I. Zadania gminy i instytucji w zakresie przeciwdziałania przemocy

1. Przemoc w rodzinie

Przemoc w rodzinie stanowi naruszenie podstawowych praw człowieka i jest kwalifikowana jako przestępstwo. Kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia, podlega, zgodnie z art. 191 § 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (dalej: k.k.), karze pozbawienia wolności do lat 3. Istotny przy tym jest cel przemocy, który rodzi różne konsekwencje karne dla sprawcy. Przemoc w rodzinie określana jest też jako przemoc domowa, ponieważ dotyczy osób pozostających w najbliższej więzi ze sprawcą.

1.1. Zjawisko przemocy w rodzinie

W zrozumieniu istoty zjawiska przemocy w rodzinie pomocne będą podstawowe pojęcia.

Przemoc w rodzinie jest umyślną formą działania lub zaniechania, które może wystąpić jednorazowo albo się powtarzać, czyli jest związana z nieprzypadkową aktywnością, przy wykorzystaniu przewagi nad członkiem rodziny, a także wobec osoby wspólnie zamieszkującej lub gospodarującej. Przemoc zawsze narusza określone dobra osobiste (godność, nietykalność cielesną) lub prawa danej osoby (do wolności, w tym seksualnej) oraz powoduje cierpienie (krzywdy moralne) i określone szkody na zdrowiu fizycznym lub psychicznym. Dotyczy to również wywoływania poczucia niebezpieczeństwa - usiłowania dokonania czynu zabronionego. W taki sposób określa przemoc art. 2 pkt 2 ustawy z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (dalej: ustawa o przeciwdziałaniu przemocy).

Członkiem rodziny, w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu przemocy, jest osoba najbliższa, określona w art. 115 § 11 k.k., czyli:

● małżonek,

● wstępny (czyli rodzice, dziadkowie),

● zstępny (czyli dzieci, wnuki),

● rodzeństwo,

● powinowaty w tej samej linii lub stopniu,

● osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek,

● osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.

Analiza konkretnych przypadków przemocy w rodzinie wskazuje zawsze na pewne cechy wspólne w takich sytuacjach, które dotyczą osób stosujących przemoc, osób, które stają się jej ofiarami, a także samego stosowania przemocy - jej cech i uwarunkowań.