Zachęta finansowa motorem do dobrowolnego łączenia się samorządów

Wyższy udział w podatku dochodowym od osób fizycznych dla jednostki samorządu terytorialnego powstałej z dobrowolnego połączenia się gmin (powiatów) to nadal główna zachęta, jaką ustawodawca chce skusić małe samorządy do łączenia się w większe jednostki, które będą miały większe możliwości realizacji zadań dla dobra mieszkańców.

Co do zasady w przypadku połączenia jednostek samorządu terytorialnego, kwoty części subwencji ogólnej i wpłat oraz udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych dla nowej jednostki samorządu terytorialnego ustala się jako sumy tych kwot ustalonych dla łączonych jednostek samorządu terytorialnego. Tak wynika z art. 39 ust. 3 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (dalej: u.d.j.s.t.). Ponieważ jednak małe gminy i powiaty mają problemy związane z wyższymi kosztami działalności, brakiem wystarczającego zaplecza kadrowego, niekorzystną strukturą demograficzną czy migracjami, ustawodawca postanowił wprowadzić specjalne mechanizmy wspierające dobrowolne łączenie się gmin (powiatów) w większe jednostki. Są to zachęty finansowe. Mechanizm ten (uregulowany w art. 41 u.d.j.s.t.) polega na tym, że jeżeli połączenie gmin (albo powiatów) jest dobrowolne (jego podstawą są zgodne uchwały rad łączących się jednostek), wówczas od 1 stycznia roku następującego po roku, w którym zapadła decyzja o połączeniu, nowa jednostka otrzymuje udział w podatku dochodowym od osób fizycznych zwiększony o 5 punktów procentowych w stosunku do tego, który otrzymywałaby na zasadach ogólnych. Zachęty finansowe istnieją od początku obowiązywania u.d.j.s.t.