Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 5 kwietnia 2022 r., sygn. II SA/Ol 1051/21

Inspekcja sanitarna

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Piotr Chybicki Sędziowie Sędzia WSA Beata Jezielska (spr.) Sędzia WSA Marzenna Glabas po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 5 kwietnia 2022 r. sprawy ze skargi N. D. na czynność Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w przedmiocie skierowania na kwarantannę I. stwierdza bezskuteczność zaskarżonej czynności; II. zasądza od organu na rzecz strony skarżącej 200 zł (dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

K. D. (dalej jako: skarżący), działający jako przedstawiciel ustawowy małoletniej N.D., wystąpił ze skargą na czynność Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego (dalej jako: PPIS lub organ) o objęciu małoletniej kwarantanną, o czym skarżący dowiedział się w dniu 24 października 2021 r. Skarżący wniósł o stwierdzenie bezskuteczności czynności objęcia kwarantanną oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania. Zaskarżonej czynności zarzucił:

- rażącą sprzeczność czynności z art. 34 ust. 2 w zw. z art. 33 ust. 1 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tekst jednolity Dz.U. z 2020 r. poz. 1845 ze zm., dalej jako: u.z.ch.z.l.), które wymagają dla objęcia danej osoby kwarantanną wydania decyzji administracyjnej poprzez brak jej wydania;

- naruszenie przepisu art. 32 u.z.ch.z.l. poprzez brak jakiegokolwiek zweryfikowania uzyskanych informacji i wykonania własnej, merytorycznej oceny zaistniałej sytuacji, w ramach obowiązkowego w takim wypadku dochodzenia epidemiologicznego, czego wymaga ten przepis;

- objęcie małoletniej kwarantanną mimo braku posiadania przez organ skonkretyzowanych i wiarygodnych danych o jej kontakcie z osobą podejrzaną o zachorowanie/zakażenie na SARS-Cov-2, czasie i miejscu tego kontaktu, prawdopodobieństwie zakażenia oraz wiarygodności rozpoznania zakażenia wirusem.

W uzasadnieniu skarżący podał, że uzyskał informację o nałożeniu kwarantanny na jego córkę od matki dziecka, która z kolei powzięła ją telefonicznie od osoby podającej się za pracownika organu. Wskazał także, że w dniu 24 października 2021 r. kilkukrotnie ktoś podający się za PPIS próbował kontaktować się ze skarżącym z telefonu nie dającego się zidentyfikować jako numer PPIS. Podniósł, że do dnia wniesienia skargi w stosunku do małoletniej nie wydano decyzji administracyjnej o objęciu jej kwarantanną. W ocenie skarżącego wynika to z zastosowania przez organ niezgodnego z u.z.ch.z.l. oraz przepisami k.p.a. i Konstytucji RP przepisu rozporządzenia Rady Ministrów z 6 maja 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2021 r. poz. 861 ze zm., dalej jako: rozporządzenie z 2021 r.), który w § 5 ust. 1 stanowi, że takim przypadku decyzji nie wydaje się. Zdaniem skarżącego Sąd, oceniając legalność objęcia małoletniej kwarantanną, powinien odmówić zastosowania tego przepisu. Wyjaśnił, że art. 34 ust. 2 u.z.ch.z.l. wymaga nałożenia kwarantanny lub jej przedłużenia w drodze decyzji administracyjnej, gdyż zawarte w przepisie stwierdzenie "jeżeli tak postanowią organy inspekcji sanitarnej" powinno być odczytywane w świetle zasady załatwiania spraw administracyjnych w drodze decyzji administracyjnej (art. 104 par. 1 k.p.a.) oraz zasady dwuinstancyjności rozpoznawania spraw administracyjnych (art. 15 k.p.a.), będącej następstwem konstytucyjnej zasady zaskarżalności wszelkich "orzeczeń i decyzji" (art. 78 Konstytucji RP). Stanowisko takie ma bezpośrednie wsparcie w treści art. 33 ust. 1 u.z.ch.z.l., a także potwierdzają je przedstawiciele doktryny, na poparcie czego przytoczył fragmenty Komentarza do u.z.ch.z.l. Na takie rozumienie ustawy wskazuje też stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich, dostępne na stronie internetowej Rzecznika od 29 października 2020 r. Podniósł, że przed datą wejście w życie przepisów rozporządzenia z 2021 r. obowiązywało rozporządzenie z 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, w którym był analogiczny zapis § 5 ust. 1, ale wiele organów inspekcji sanitarnych nie miało wątpliwości, że w przypadku określonym art. 34 ust. 2 u.z.ch.z.l. konieczne jest wydanie decyzji administracyjnej, zaskarżalnej w toku instancji, a następnie poddanej kontroli sądu administracyjnego, na dowód czego przytoczył orzeczenia sądowe zapadłe w takich sprawach. Zarzucił, że żaden przepis ustawy nie upoważnił Rady Ministrów do wyłączenia - w drodze rozporządzenia - formy decyzji administracyjnej dla orzekania o kwarantannie. Zatem przepis § 5 ust. 1 rozporządzenia z 2021 r. w tym zakresie został wydany z przekroczeniem delegacji ustawowej, co musi spotkać się z dezaprobatą ze strony sądów administracyjnych, analogicznie jak w przypadku przekroczenia delegacji ustawowej w odniesieniu do kwarantanny dla osób przekraczających granice RP. Skoro zatem nałożono kwarantannę w drodze czynności materialno-technicznej, a nie decyzji administracyjnej, to doszło do rażącego naruszenia prawa. Wprowadzenie bowiem aktem wykonawczym możliwości pozbawienia wolności (w rozumieniu konstytucyjnym), w trybie czynności materialno-technicznej organu inspekcji sanitarnej, bez możliwości nie tylko "niezwłocznego" skontrolowania tego przez sąd, ale nawet przez organ II instancji, czyli z naruszeniem zasady dwuinstancyjności, stanowi naruszenie gwarancji zawartych w art. 41 ust. 1 i 2 Konstytucji RP. Skarżący zarzucił ponadto, że organ naruszył także przepis art. 32 u.z.ch.z.l., gdyż w ogóle nie dokonał wymaganej nim weryfikacji otrzymanych informacji, ani samodzielnej ich oceny merytorycznej. Nie ustalono, czy małoletnia miała jakikolwiek istotnie epidemiologicznie kontakt z osobą podejrzaną o zakażenie, czy też zachorowanie na SARS-Cov-2, co sprawia, że kwarantanna była efektem zupełnie arbitralnych i chaotycznych działań organu.