Wydatki ze środków publicznych – odpowiedzialność za naruszenie zasad

Wstęp

Każdy wydatek musi mieć podstawę prawną, a środki publiczne można wydatkować tylko na cele i w wysokości ustalonej w planie finansowym. Niestety w praktyce dokonywanie wydatków ze środków publicznych nieujętych w planie finansowym lub z przekroczeniem planu, a także bez odpowiedniej podstawy prawnej albo z naruszeniem przepisów dotyczących dokonywania poszczególnych rodzajów wydatków to najczęściej popełniane uchybienia. Codziennie kierownik jednostki, pracownicy komórek merytorycznych i służby księgowe wydają, kontrolują i realizują liczne dyspozycje środkami pieniężnymi. Przy dużej liczbie operacji błędy są nieuniknione, szczególnie gdy w jednostce nie działa prawidłowo system kontroli zarządczej. Niestety naruszenie podstawowych zasad wydatkowania środków publicznych wiąże się z poważnymi konsekwencjami. Za ich złamanie kierownik jednostki czy pracownicy jednostki, w tym główny księgowy, mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej w specjalnym reżimie tzw. odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

W Poradniku szczegółowo opisane są zasady ponoszenia odpowiedzialności za nieprawidłowe wydatkowanie środków publicznych. Dokładnie został przeanalizowany zakres podmiotowy i przedmiotowy odpowiedzialności, w tym objaśniono znamiona poszczególnych czynów zabronionych.

Z Poradnika można się dowiedzieć m.in.:

• co oznaczają pojęcia „dokonanie wydatku ze środków publicznych”, „upoważnienie do dokonania wydatku”,
• czy jest możliwe jednoczesne zakwalifikowanie czynu zabronionego jako działania bez upoważnienia w planie finansowym i naruszającego przepisy dotyczące dokonywania wydatków,
• kto ponosi odpowiedzialność za dokonanie wydatku bez upoważnienia lub z naruszeniem przepisów – dysponent środków budżetowych czy wykonawca dyspozycji środkami pieniężnymi,
• jak zapobiegać naruszeniom w zakresie wydatkowania środków publicznych,
• jak ustalać winę sprawcy czynu zabronionego i jakie okoliczności mogą ją wyłączyć.