Na podstawie art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z późn. zm.1)) zarządza się, co następuje:

§ 1. Rezerwat przyrody "Łężczak", otrzymuje nazwę "Łężczok".

§ 2. 1. Rezerwat "Łężczok", zwany dalej "rezerwatem", obejmuje obszar o powierzchni 477,38 ha, położony na terenie gminy Racibórz i gminy Nędza, w powiecie raciborskim, w województwie śląskim.

2. Położenie rezerwatu przedstawia mapa w skali 1:20000, stanowiąca załącznik nr 1 do zarządzenia.

3. Przebieg granic rezerwatu, w postaci współrzędnych punktów ich załamania w układzie współrzędnych płaskich prostokątnych PL-1992, zawiera załącznik nr 2 do zarządzenia.

§ 3. Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie ze względów przyrodniczych, krajobrazowych i naukowych kompleksu leśno-stawowego obejmującego zbiorowiska łęgowe i grądowe, olsy, stawy rybne typu karpiowego, świeże łąki użytkowane ekstensywnie oraz zabytkowe aleje i związane z nimi gatunki grzybów, roślin i zwierząt.

§ 4. Określa się następujący rodzaj, typ i podtyp rezerwatu:

1) rodzaj rezerwatu - Wodny (W);

2) typ i podtyp rezerwatu ze względu na dominujący przedmiot ochrony:

a) typ - Biocenotyczny i fizjocenotyczny (PBf),

b) podtyp - biocenoz naturalnych i półnaturalnych (bp);

3) typ i podtyp rezerwatu ze względu na główny typ ekosystemu:

a) typ - Różnych ekosystemów (EE),

b) podtyp - mozaiki różnych ekosystemów (me).

§ 5. Sprawowanie nadzoru nad rezerwatem powierza się Regionalnemu Konserwatorowi Przyrody w Katowicach.

§ 6. Zarządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.2)

Załącznik Nr 1 do Zarządzenia
Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach
z dnia 16 października 2015 r.
Zalacznik1.pdf

Załącznik nr 1 - mapa

Załącznik Nr 2 do Zarządzenia
Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach
z dnia 16 października 2015 r.
Zalacznik2.pdf

Załącznik nr 2 - współrzędne

Uzasadnienie

do zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach z dnia 16 października 2015 r. w sprawie rezerwatu przyrody "Łężczak".

I. Uzasadnienie merytoryczne

Rezerwat "Łężczak" utworzono w roku 1957 na podstawie zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 23 stycznia 1957 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M. P. Nr 14, poz. 109) dla zachowania ze względów naukowych i krajobrazowych obszaru leśno-stawowego, który obejmuje zespoły wielogatunkowe lasu łęgowego, starorzecza Odry ze stanowiskiem rzadkiej rośliny - orzecha wodnego (Trapa natans) i aleje złożone z zabytkowych drzew oraz w celu zabezpieczenia miejsc masowego gnieżdżenia się ptactwa.

Wydanie zarządzenia w sprawie rezerwatu przyrody "Łężczak" ma na celu:

- dostosowanie aktu prawnego, stanowiącego podstawę do realizacji ochrony przyrody na obszarze chronionym, do aktualnie obowiązujących przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013r. poz. 627 z późn. zm.), a w szczególności zakazów i ograniczeń zgodnie z art. 15. ust. 1 ww. ustawy;

- zmianę nazwy rezerwatu w celu dostosowania do tradycyjnej, lokalnej nazwy obiektu;

- weryfikację przedmiotów i celów ochrony rezerwatu;

- poprawę warunków realizacji celu ochrony obowiązującego w rezerwacie poprzez zwiększenie jego powierzchni, w wyniku poddania pod ochronę rezerwatową obszarów leśnych i łąkowych charakteryzujących się podobnymi walorami przyrodniczymi jak obecny teren rezerwatu.

Według cytowanego zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego ochroną rezerwatową objęto powierzchnię 396,21 ha. W wyniku kolejnych rewizji planu urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Rudy Raciborskie (zarządcy terenu rezerwatu), a także zastosowania nowoczesnych metod pomiaru terenu, według stanu na 1 stycznia 2006 r., obszar rezerwatu obejmuje powierzchnię 408,30 ha, w tym ciek Łęgoń 4,90 ha.

Zasadniczym celem korekty granic rezerwatu jest włączenie obszarów cennych przyrodniczo, które wraz z rezerwatem w dotychczasowych granicach, stanowią enklawę leśno-stawową wśród gruntów rolnych. Proponowane do włączenia do rezerwatu tereny obejmują dominujące powierzchniowo (ok. 57 ha) wilgotne i bagienne olszyny, głównie zespoły łęgu olszowego (Circaeo-Alnetum) i olsu (Carici elongatae-Alnetum), a także sąsiadujące z nimi łąki o powierzchni ok. 14 ha, stanowią miejsca lęgowe i bytowania licznych przedstawicieli ornitofauny. Włączenie ww. fragmentów lasu i łąk do rezerwatu pozwoli na objęcie ochroną całego układu biocenotycznego i fizjocenotycznego, charakterystycznego dla tego terenu oraz przyczyni się do poprawy warunków realizacji ochrony rezerwatowej. Teren wskazany do przyłączenia do rezerwatu położony jest w granicach obszaru Natura 2000 Stawy Łężczok i obejmuje siedliska wymienione w załączniku Nr 1 do Dyrektywy Siedliskowej - Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris kod siedliska 6510), Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe, kod siedliska 91E0*) oraz Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum, kod siedliska 9170). Do rezerwatu proponuje się włączyć tereny lasów i łąk o łącznej powierzchni ok. 71 ha. Na terenach tych występują bardzo zbliżone walory przyrodnicze jak w obszarze obecnie podlegającym ochronie, zarówno w odniesieniu do zbiorowisk leśnych jak i łąkowych. W wyniku powiększenia rezerwatu, jego powierzchnia wyniesie 477,38 ha. Została ona obliczona automatycznie z geometrii poligonu i może się różnić od geometrii wyliczanej na podstawie sumowania oddziałów leśnych, co wynika m. in. z faktu stosowania w Lasach Państwowych tzw. wydzieleń nieliterowanych, których powierzchnia jest liczona umownie i nie ma swojej reprezentacji powierzchniowej (linia). Zgodnie z funkcjonującym w Lasach Państwowych podziałem powierzchniowym lasów, w skład rezerwatu przyrody "Łężczok", wchodzą następujące oddziały i wydzielenia leśne Nadleśnictwa Rudy Raciborskie obrębu Kuźnia Raciborska Leśnictwa Nędza: 261b, c, d, f, g, h, i, j, k, l, ~a, ~b, ~c, ~d, ~f, ~g, 262a, d, c, d, g, h, ~a, ~b, ~d, od 263 do 270, 264A, 271a, b, k, oraz fragment potoku Łęgoń tj. działka ewidencyjna oznaczona w ewidencji gruntów obrębu Zawada Książęca nr 791 i część działki ewidencyjnej oznaczonej w ewidencji gruntów obrębu Babice nr 1258/1 na odcinku graniczącym z działkami ewidencyjnymi nr 387 obrębu Zawada Książęca i nr 263/2 obrębu Babice.

W treści zarządzenia podano powierzchnię rezerwatu. Co prawda art. 13 ust. 3 ustawy o ochronie przyrody nie wskazuje na taki wymóg, jednakże zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z 11 września 2012 r. w sprawie centralnego rejestru form ochrony przyrody (Dz. U. z 2012 r. poz. 1080), w ww. rejestrze konieczne jest podanie powierzchni rezerwatu wynikającej z aktu prawnego powołującego tą formę ochrony przyrody.

Ponadto skorygowana została nazwa rezerwatu, który błędnie nazwano Łężczak zamiast poprawnego Łężczok. Nazwa obszaru stanowiącego rezerwat, wywodzi się od słowa "łęg" określającego rodzaj siedliska i typ zbiorowiska roślinnego. Jak podaje Sendek (1966 r.), miejscowa ludność różnie nazywała ten obszar, czyniąc rozmaite przekształcenia, np. Lenczok, Lęszczok, Łęczak, Leńczok, Łężczok, czy rezerwat Lenszczok, który wraz z rezerwatem Bruchwalde od 24 marca 1941r. stanowiły fragment obecnego rezerwatu. Jednak w powszechnym użyciu lokalnie i na całym Górnym Śląsku teren ten określa się jako "Łężczok" i taka nazwa zostaje wprowadzona przedmiotowym zarządzeniem.

Walory przyrodnicze rezerwatu Łężczok, są szersze niż określono to w zarządzeniu Ministra, nr 36 z 23 stycznia 1957 r., powołującym rezerwat. Z dostępnych danych wynika, że poza dotychczasowymi przedmiotami ochrony, zasadnym jest zawarcie w akcie prawnym stanowiącym formalną podstawę funkcjonowania rezerwatu Łężczok, również łąk i stawów ze zbiorowiskami hydrofitów, a także siedlisk leśnych - olsów i grądów.

Zarządzenie przygotowano w oparciu o:

- dokumentację do planu ochrony rezerwatu przyrody "Łężczak" z 1996 r.;

- ustalenia ze spotkania (20 maja 2013 r.), pomiędzy Regionalną Dyrekcją Lasów Państwowych w Katowicach a Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Katowicach, przed Komisją Założeń Planu dla projektów Planów Urządzenia Lasu dla Nadleśnictw Rudy Raciborskie, Rudziniec i Złoty Potok;

- wskazania Regionalnej Rady Ochrony Przyrody, przedstawione na posiedzeniu 27 października 2014 r.;

- opisy taksacyjne i mapy gospodarcze z Planu Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Rudy Raciborskie na lata 2006-2015.

II. Ocena Skutków Regulacji

1. Wskazanie podmiotów, na które oddziałuje akt normatywny.

Zarządzenie oddziałuje na osoby fizyczne i organizacje korzystające ze środowiska przyrodniczego w celach dydaktycznych i naukowych, w postaci zachowania kolejnych terenów cennych przyrodniczo na tego typu działalność, ograniczoną jednocześnie poprzez wprowadzenie określonych ustawą zakazów i ograniczeń, umożliwiających ich właściwą ochronę. Ponadto oddziałuje na zarządcę terenu rezerwatu - Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo Rudy Raciborskie poprzez wyłączenie określonych terenów z prowadzenia gospodarki leśnej, a także na dzierżawców obwodów łowieckich poprzez wyłączenie określonych terenów z prowadzenia gospodarki łowieckiej.

2. Wyniki przeprowadzonych konsultacji.

Projekt przedstawionych zmian, został zaopiniowany przez Regionalną Radę Ochrony Przyrody (uchwała z 27 października 2014 r.), Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska (pismo z 11 czerwca 2015 r. znak: DZP-WO.6200.5.2015.JM1) oraz Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo Rudy Raciborskie (pismo z 18 kwietnia 2014 r. znak: ZG-OL-732-1218/2014). Ponadto, zgodnie z art. 59 ust. 2 ustawy z 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2015 r. poz. 525 z późn. zm.) przedmiotowy akt prawa miejscowego, został uzgodniony przez Wojewodę Śląskiego (pismo z 15 września 2015 r. znak: IFIII.710.28.2015).

3. Przewidywane skutki finansowe związane z wejściem w życie aktu normatywnego.

Wejście w życie uregulowań zawartych w zarządzeniu w sprawie rezerwatu przyrody "Łężczak", będzie się wiązało z ponoszeniem kosztów z budżetu państwa na oznakowanie obszaru tablicami informacyjnymi o poddaniu pod ochronę i ich odnawianiu, co około 5 lat.

4. Wpływ wejścia w życie aktu normatywnego na rynek pracy.

Wejście w życie uregulowań zawartych w zarządzeniu w sprawie rezerwatu przyrody "Łężczak" nie będzie miało wpływu na rynek pracy.

5. Wpływ wejścia w życie aktu normatywnego na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczości, w tym na

funkcjonowanie przedsiębiorstw.

Wejście w życie uregulowań zawartych w zarządzeniu w sprawie rezerwatu przyrody "Łężczak", poprzez wyłączenie określonych terenów z prowadzenia gospodarki leśnej, może wpłynąć na funkcjonowanie przedsiębiorstw świadczących usługi dla leśnictwa. Biorąc jednak pod uwagę wielkość powierzchni leśnej, która zostanie objęta ochroną rezerwatową, a także fakt, że na przedmiotowym terenie nie prowadzono dotychczas intensywnych prac leśnych (nieformalna otulina rezerwatu), powyższy wpływ określa się jako minimalny.

6. Wpływ wejścia w życie aktu normatywnego na sytuację i rozwój regionalny.

Wejście w życie uregulowań zawartych w zarządzeniu w sprawie rezerwatu przyrody "Łężczak" nie będzie miało wpływu na sytuację i rozwój regionalny.

7. Wskazanie źródeł finansowania.

Koszty związane z realizacja zadań dotyczących oznakowania rezerwatu tablicami informacyjnymi i urzędowymi i ich odnawianiem będą pokrywane z budżetu Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach. W przypadku braku środków finansowych na ten cel w budżecie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach, będą one pozyskiwane ze źródeł zewnętrznych.