkami Rady są:

1) Minister;

2) od 12 do 18 osób powołanych przez Ministra na wniosek Dyrektora.

3. Członek Rady pełniący funkcję Ministra nie przestaje być członkiem Rady po zakończeniu pełnienia tej funkcji, a jego członkostwo w Radzie wygasa w przypadku:

1) zrzeczenia się członkostwa;

2) ubezwłasnowolnienia lub choroby trwale uniemożliwiającej wykonywanie obowiązków;

3) prawomocnego orzeczenia kary pozbawienia praw publicznych;

4) śmierci.

4. Członkowie Rady, o których mowa w ust. 2 pkt 2, są powoływani na okres 5 lat, a ich członkostwo w Radzie wygasa w czasie jej kadencji w przypadku:

1) zrzeczenia się członkostwa;

2) ubezwłasnowolnienia lub choroby trwale uniemożliwiającej wykonywanie obowiązków;

3) prawomocnego orzeczenia kary pozbawienia praw publicznych;

4) śmierci.

5. Pierwsze posiedzenie Rady zwołuje Dyrektor, po powołaniu osób, o których mowa w ust. 2 pkt 2.

6. Członkowie Rady wybierają spośród siebie:

1) Przewodniczącego Rady;

2) zastępcę Przewodniczącego Rady;

3) sekretarza.

7. Za udział w pracach Rady jej członkowie nie otrzymują wynagrodzenia.

8. Koszty działania i obsługi Rady ponosi Instytut.

9. Pracownicy Instytutu nie mogą być członkami Rady.

§ 8. Do zadań Rady należy:

1) opiniowanie rocznych i wieloletnich programów i planów Instytutu;

2) analiza warunków i zadań podejmowanych przez Instytut;

3) przedstawianie nowych form wsparcia organizacyjnego, koncepcyjnego i finansowego działalności Instytutu;

4) wyrażanie opinii i składanie wniosków do Dyrektora w sprawach związanych z działalnością Instytutu;

5) wyrażanie opinii i składanie wniosków do Ministra w sprawach związanych z działalnością Instytutu, za pośrednictwem Dyrektora.

§ 9. 1. Rada odbywa posiedzenia nie rzadziej niż dwa razy w roku.

2. Posiedzenia Rady zwoływane są przez Przewodniczącego Rady.

3. W posiedzeniach Rady mogą uczestniczyć bez prawa głosu Dyrektor, przedstawiciel Ministra oraz inne osoby zaproszone przez Przewodniczącego Rady.

4. Posiedzenia Rady mogą być zwołane na żądanie:

1) co najmniej 7 członków Rady;

2) Ministra;

3) Dyrektora.

5. Posiedzenia Rady są protokołowane, a dokumentacja z posiedzeń jest przechowywana w siedzibie Instytutu.

6. Szczegółowy tryb działania Rady określa uchwalony przez nią regulamin.

§ 10. 1. W celu realizacji zadań statutowych przez Instytut, Dyrektor może tworzyć filie, ośrodki i oddziały specjalistyczne.

2. Tworzenie, łączenie i likwidacja filii, ośrodków i oddziałów specjalistycznych następuje na podstawie zarządzenia Dyrektora po uzyskaniu zgody Ministra.

Rozdział 4

Majątek i finanse Instytutu

§ 11. Minister zapewnia środki potrzebne do utrzymania i rozwoju Instytutu.

§ 12. Majątek Instytutu wykorzystuje się do celów wynikających z zakresu działalności Instytutu.

§ 13. Instytut prowadzi samodzielną gospodarkę finansową na zasadach określonych w ustawie, ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz innych obowiązujących w tym zakresie przepisach prawa.

§ 14. 1. Źródłami finansowania Instytutu są przychody z prowadzonej działalności, w tym ze sprzedaży składników majątku ruchomego, przychody z najmu i dzierżawy składników majątkowych, dotacje podmiotowe i celowe z budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, środki otrzymane od osób fizycznych i prawnych oraz z innych źródeł.

2. Minister przekazuje środki finansowe dla Instytutu w formie dotacji:

1) podmiotowej na dofinansowanie działalności bieżącej w zakresie realizowanych zadań statutowych, w tym utrzymanie i remonty obiektów;

2) celowej na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji;

3) celowej na realizację wskazanych zadań i programów.

§ 15. 1. Instytut może prowadzić działalność inną niż kulturalna, odpłatnie według zasad określonych w odrębnych przepisach.

2. Działalność, o której mowa w ust. 1, może być prowadzona w zakresie:

1) obrotu prawami autorskimi, zmierzającego do wydania i sprzedaży książek, biuletynów, czasopism oraz filmów, zdjęć, materiałów audiowizualnych i multimediów;

2) organizacji i produkcji wydarzeń związanych z działalnością promocyjną, popularyzatorską, edukacyjną, kulturalną i wydawniczą, w tym konferencji, sympozjów, wystaw oraz warsztatów edukacyjnych;

3) promocji i reklamy;

4) sprzedaży publikacji, wydawnictw, materiałów promocyjnych oraz wyrobów przemysłu kultury, w tym materiałów audiowizualnych i multimediów, innych niż określone w § 4 ust. 2;

5) wypożyczania, najmu, dzierżawy i innych form użytkowania posiadanego majątku.

3. Dochód z działalności, o której mowa w ust. 1, może być wykorzystany w celu finansowania realizacji zadań statutowych Instytutu oraz na zakup i remont środków trwałych.

§ 16. Dyrektor zapewnia terminowe sporządzenie rocznego sprawozdania finansowego, obligatoryjne jego zbadanie przez firmę audytorską i przedłożenie go do zatwierdzenia Ministrowi.

Rozdział 5

Przedstawicielstwo Instytutu

§ 17. Do dokonywania czynności prawnych w imieniu Instytutu, w tym składania oświadczeń woli w zakresie jego praw i obowiązków majątkowych, uprawniony jest Dyrektor.

§ 18. 1. Dyrektor może ustanawiać pełnomocników do dokonywania czynności prawnych w imieniu Instytutu, określając zakres pełnomocnictwa.

2. Udzielenie pełnomocnictwa wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności.

3. Udzielenie i odwołanie pełnomocnictwa podlega ujawnieniu w rejestrze instytucji kultury prowadzonym przez Ministra. Nie dotyczy to pełnomocnictw procesowych.

Rozdział 6

Postanowienie końcowe

§ 19. Zmiany statutu dokonuje się w trybie określonym dla jego nadania.