Rozliczenia zagraniczne 1/2010 z 01.01.2010, str. 59
Data publikacji: 01.01.2010
Jakie są najważniejsze cele europejskiego postępowania nakazowego i na czym ono polega? Celem europejskiego postępowania nakazowego jest uproszczenie, przyspieszenie i ograniczenie kosztów postępowania sądowego w sprawach transgranicznych dotyczących bezspornych roszczeń pieniężnych. Ponadto umożliwienie swobodnego przepływu europejskich nakazów zapłaty we wszystkich państwach członkowskich oraz odstąpienie od konieczności przeprowadzenia w państwie członkowskim wykonania jakiegokolwiek dodatkowego postępowania pośredniego poprzedzającego uznanie i wykonanie europejskiego nakazu zapłaty. Europejski nakaz zapłaty, który stał się wykonalny w państwie członkowskim wydania, jest uznawany i wykonywany w innych państwach członkowskich bez konieczności stwierdzania wykonalności i bez możliwości sprzeciwienia się jego uznaniu, co przyspiesza postępowanie, a tym samym dochodzenie roszczeń.Przy okazji wyjaśnijmy, że europejskie postępowanie nakazowe i europejski nakaz zapłaty nie są tożsamymi pojęciami. W toku europejskiego postępowania nakazowego zainicjowanego pozwem o wydanie europejskiego nakazu zapłaty sąd może wydać europejski nakaz zapłaty. Następnie powód może przystąpić do egzekucji wierzytelności, albowiem europejski nakaz zapłaty może być wykonalny w każdym innym państwie członkowskim bez stwierdzania wykonalności w tym państwie.Kiedy i jakie sprawy mogą być rozpoznane w europejskim postępowaniu nakazowym?Po pierwsze, sprawa musi mieć charakter transgraniczny, tj. przynajmniej jedna ze stron ma miejsce zamieszkania lub miejsce stałego pobytu w państwie członkowskim, innym niż państwo członkowskie sądu rozpoznającego sprawę. Po drugie, sprawa musi należeć do kategorii spraw cywilnych lub handlowych, bez względu na rodzaj sądu lub trybunału. Po trzecie sprawa musi dotyczyć bezspornych roszczeń pieniężnych.Wyjaśnijmy też, jakie sprawy nie mogą być rozpoznawane w tym trybie. Ten tryb nie będzie miał zastosowania w szczególności do spraw skarbowych, celnych lub administracyjnych bądź dotyczących odpowiedzialności państwa za działania i zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej.W europejskim postępowaniu nakazowym nie będą mogły być rozpoznawane także sprawy dotyczące praw majątkowych wynikających ze stosunków małżeńskich, testamentów i dziedziczenia, upadłości, postępowania związanego z likwidacją niewypłacalnych spółek lub innych osób prawnych, postępowań pojednawczych, układów oraz innych analogicznych postępowań, zabezpieczenia społecznego, roszczeń wynikających z zobowiązań pozaumownych (z pewnymi wyjątkami).Wyjaśnijmy ponadto, jaki jest tryb wydawania europejskiego nakazu zapłaty. Otóż sąd rozpoznaje sprawę na posiedzeniu niejawnym. Jeżeli spełnione są warunki formalne pozwu, to zwykle w terminie 30 dni od daty wniesienia pozwu sąd wydaje europejski nakaz zapłaty przy użyciu odpowiedniego formularza.Termin 30 dni nie obejmuje czasu, który zajęło powodowi uzupełnienie, poprawienie lub zmiana pozwu. Europejski nakaz zapłaty zawiera pouczenie, że pozwany może zapłacić powodowi kwotę wskazaną w nakazie lub wnieść sprzeciw poprzez jego przesłanie sądowi wydania w terminie 30 dni od doręczenia mu nakazu. Sąd zapewnia doręczenie nakazu pozwanemu zgodnie z prawem krajowym.Czy są jakieś szczególne wymogi dotyczące roszczeń dochodzonych w europejskim postępowaniu nakazowym?Jak wspomniałem wcześniej - pozew w trybie europejskiego postępowania nakazowego można złożyć, tylko gdy dochodzimy roszczeń pieniężnych. Roszczenie pieniężne musi być oznaczonej wysokości oraz wymagalne w chwili wniesienia pozwu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty. Przy czym nie ma żadnych ograniczeń ze względu na wysokość dochodzonego roszczenia.Możemy więc doszukiwać się pewnych analogii pomiędzy europejskim postępowaniem nakazowym a postępowaniem nakazowym i upominawczym na gruncie polskiej procedury cywilnej.Na co zwracać szczególną uwagę, aby nie popełnić błędów, np. proceduralnych, podczas postępowania nakazowego?Pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty musi być wniesiony na odpowiednim formularzu, tj. formularzu A, który stanowi załącznik I do rozporządzenia nr 1896/2006. Pozew powinien zawierać określenie stron, wysokość roszczenia, zarówno głównego i ewentualnie odsetek, walutę roszczenia głównego, wysokość kar umownych i innych kosztów, podstawę roszczenia wraz ze wskazaniem okoliczności faktycznych uzasadniających roszczenie i ewentualnie żądane odsetki, odpis dowodów uzasadniających roszczenie, oraz okoliczności uzasadniające właściwość sądu oraz transgraniczny charakter sprawy.Pozew musi zawierać oświadczenie powoda o prawdziwości informacji podanych w pozwie. W załączniku do pozwu może znajdować się informacja, czy powód w przypadku wniesienia sprzeciwu przez pozwanego sprzeciwia się skierowaniu sprawy do zwykłego postępowania.W jaki sposób można wnosić sprzeciw od nakazu zapłaty, kto może to robić? Jakie są skutki wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty?Pozwany może wnieść do sądu wydania sprzeciw od europejskiego nakazu zapłaty przy użyciu formularza F, określonego w załączniku VI, który jest doręczany pozwanemu wraz z europejskim nakazem zapłaty. Sprzeciw musi zostać wysłany w terminie 30 dni od doręczenia nakazu pozwanemu. W sprzeciwie pozwany wskazuje, że kwestionuje roszczenie, bez konieczności precyzowania powodów.Przedstawię teraz skutki wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty. Otóż w razie wniesienia sprzeciwu nakaz traci moc, a sąd rozpoznaje sprawę we właściwym dla prawa krajowego trybie z wyłączeniem przepisów o postępowaniu nakazowym i upominawczym, chyba że powód na taki wypadek zażądał zakończenia postępowania. Wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty powoduje jednocześnie, że sąd nie może już stwierdzić jego wykonalności.Z jakimi kosztami musi się liczyć przedsiębiorca chcący wnieść pozew w trybie europejskiego postępowania nakazowego?Od pozwu w europejskim postępowaniu nakazowym pobierana jest opłata w całej wysokości, ustalanej według zasad obowiązujących dla pozwu, w państwie członkowskim wydania europejskiego nakazu zapłaty. W Polsce będą więc miały zastosowanie przepisy ustawy z 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Po uprawomocnieniu się europejskiego nakazu zapłaty, powodowi zostanie zwrócone 3 /4 uiszczonej opłaty.Podstawa prawnaArt. 50515- 50520 ustawy z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 ze zm.).Rozporządzenie (WE) NR 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz.U. UE L z 30 grudnia 2006 r.).
