Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 18 marca 2010 r., sygn. I SA/Gd 587/09

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Joanna Zdzienicka-Wiśniewska (spr.), Sędzia NSA Zbigniew Romała, Sędziowie Sędzia NSA Sławomir Kozik, Protokolant Sekretarz Sądowy Beata Jarecka, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 18 marca 2010 r. sprawy ze skargi J.F. i H. F. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 25 maja 2009 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1997 rok oddala skargę.

Uzasadnienie

Wnioskami z dnia 19 czerwca 2008r., uzupełnionymi pismem z dnia 4 sierpnia 2008r., państwo H. i J. F. zwrócili się do organów podatkowych o umorzenie w całości lub w części zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1997r. wraz z odsetkami za zwłokę lub ewentualnie o rozłożenie na raty pozostałej do zapłaty części zaległości. Podatnicy przedstawili aktualną sytuację materialną, wskazując, że co miesiąc są pozbawiani na poczet przedmiotowej zaległości kwoty 1.000,00 zł, co w ich położeniu finansowym jest ogromnym obciążeniem w budżecie.

Naczelnik Urzędu Skarbowego decyzją z dnia 20 listopada 2008r. odmówił państwu H. i J. F. umorzenia zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1997r.

Pismem z dnia 4 grudnia 2008r. pani H. F. wniosła odwołanie od decyzji, w którym zawarła ponowną prośbę o umorzenie przedmiotowego zobowiązania. Strona przedstawiła okoliczności dotyczące złożenia wniosku o umorzenie zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1997r. oraz wskazała na trudną sytuację materialną.

Dyrektor Izby Skarbowej decyzją z dnia 25 maja 2009 r. utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy. W uzasadnieniu organ II instancji wyjaśnił, iż płacenie podatków i innych danin publicznych w terminach wynikających z obowiązujących przepisów prawa jest obowiązkiem każdego obywatela. Organ podatkowy - rozpatrując wniosek podatnika o ulgę w spłacie jest ograniczony zasadą państwa prawa, wynikającą z art. 2 Konstytucji RP, a także określoną w art. 84 Konstytucji RP zasadą sprawiedliwości podatkowej (równości i powszechności opodatkowania). Zgodnie z treścią art. 67a § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną. Z unormowania tego wynika, że umorzenie zaległego podatku jest prawem, a nie obowiązkiem organów podatkowych, co oznacza, że nawet w przypadku wystąpienia okoliczności uzasadnionych ważnym interesem podatnika organ podatkowy może, lecz nie musi umorzyć daną zaległość. Ocena czy w konkretnym przypadku zachodzą wyjątkowe okoliczności została pozostawiona organom podatkowym. Orzeczenie w przedmiocie zastosowania ulgi podatkowej jest wynikiem procesu stosowania prawa przez organ podatkowy, w którym podatnik realizuje swe prawo dochodzenia przywileju podatkowego, natomiast organ podatkowy wykonuje obowiązek ustalenia i oceny zindywidualizowanego stanu faktycznego sprawy. Podstawowym kryterium oceny słuszności udzielenia ulgi jest "ważny interes podatnika" lub "interes publiczny", co uznaje się za swoistą klauzulę generalną odsyłającą do ocen pozaprawnych. Dyrektywy "ważny interes podatnika" i "interes publiczny" są pojęciami nieostrymi, dlatego ich treść musi być ustalona i określona w każdej konkretnej sprawie. Kryterium "ważnego interesu podatnika" wymaga wykazania konkretnych okoliczności, które są wyjątkowe, niezależne od woli i sposobu postępowania podatnika (np. klęski żywiołowe, zdarzenia losowe) uniemożliwiające mu wywiązanie się z ciążących na nim względem Skarbu Państwa obowiązków, które w żaden sposób nie mogą zostać zaspokojone bez doraźnej pomocy ze strony organów skarbowych. Nakaz uwzględnienia "interesu publicznego" oznacza dyrektywę postępowania, zgodnie z którą należy mieć na względzie respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa takich jak sprawiedliwość, równość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy, sprawność działania aparatu państwowego, a także sytuację, gdy zapłata zobowiązania podatkowego spowoduje konieczność sięgania przez podatnika do środków pomocy państwa.