Wyrok WSA w Opolu z dnia 17 grudnia 2015 r., sygn. II SA/Op 466/15

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grażyna Jeżewska Sędziowie Sędzia WSA Elżbieta Kmiecik Sędzia WSA Daria Sachanbińska - spr. Protokolant Sekretarz sądowy Grażyna Stykała po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 grudnia 2015 r. sprawy ze skargi T. R. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 24 lipca 2015 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania zasiłku celowego i przyznania specjalnego zasiłku celowego oddala skargę.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 24 kwietnia 2015 r., nr [...], Kierownik Działu Świadczeń Ośrodka Pomocy Społecznej w Nysie, działająca z upoważnienia Burmistrza Nysy, przyznała T. R. specjalny zasiłek celowy na zakup żywności, odzieży, obuwia, środków czystości i higieny osobistej, bielizny osobistej oraz częściowe pokrycie opłat, leków, spłatę długów u znajomych i w spółdzielni mieszkaniowej w wysokości 30 zł (pkt 1) i odmówiła przyznania zasiłku celowego (pkt 2). Przedmiotowa decyzja została wydana na podstawie art. 2, art. 8, art. 39 i art. 41 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163), po ponownym rozpoznaniu wniosku strony na skutek uchylenia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu wyrokiem z dnia 13 stycznia 2015 r., sygn. akt II SA/Op 552/14, decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 29 kwietnia 2014 r., nr [...] oraz poprzedzającej ją decyzji OPS w Nysie z dnia 19 grudnia 2013 r., nr [...], z uwagi na nierozpoznanie w całości wniosku strony.

Uzasadniając rozstrzygnięcie, organ podał, że wnioskiem z dnia 2 grudnia 2013 r. T. R. zwrócił się do Ośrodka Pomocy Społecznej w Nysie o przyznanie zasiłku celowego i specjalnego zasiłku celowego. Organ wyjaśnił, że zasiłek celowy, o jakim mowa w art. 39 ustawy o pomocy społecznej, może być przyznany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej, w tym na pokrycie wydatków związanych z zakupem leków, żywności, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw mieszkania, a także kosztów pogrzebu. Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej warunkuje kryterium dochodowe ustalone w art. 8 ustawy o pomocy społecznej. Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2012 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. z 2012 r. poz. 823), ustalono kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej - w wysokości nieprzekraczającej 542 zł, a dla osoby w rodzinie - w wysokości nieprzekraczającej 456 zł. Pojęcie dochodu zdefiniowane zostało w art. 8 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej, który stanowi, że za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o: miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych; składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach oraz kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób. Do dochodu ustalonego zgodnie z ust. 3 nie wlicza się jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego, zasiłku celowego, pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty, wartości świadczenia w naturze, świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych oraz dochodu z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego. W dalszej kolejności organ podał, iż na podstawie przeprowadzonego wywiadu środowiskowego ustalił, że T. R. od 2 sierpnia 2013 r. jest żonaty, jednak oświadczył, że pomimo zmiany stanu cywilnego nadal mieszka sam i prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe. Jego źródłem utrzymania w listopadzie 2013 r. była renta inwalidzka w wysokości 690,55 zł (po potrąceniach, w tym należności alimentacyjnych). Wydatki poniesione przez wnioskodawcę wyniosły: telefon i Internet - 135 zł, energia elektryczna - 80 zł, gaz - 51,86 zł, lekarstwa - 22,22 zł. Wnioskodawca nie reguluje natomiast opłat czynszowych, co doprowadziło do powstania zadłużenia (na dzień 31 sierpnia 2013 r. - 36.742,87 zł). Organ zauważył, że dochód strony przekracza kryterium dochodowe ustalone zgodnie z art. 8 ustawy o pomocy społecznej, które wynosi 542 zł, w związku z czym T. R. nie kwalifikuje się do otrzymania pomocy w formie zasiłku celowego, jednak zgodnie z art. 41 pkt 1 ww. ustawy, specjalny zasiłek celowy przysługuje w szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy dochód osoby przekracza kryterium dochodowe. Podkreślił, że T. R., zgodnie z orzeczeniem, jest zaliczony do znacznego stopnia niepełnosprawności. Na podstawie zaświadczenia lekarskiego z dnia 18 lipca 2012 r. ustalono, że wnioskodawca ze względu na zaburzenia gospodarki lipidowej wymaga diety ubogolipidowej i stosowania leków. Ustalono również, że wnioskodawca choruje na padaczkę objawową z charakteropatią, dyskopatię szyjną (po czterokrotnej operacji kręgosłupa z powodu dyskopatii), niedowład wiotki obu kończyn dolnych (porusza się samodzielnie przy pomocy kul łokciowych), zaburzenia gospodarki lipidowej, wypadanie przedniego płatka zastawki mitralnej, chorobę niedokrwienną serca. Odnotował organ, że w trakcie przesłuchania ustalono, że wnioskodawca oczekuje pomocy finansowej na zakup: żywności dostosowanej do diety ubogolipidowej - ok. 400 zł; odzieży (kurtka, spodnie, sweter) - ok. 200 zł; obuwia wraz z dostosowaniem do skrótu kończyny dolnej - ok. 150 zł; bielizny osobistej (podkoszulki, skarpety, spodenki w ilości 5 sztuk każda) - ok. 50 zł; na częściowe pokrycie opłat, spłatę długów u znajomych, które na dzień 13 grudnia 2013 r. wynosiły 1200 zł, a obecnie ok. 3.000 zł; spłatę zadłużenia w spółdzielni, które nadzień 13 grudnia 2013 r. wynosiło ok. 40.000 zł, a obecnie ok. 50.000 zł; zakup leków z niezrealizowanych recept w listopadzie 2013 r. oraz lekarstw, środków czystości i higieny osobistej (pasta mydło, proszek, płyn do mycia naczyń i urządzeń sanitarnych) - ok. 50 zł. Organ pierwszej instancji zauważył, że zgodnie z art. 2 ww. ustawy, pomoc społeczna ma na celu umożliwienie osobom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne zasoby i możliwości. Pomoc społeczna ma na celu wsparcie osób i rodzin w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienie im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka. Organ podkreślił, że ze względu na ograniczony budżet, jakim dysponuje Ośrodek, przyznawanie pomocy uzależnione jest od liczby osób ubiegających się o pomoc oraz od wysokości środków finansowych przeznaczonych na świadczenia z zakresu pomocy społecznej, a organ nie może zabezpieczyć wszystkich potrzeb osób ubiegających się o pomoc, jak również udzielać świadczeń w oczekiwanej przez te osoby wysokości. Wskazał również, że sytuacja życiowa T. R. jest mu dobrze znana, ponieważ strona od co najmniej 1994 r. jest objęta pomocą finansową, a od 2004 r. otrzymuje zasiłek celowy lub specjalny zasiłek celowy. Wyjaśnił także, że zasiłek celowy w wyższej wysokości jest przyznawany rodzinom z dziećmi, osobom samotnie wychowującym dzieci, osobom, które nie posiadają dochodu lub mają bardzo niski dochód, zaś w niższej wysokości osobom i rodzinom, w których choćby jedna osoba otrzymuje stały comiesięczny dochód i jest mała różnica pomiędzy dochodem faktycznym rodziny a kryterium dochodowym, ustalonym zgodnie z art. 8 ustawy o pomocy społecznej. Górna wysokość zasiłku celowego dla rodzin wynosi 250 zł, natomiast dla osób samotnych 150 zł, w zależności od tego, na co dana osoba lub rodzina przeznaczy zasiłek. Zasiłek celowy w wysokości 150 zł dla osób samotnych oraz w wysokości 250 zł dla rodzin przyznawany jest natomiast w okresie zimowym na zakup opału. Zdaniem organu, T. R. jest osobą samotną posiadającą stały dochód i dlatego - w jego sytuacji - nie można przyznać zasiłku w takiej samej wysokości jak dla osoby samotnej bez dochodu, czy też dla rodziny z trójką dzieci. Organ podkreślił, że sytuacja finansowa wnioskodawcy na tle innych rodzin objętych pomocą społeczną jest w miarę dobra. T. R. ma stały comiesięczny dochód w postaci renty, zaś większość osób samotnych korzystających z pomocy społecznej to osoby o bardzo niskim dochodzie lub bez dochodu. Biorąc pod uwagę ograniczone środki finansowe oraz dużą liczbę osób ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej, organ postanowił przyznać stronie pomoc w formie specjalnego zasiłku celowego w wysokości 30 zł.